Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Фрэя, Ванадзіс, Гефна, Хёрн, Мардэл, Сюр, Вальфрэя (стар.-сканд.: Freyja — дама; стар.-сканд.: Vanadís — дачка Ванаў; стар.-сканд.: Gefn, Hörn, Mardöll, Sýr, Valfreyja) — у германа-скандынаўскай міфалогіі кахання і вайны, жыхарка Асгарда.
| Фрэя | |
|---|---|
 | |
| Пол | жанчына |
| Бацька | Ньёрд |
| Браты і сёстры | Фрэйр і Фрэйр |
| Муж | Óðr[d] |
| Дзеці | Gersemi[d] і Hnoss[d] |
| У іншых культурах | Ēostre[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Характарыстыка
Фрэя паходзіць з роду ванаў. Яна — дачка вана Ньёрда. Ньёрд — прыёмны сын Одзіна; ваны пакінулі Ньёрда ў Асгардзе закладнікам пасля таго, як ваны і асы заключылі паміж сабой мір.
У Асгардзе Фрэя першая пасля Фрыг. Роўных ёй па прыгажосці не было і няма ва ўсім свеце ні сярод багоў, ні сярод людзей, а яе сэрца такое мяккае і пяшчотнае, што спачувае пакутам кожнага. У Фрэі ёсць чароўнае сакалінае апярэнне, надзеўшы якое, можна лятаць у вобразе сокала, і залатыя каралі , якія яна атрымала пасля ночы з чатырма гномамі. Калі Фрэя плача, з яе вачэй крапаюць залатыя слёзы. Акрамя таго, Фрэя — правадырка валькірый. Ездзіць Фрэя ў калясніцы, запрэжанай двума катамі; у якасці хатняй жывёлы ў яе — , «баявы кабан», які насамрэч з’яўляецца замаскіраваным яе палюбоўнікам Отарам. Жыве Фрэя ў цудоўным палацы Фольквангэ (Folkvang — «Поле людзей», «Народнае поле»), галоўная зала якога завецца Сесрумнір (Sessrumnir). Яна любіць музыку, вясну і кветкі і асабліва любіць эльфаў (фей).
Апроч кахання, Фрэя «адказвае» за ўрадлівасць, ураджай і жніво. Жніво бывае розным, і ў Фрэі часам бываюць прыступы, з-за якіх ёй дазволена збіраць крывавае жніво. Такім чынам, Фрэя можа прынесці перамогу ў бітве. Яна таксама забірае сабе палову загінулых воінаў (другую палову забірае сабе Одзін). Гэта не азначае, што яна забірае сабе горшых воінаў, чым Одзін; яны дзеляць загінулых воінаў паміж сабой.
Фрэя выйшла замуж за чалавека па імі , які, паводле адных звестак, быў простым смяротным, а паводле іншых — увасабленнем бога Одзіна. Од вельмі даўно згінуў без вестак, і, паколькі ён быў смяротным, а значыць, напэўна ўжо памёр, Фрэя па ўсіх законах лічыцца ўдавой. Менавіта пасля згубы Ода Фрэя пачала плакаць слязьмі, якія ператвараюцца ў золата.
Фрэя навучыла асаў мастацтву чараўніцтва і вядзьмарства (), якое было распаўсюджана сярод ванаў.
Уплыў на культуру
- У германскіх мовах па імі Фрэі (або Фрыг, або Фрэйра) названы дзень тыдня «пятніца» — ням.: Freitag, англ.: Friday і г. д.
- У 1830 годзе шведскі хімік Н. Г. Сефстрэм выявіў новы элемент у жалезнай рудзе з (Швецыя) і назваў яго ванадый у гонар Ванадзіс.
- У гонар Фрэі названы астэроід (76) Фрэя, адкрыты ў 1862 годзе.
- У гонар яе ж названы астэроід (240) Ванадзіда, адкрыты ў 1884 годзе.
- У гонар Фрэі названы матыль, перламутраўка-фрэя (Becklin im Thunberg, 1791)
- Freya — род аранеаморфных павукоў з падсямейства у сямействе .
- У дацкім гімне ёсць радок: «Og det er Frejas sal», які перакладаецца як «гэта і ёсць прыстанак Фрэі».
Зноскі
- Фрейя // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXVIа. — С. 726.
- Фрей, в мифологии // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXVIа. — С. 712.
- Cassell's Dictionary of Norse Myth & Legend — 2002. — С. 119. — 494 с. — ISBN 0-304-36385-5
- Cassell's Dictionary of Norse Myth & Legend — 2002. — С. 131. — 494 с. — ISBN 0-304-36385-5
- Энцыклапедыя Mythica ™ (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 снежня 2013. Праверана 3 студзеня 2011.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фрэя- Фрейя, сестра Фрейра // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Энцыклапедыя Mythica ™ (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 снежня 2013. Праверана 3 студзеня 2011.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Freya Vanadzis Gefna Hyorn Mardel Syur Valfreya star skand Freyja dama star skand Vanadis dachka Vanay star skand Gefn Horn Mardoll Syr Valfreyja u germana skandynayskaj mifalogii kahannya i vajny zhyharka Asgarda FreyaPol zhanchynaBacka NyordBraty i syostry Frejr i FrejrMuzh odr d Dzeci Gersemi d i Hnoss d U inshyh kulturah Eostre d Medyyafajly na Vikishovishchy Freya z karalyami Dzh D Penrayz kalya 1913HaraktarystykaFreya pahodzic z rodu vanay Yana dachka vana Nyorda Nyord pryyomny syn Odzina vany pakinuli Nyorda y Asgardze zakladnikam paslya tago yak vany i asy zaklyuchyli pamizh saboj mir U Asgardze Freya pershaya paslya Fryg Roynyh yoj pa prygazhosci ne bylo i nyama va ysim svece ni syarod bagoy ni syarod lyudzej a yae serca takoe myakkae i pyashchotnae shto spachuvae pakutam kozhnaga U Frei yosc charoynae sakalinae apyarenne nadzeyshy yakoe mozhna lyatac u vobraze sokala i zalatyya karali yakiya yana atrymala paslya nochy z chatyrma gnomami Kali Freya placha z yae vachej krapayuc zalatyya slyozy Akramya tago Freya pravadyrka valkiryj Ezdzic Freya y kalyasnicy zaprezhanaj dvuma katami u yakasci hatnyaj zhyvyoly y yae bayavy kaban yaki nasamrech z yaylyaecca zamaskiravanym yae palyuboynikam Otaram Zhyve Freya y cudoynym palacy Folkvange Folkvang Pole lyudzej Narodnae pole galoynaya zala yakoga zavecca Sesrumnir Sessrumnir Yana lyubic muzyku vyasnu i kvetki i asabliva lyubic elfay fej Aproch kahannya Freya adkazvae za yradlivasc uradzhaj i zhnivo Zhnivo byvae roznym i y Frei chasam byvayuc prystupy z za yakih yoj dazvolena zbirac kryvavae zhnivo Takim chynam Freya mozha prynesci peramogu y bitve Yana taksama zabirae sabe palovu zaginulyh voinay druguyu palovu zabirae sabe Odzin Geta ne aznachae shto yana zabirae sabe gorshyh voinay chym Odzin yany dzelyac zaginulyh voinay pamizh saboj Freya vyjshla zamuzh za chalaveka pa imi yaki pavodle adnyh zvestak byy prostym smyarotnym a pavodle inshyh uvasablennem boga Odzina Od velmi dayno zginuy bez vestak i pakolki yon byy smyarotnym a znachyc napeyna yzho pamyor Freya pa ysih zakonah lichycca ydavoj Menavita paslya zguby Oda Freya pachala plakac slyazmi yakiya peratvarayucca y zolata Freya navuchyla asay mastactvu charaynictva i vyadzmarstva yakoe bylo raspaysyudzhana syarod vanay Uplyy na kulturuU germanskih movah pa imi Frei abo Fryg abo Frejra nazvany dzen tydnya pyatnica nyam Freitag angl Friday i g d U 1830 godze shvedski himik N G Sefstrem vyyaviy novy element u zhaleznaj rudze z Shvecyya i nazvay yago vanadyj u gonar Vanadzis U gonar Frei nazvany asteroid 76 Freya adkryty y 1862 godze U gonar yae zh nazvany asteroid 240 Vanadzida adkryty y 1884 godze U gonar Frei nazvany matyl perlamutrayka freya Becklin im Thunberg 1791 Freya rod araneamorfnyh pavukoy z padsyamejstva u syamejstve U dackim gimne yosc radok Og det er Frejas sal yaki perakladaecca yak geta i yosc prystanak Frei ZnoskiFrejya Enciklopedicheskij slovar SPb Brokgauz Efron 1902 T XXXVIa S 726 lt a href https wikidata org wiki Track Q19908137 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q602358 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23892984 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q20631454 gt lt a gt Frej v mifologii Enciklopedicheskij slovar SPb Brokgauz Efron 1902 T XXXVIa S 712 lt a href https wikidata org wiki Track Q19908137 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q20631664 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23892984 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q602358 gt lt a gt Cassell s Dictionary of Norse Myth amp Legend 2002 S 119 494 s ISBN 0 304 36385 5 lt a href https wikidata org wiki Track Q130556767 gt lt a gt Cassell s Dictionary of Norse Myth amp Legend 2002 S 131 494 s ISBN 0 304 36385 5 lt a href https wikidata org wiki Track Q130556767 gt lt a gt Encyklapedyya Mythica angl nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 29 snezhnya 2013 Praverana 3 studzenya 2011 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Freya Frejya sestra Frejra Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop rusk SPb 1890 1907 Encyklapedyya Mythica angl nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 29 snezhnya 2013 Praverana 3 studzenya 2011