Шуйскія руск Шуйские польск Szuyscy княжацкі род у Маскоўскай дзяржаве Вялікім Княстве Літоўскім Польшчы і Расіі Галіна

Шуйскія (руск.: Шуйские, польск.: Szuyscy) — княжацкі род у Маскоўскай дзяржаве, Вялікім Княстве Літоўскім, Польшчы і Расіі. Галіна Рурыкавічаў. Адыгрывалі значную ролю ў гісторыю Маскоўскай дзяржавы XVI — пачатку XVII стагоддзяў. Адзін з прадстаўнікоў роду — Васіль Іванавіч Шуйскі, у 1606—1610 гадах быў маскоўскім царом. У Маскоўскай дзяржаве род згас у 1-й палове XVII стагоддзя, яго вялікалітоўская галіна жыве да цяперашняга часу, яе прадстаўнікі трымалі ўрады ў асноўным у Берасцейскім ваяводстве.

Паходжанне роду

Галіна , нашчадкаў ^[ru], брата вялікага князя ўладзімірскага Аляксандра Яраславіча. У 2-й палове XIV стагоддзя Суздальскае княства аслабела ў барацьбе з татарамі. Яшчэ да далучэння Суздаля да Вялікага княства Маскоўскага ^[ru], адзін з апошніх суздальскіх князёў, быў сагнаны родзічамі з суздальскага стальца і атрымаў ад іх ва ўдзел Шую. Яго нашчадкі, а таксама нашчадкі яго брата ^[ru], пачалі звацца Шуйскімі.

Радавод

^[ru] (~1350-1403), кн. суздальскі (1365—1382, 1387—1391), кн. гарадзецкі (1387—1403)
- Іван (?-1417)
  - Аляксандр Брухаты (?-1418), кн. ніжагародскі (1417—1418), ∞ з 1417 Васіліса, дачка вял. кн. маскоўскага Васіля Дзмітрыевіча
    - Сямён (?-1434/1440)
- Юрый Кірдзяпін, кн. шуйскі
  - Васіль (?-да 1450), кн. шуйскі
    - (зг. 1487), кн. шуйскі
    - Юрый (памёр у дзяцінстве), кн. шуйскі
    - Іван Большы Скапа (зг. 1519), кн. шуйскі, баярын з 1519, заснавальнік
    - Іван Меншы Хрэн (зг. 1508), кн. шуйскі
  - Міхаіл (зг. 1495), кн. шуйскі
    - (?-1559), кн. шуйскі, баярын з 1535; ∞ Лоўчыкава
    - (?-1543), кн. шуйскі
      - (?-1573), кн. шуйскі, баярын з 1569; ∞ Марфа Фёдараўна
        Андрэй (?-1589), кн. шуйскі
        
        Васіль IV (1552—12.9.1612), кн. шуйскі, цар маскоўскі (1606—1610); ∞1 кнж. Алена Міхайлаўна Рапніна (развяліся); ∞2 з 1608 кнж. Марыя Пятроўна Буйносава-Растоўская (?-1626)
        (2) Ганна (1609-?)
        
        (2) Анастасія (1610-?)
        
        (?-1613), кн. шуйскі, баярын з 1591; ∞ Кацярына Рыгораўна Скуратава-Бельская (?-1612)
        
        Аляксандр (?-1601), кн. шуйскі, стольнік з 1584/1588, дваранін маскоўскі з 1591, баярын; ∞ Ганна, дачка Рыгора Васільевіча Гадунова
        
        (?-1638), кн. шуйскі, баярын з 1596; ∞ кнж. Марфа Васілеўна Далгарукага (?-1634)
  - (?-1476), кн. шуйскі
    - Васіль Кітай (?-1495), кн. шуйскі
      - (?-1538), кн. шуйскі, баярын, ваявода ў Вязьме 1508, намеснік у Смаленску 1514; ∞ з 1538 Анастасія, дачка царэвіча Пятра (Куйдагула)
        Марфа (1538-?) ∞ кн. Іван Дзмітрыевіч Бельскі (?-1571)
      - Дзмітрый, кн. Шуйскі
        ^[ru] (?-1560) ∞ Марына Багданаўна з Багавіцінавічаў (?-да 1563), гл. Вялікалітоўская галіна;
      - (?-1542), кн. шуйскі, баярын
        Петр-Гурый (?-26 студзеня 1564), кн. шуйскі, баярын, з 1563 ваявода ў Полацку
        (?-1588), кн. шуйскі, баярын з 1577
        
        Мікіта, кн. шуйскі, баярын
        
        Андрэй (?-1587), кн. шуйскі, баярын з 1584
  - Іван, кн. шуйскі
- Фёдар
- Даніла (?-1411/1412)

Вялікалітоўская галіна

^[ru] (?-1560), ∞ Марына Багданаўна з Багавіцінавічаў (?-да 1563)
- Іван
  - ^[pl] (?-3.2.1610) падкаморы берасцейскі з 1596, перайшоў у каталіцтва
    - Андрэй (?-1640), ∞1 Соф’я Грэк (?-да 26.7.1626); ∞2 Дарота Жылінская (?-пасля 1632)
      - (2) Ян (?-пасля 1691)
        Геранім (?-1767) ∞ Дарота Эйнаровіч
        Антоній Тамаш (24.2.1745, Пінск — 8.6.1823) ∞1 з 1770/1775 Юзэфа Лахоцкая (1750—1783); ∞2 з 17.4.1785 Уршуля Якса-Свенціцкая (?-11.4.1807, Кракаў)
        (1) Юзаф (к. 1780—20.9.1831) ∞ з 1807 Кунегунда Кятлінская (1785—15.10.1845)
        Артур (1811—17.11.1843, Кракаў)
        
        Каміла (1816—1846)
        
        Эмілія Амалія (1818—1868) ∞ з 1850 (Кракаў) Раман Влодак (28.2.1818—2.8.1879)
        
        Цэлестына (1823—1835, Кракаў)
        
        (1) Антаніна Анэля (1783-2.1846) ∞ Тамаш Слёнскі (?-1823)
        
        (2) Ігнацы Сымон (1788—1842) ∞ Анэля Міхаліна Дзержак (?-1873)
        Уладзімір Рамуальд (1818—1854), штабс-капітан РІА, загінуў у Крымскую вайну
        
        Юзаф Ян Яўген (1835—1897) ∞ Ганна Кінаш (?-1913)
        Казімір (?-1882)
        
        Адольф (?- 1922) ∞ Міхаліна Корсач
        
        Уладзіслаў Ян (1880—1953, Кракаў) ∞ з 4.3.1905 Ядвіга Францішка Кжачкоўская (1885—5.10.1968, Кракаў)
        Тадэвуш Адам (1906—1985, Варшава) ∞1 Генрыка Здзяніцкая (1907—1967, Варшава); ∞2 з 28.4.1984 Яланта Ямпольская (нар. 28.7.1946, Варшава)
        
        Рышард Уладзіслаў (1907—1945)
        
        Яўгенія, ∞ Зыгмунт Бароўскі
        
        Алена, дэпартавана ў СССР у 1939—1945, ∞ Ян Ажаховіч
        
        Юзэфа, ∞ Гжэгаж Галухоўскі
        
        Казіміра Яўгення, ∞ Роберт Ксянзкевіч
        
        Марыя Алімпія, ∞ Францішак Панкевіч, памёр у канцлагеры Асвенцім
        
        Браніслава, ∞ Адольф Фідэрэр
        
        Дызма (1871—1940)
        
        Анэля (1823-?) ∞ Караль Маак
        
        Францішка (памерла маладой)
        
        (2) Пётр (17.1.1802, Кракаў — 26.9.1881), ∞1 з 9.5.1830 гр. Юзэфа Стадніцкая (?-15.9.1842); ∞2 Юзэфа Тэкля Елавіцкая
        (2) Раман (1854—18.11.1882) ∞ з 10.6.1877 Юзэфа Стабніцкая (1850—10.9.1881)
        Вацлаў (10.2.1881—17.11.1951), сенатар Польшчы ў 1928—1930; ∞1 з 1904/1905 (развод) Аліна Русоцкая (11.11.1879—7.3.1959, Лодзь); ∞2 з 28.4.1920 Аляксандра Марыя Юзэфа Ясінская (8.11.1884—24.11.1964)
        (1) ^[be-tarask] (1907—1953), польскі дыпламат; ∞ з 1934 Яніна Марыя Каміля дэ Ноель (нар. 1905, Львоў)
        Альжбета (нар. 1936)
        
        Ганна Марыя (нар. 1939) ∞ 1 з 22.3.1958 (развод 28.11.1969) Юзаф Багдан Леошка; ∞2 з 1975 (развод 17.6.1980) Марэк Юзаф Ванек (нар. 23.8.1944)
        
        (1) Вацлаў (17.6.1908, Львоў — 22.11.1979, Лодзь), ∞1 з 9.7.1934 (развод [1940]) Караліна Любенская (1906, Берлін-25.4.1991, Варшава); ∞2 з 24.12.1940 Эдварда Вейгт (1.10.1913, Лодзь-11.5.1991)
        (2) Пётр (нар. 1943, Варшава) ∞ 1 гр. шлюб 1967—1970 Альжбета Часлава Рагульская (нар. 20.7.1943, Варшава); ∞2 з 26.9.1970 (развод 1987) Ганна Марыя Вільк (нар. 19.11.1947)
        
        (2) Тэрэза Крысціна (15.9.1941, Варшава-28.9.1980, Лодзь) ∞ (развод 1976) Яцак Марыя Яцакевіч (нар. 1938, Вільня)
        
        (1) Ганна (1905, Львоў-6.9.1944, Варшава) загінула падчас Варшаўскага паўстання; ∞ з 1937 Густаў Патвароўскі (6.12.1912—1.7.1970, Лодзь)
        
        Ванда (1879—1913) ∞ Зігмунт Ясінскі (1871—2.2.1932, Львоў)
        
        (2) Тадэвуш Марцэл (1860—1886)
        
        (2) Марыя Алена Адэля (16.12.1856-пасля 1905) ∞ з 10.7.1875 Станіслаў Творак-Вышкоўскі (1852—31.5.1882)
        
        (2) Соф’я Цэліна Канстанцыя (13.7.1858-к.1930) ∞ з 19.11.1881 Уладзіслаў Аляксей Гламбоцкі (1853—20.1.1909)
        
        (2) Пелагія (1794—1859) ∞ Ежы Ксёмскі
        
        (2) Караліна (4.11.1798—28.3.1857) ∞ 2.3.1835 (ануляваны 18.3.1843) Генрык Міхалоўскі
        
        (2) Эмілія (1802, Кракаў-1857, Кракаў)
    - Юрый
      - Ян (?-1700), войскі браслаўскі (каля 1674)
        Ян Ежы (?-1704), падстолі браслаўскі (каля 1698), уладальнік маёнтка ў Скоках; ∞1 Катажына з Савіцкіх, дачка Мельхіёра Станіслава Савіцкага; ∞2 Петранела з Пагоўскіх
        (1) Францішак Фларыян (?-1715), падстолі браслаўскі (1707—1715); ∞ Тэрэза з Нямцэвічаў, дачка віцебскага стольніка Андрэя Нямцэвіча і Зоф’і з Гадлеўскіх
        ^[pl] (?- да 1780), стражнік брэсцкі; ∞1 з Корсакаў; ∞2 Барбара з Качанаў
        (2) Ян, стражнік брэсцкі (каля 1783)
        
        Юзаф (?- да 1768), падстолі браслаўскі; ∞ Людвіка з Вішнеўскіх
        Станіслаў (?- да 1790)
        
        Пётр (1751-?), паручнік уланаў, ротміст польскага войска; ∞ Марыяна з Навакоўскіх
        Юстына (?-1859), выхоўвала свайго ўнука Рамуальда Траўгута; ∞ Блоцкі
        
        Віталіс Віктар (1793—1849); ∞ Гелена з Бельскіх
        Віталіс Пётр Ігнацій (1847—1860)
        
        Вінцэнт (1755-?), скарбовы дваранін ВКЛ (1789)
        
        Ян (1759-?), паручнік палка пяхоты, капітан польскага войска
        
        Ганна, кіраўніца брэсцкага кляштара бернардзінак
        
        (1) Антоні
        
        (1) Мацей Станіслаў, падчашы брэсцкі (каля 1740)
        
        (1) Міхаіл
        
        (1) Пётр Фларыян
        
        (1) Юзаф
        Міхаіл
        
        Тэрэза; ∞ Янкоўскі
        
        (1) Крысціна
        
        (1) Разалія
        
        (1) Эльжбета
        
        (2) Разалія
        
        Станіслаў (?-1705), скарбнік ноўгарад-северскі; ∞ Тэрэза Ганна з Ляцкіх, пазней выйшла замуж за Францішка Міхаіла Шуйскага
        Катажына; ∞ Галінскі
        
        Катажына; ∞ Піаркоўскі
    - ^[pl] (?-пасля 1632), падстолі берасцейскі 1632; ∞ Ізабела Ганна з Млечкаў
      - Казімір (?-пасля 1657)
      - Войцех Крыштаф (?-пасля 1697), падваявода падляскі (да 1674)
      - Канстанцыя; ∞ Ян Чарнякоўскі
    - Канстанцін (?-1634)
      - Юрый Канстанцін (?-1694) берасцейскі чашнік з 1676
    - ^[pl] (?-1643)
    - ^[pl] (?-да 1658), харунжы берасцейскі; ∞ Ядвіга з Крыўчыцкіх
      - ^[pl] (?-1671), харунжы берасцейскі; ∞ Юсціна з Календаў
        Аляксандр (?-1714)
        
        Францішак Міхаіл (?-1746); ∞ Тэрэза Ганна з Ляцкіх
      - Канстанцін Ян (?-1695) вялікі пісар літоўскі з 1690; ∞ 1 Соф’я з Бжазоўскіх, дачка Максіміліяна Бжазоўскага; ∞2 Соф’я з Канапацкіх; ∞3 Людвіка з Сапегаў; ∞4 Ганна з Копцяў, дачка Яна Караля Копця
        (1) Дамінік Ян (?-1720), харунжы берасцейскі; ∞1 Гелена з Сулімерскіх; ∞2 Элізабет з Раствароўскіх, дачка ^[pl]; ∞3 Канстанцыя з Гарайнаў
        (1) Мікалай (?-1725)
        
        (1) Ядвіга; ∞ ^[pl]
        
        (2) Ігнацы (?-1751), харунжы берасцейскі; ∞ Людвіка са Збароўскіх
        Анеля (?-1797); ∞ Войцех Шуйскі (1730—1792), староста нежынскі
        
        Адам (1744—1770); ∞ Марыяна з Халецкіх, пазней выйшла замуж за Юзафа Прозара
        Людвіка Канстанцыя (1770—1829), уладальніца Хойнікаў; ∞ Караль Прозар
        
        (3) Крысціна; ∞ Станіслаў Спінек
        
        (3) N дачка; ∞ Выжыцкі
        
        (3) Канстанцыя; ∞ Міхал Аранскі
        
        (3) Людвіка; ∞ ^[pl] (?-1755)
        
        (1) Людвіка Тэрэза (?-1701); ∞1 ^[pl]; ∞2 Аляксандр Агінскі
        
        (2) Паўла (?- да 1704); ∞ Аляксандр Няміра
        
        (2) Бенедыкта (?- пасля 1704); ∞ ^[pl]
        
        (4) Апалоніуш Аляксандр (1690—1763); ∞ Бальбіна з Хжанстоўскіх
        Ян Непамуцэн (?- паміж 1763 і 1784)
        
        Ганна; ∞1 Антоні Красінскі (?-1777); ∞2 Ян Тадэвуш Арэшка
      - Ганна; ∞ Стэфан Русецкі

Крыніцы

Федорук А. Т. Скоки // Старинные усадьбы Берестейщины (руск.) / А. Т. Федорук; ред. Т. Г. Мартыненко. — 2-е изд. — Мн.: БелЭн, 2006. — С. 194. — 576 с: ил. — 1 500 экз. — ISBN 985-11-0383-7.
Sumariusz dokumentów do dóbr supraskich, A. Mironowicz (oprac.), Białystok 2011, s. 78.
Kasper Niesiecki. Niemcewicz herbu Rawicz. // Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S. J. powięksyony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez J. Bobrowicza w Lipsk. T. 6. 1841. S. 543;
Анатоль Бензярук Скрыжаванні лёсаў // Гістарычная брама. — 2004. — № 1 (22).
Tomasz Lenczewski, Genealogie rodów utytułowanych w Polsce, t. 1, Warszawa 1996—1997, s. 79-84. .
J. Wolff Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku
JACEK ŁUKASZROSTWOROWSKI H. NAŁĘCZ (польск.)(недаступная спасылка). Польскі біяграфічны слоўнік. Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2023. Праверана 20.04.2023.
Пазднякоў В. Янаў // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 782. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

Літаратура

Міхаіл Красноў Шуйскія // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т.. — Мн. : БелЭн
Михаил Бенцианов Князья Шуйские и Басенковы // Чулковские чтения. — 2024.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шуйскія
Родословная роспись князей Шуйских (польская ветвь)

[1] Федорук А. Т. Скоки // Старинные усадьбы Берестейщины (руск.) / А. Т. Федорук; ред. Т. Г. Мартыненко. — 2-е изд. — Мн.: БелЭн, 2006. — С. 194. — 576 с: ил. — 1 500 экз. — ISBN 985-11-0383-7.

[2] Sumariusz dokumentów do dóbr supraskich, A. Mironowicz (oprac.), Białystok 2011, s. 78.

[3] Kasper Niesiecki. Niemcewicz herbu Rawicz. // Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S. J. powięksyony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez J. Bobrowicza w Lipsk. T. 6. 1841. S. 543;

[4] Анатоль Бензярук Скрыжаванні лёсаў // Гістарычная брама. — 2004. — № 1 (22).

[5] Tomasz Lenczewski, Genealogie rodów utytułowanych w Polsce, t. 1, Warszawa 1996—1997, s. 79-84. .

[wolff-6] J. Wolff Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku

[7] JACEK ŁUKASZROSTWOROWSKI H. NAŁĘCZ (польск.)(недаступная спасылка). Польскі біяграфічны слоўнік. Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2023. Праверана 20.04.2023.

[8] Пазднякоў В. Янаў // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 782. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.