Суд

Суд — дзяржаўны орган з суддзямі, які ажыццяўляе правасуддзе ў форме разгляду і дазволы крымінальных, адміністрацыйных, грамадзянскіх і іншых катэгорый спраў ва ўстаноўленым законам працэсуальнаму парадку канкрэтнай дзяржавы. Правасуддзе ажыццяўляецца суддзёй з мэтай прымянення мер дзяржаўнага прымусу да асоб, які парушылі ўсталяваны .

Суд

Феміда сімвалізуе бесстароннасць і справядлівасць

Значэнне

Суд — адна з найстаражытнейшых форм улады.

• Царкоўны суд — у прыватнасці дзейнасць суда асвятляецца ў Святым Пісанні (Бібліі), разглядаецца ў кансісторыі біскупа, якія судзяць паводле Закона Божага адносна Святога Пісання (Бібліі), па царкоўным канонам (Кодэкс Канонаў). Лічыцца найвышэйшы Духоўны Суд — Суд Госпада Бога.
• Свецкі суд — суд судзіць (група суддзяў), то ёсць, выказвае сваё меркаванне адносна тых ці іншых учынкаў людзей, адносна Кодэкса (Грамадзянскага, Крымінальнага, Жыллёвага і інш.). Які ажыццяўляе правасуддзе і выносіць рашэнне ў судовых справах па Працэсуальнаму Кодэксу нацыянальнай дзяржавы.
• Без паўнамоцтваў, пераноснае значэнне «суддзя» (алегорыя) — пра індывіда ў соцыуме, які мае суб’ектыўнае меркаванне адносна чаго-небудзь і каго-небудзь.

Алегорыя правасуддзя

Не з’яўляюцца судамі па сутнасці

• «Трацейскі суд» — якія маюць у некаторай ступені падобныя функцыі і назвы, па сутнасці таксама не яўляюцца судамі.
• «Надзвычайны суд» — строга кажучы, не яўляецца судом, ствараецца ў выпадку экстраардынарных сітуацый — дзяржаўнага перавароту, вайны, рэвалюцыі, надзвычайнага становішча і г.д. Дзейнасць надзвычайных судоў носіць карны характар (напрыклад Суд НКУС «пасяджэння тройкі») і не рэгламентаваны працэсуальным правам, без адваката і без прамых доказаў віны (без сведкаў), справы разглядаюцца ў закрытых пасяджэннях (без журналістаў і без сваякоў), рашэнні не падлягаюць абскарджанню (у Апеляцыйны суд і г.д.).
• «Заказны суд» — марыянеткавае, дзейнічаюць па загадзе адных палітычных лідараў супраць іншых палітычных лідараў у апазіцыі, бізнесменаў супраць канкурэнтаў, адной нацыянальнай або рэлігійнай групы для дыскрымінацыі іншых, і г.д.
• Суд Лінча;
• «Асаблівы суд»;
• Самасуд і г.д.

Суд як суб’ект міжнароднага права

• Наддзяржаўны суд (Міжнародны суд ААН);
• міжнародны (Еўрапейскі суд па правах чалавека);
• рэгіянальны.

Суд як суб’ект дзяржаўнага права

• Дзяржаўныя суд (публічны суд) «канстытуцыйны»;
• агульны (1-й інстанцыі, 2-й інстанцыі «апеляцыйны», 3-й інстанцыі «касацыйны»);
• ваенны (трыбунал, суд гонару, палявы суд);
• спецыялізаваны («гаспадарчы», «арбітражны», «адміністрацыйны»);
• народны (недзяржаўны) або «прыватны суд» (прысяжных, народных засядацеляў, трацейскі суд, таварыскі суд).

Суд як суб’ект кананічнага права

• Каталіцтва;
• Праваслаўе.

У некаторых краінах існуюць таксама рэлігійныя суды (напрыклад мусульманскі суд «шарыяту»), суды на аснове звычаяў.

Ад судоў агульнай юрысдыкцыі адрозніваюць спецыялізаваныя суды, якія разглядаюць адмысловыя катэгорыі спраў: мытныя, падатковыя, па працоўных спрэчках, ювенальнай юстыцыі і інш.

Адмысловая разнавіднасць судоў — канстытуцыйныя суды, галоўнай функцыяй якіх яўляецца канстытуцыйны кантроль, адносна Канстытуцыі. У некаторых краінах канстытуцыйны суд лічыцца асаблівым органам кантролю і не ўваходзіць у судовую сістэму. А да прыкладу, асноўны закон (Канстытуцыя) ў дзяржаве Ізраіль адсутнічае, хоць паспяхова ажыццяўляецца згодна з ізраільскіх Кодэксаў і пастановы Рабіната (аўтарытэта настаўнікаў Іудаізму).

Гл. таксама

• Возны

Літаратура

• Юридический энциклопедический словарь / Гл. ред. А. Я. Сухарев — Москва: Советская энциклопедия, 1984. — С. 359—361. (руск.)
• Кузьмянкова Э. І. Суд // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 245—246. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Кузьмянкова Э. І. Судо́вая сістэ́ма // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 255. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Суд // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Судебная система // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Юридический энциклопедический словарь / Малько А. В. и др.; под ред. А. В. Малько. — Изд. 2-е. — М.: Проспект, 2017. — 1129, [1] с.; 22 см. 1000 экз. — ISBN 978-5-392-23434-9. (руск.)
• Суд // Популярный юридический энциклопедический словарь / Редкол.: О. Е. Кутафин и др. — Москва: Большая Рос. энцикл.: РИПОЛ КЛАССИК, 2001. — С. 695—696. — 796, [3] с.; 17 см. — ISBN 5-85270-165-3 (БРЭ). (руск.)

Спасылкі

• Израильское право