Балка нскі паўво страў ад тур слова гара размешчаны на паўднёвым усходзе Еўропы Плошча каля 505 тыс км Абмываецца Міжзем

Балка́нскі паўво́страў (ад тур. слова «гара») размешчаны на паўднёвым усходзе Еўропы. Плошча каля 505 тыс. км². Абмываецца Міжземным, Адрыятычным, Іанічным, Мармуровым, Эгейскім і Чорным морамі з паўднёвага захаду, поўдня і паўднёвага ўсходу. Найбольш зрэзаныя берагі Адрыятычнага і Эгейскага мораў; берагі Чорнага мора парэзаныя мала. Шмат астравоў каля ўзбярэжжаў, агульнай плошчай 21,5 тыс. км². Рэльеф пераважна гарысты (Старая-Планіна, Радопы, Дынарскае нагор’е, Пінд).

Балканскі паўвостраў




42° пн. ш. 22° у. д.^HGЯO

Акваторыі	Міжземнае мора, Чорнае мора, Эгейскае мора, Адрыятычнае мора, Іанічнае мора, Мармуровае мора

Плошча	505 тыс. км²


Краіны	Албанія Балгарыя Боснія і Герцагавіна Грэцыя Рэспубліка Косава Румынія Паўночная Македонія Сербія Славенія Турцыя Харватыя Чарнагорыя




Балканскі паўвостраў


Медыяфайлы на Вікісховішчы

Паўночнай мяжой паўвострава лічыцца ўмоўная лінія, праведзеная па рэках Дунай, Сава і Купа, а ад вытоку апошняй да заліва .

Дзяржавы, якія звычайна ў XX—XXI стагоддзях прылічваюцца да Балканскага рэгіёна, — гэта Албанія, Балгарыя, Грэцыя, Румынія, дзяржавы, якія ўваходзілі ў колішнюю Югаславію: Сербія, Чарнагорыя, Славенія, Харватыя, Боснія і Герцагавіна, Паўночная Македонія, Славенія, а таксама Турцыя (еўрапейская частка). Часам з разгляду выключаюць Турцыю і Румынію, або дадаюць Венгрыю.

Грэцыя, Румынія і Балгарыя з’яўляюцца членамі Еўрапейскага Саюза. Турцыя, Грэцыя, Балгарыя і Румынія ўваходзяць у НАТА.

Па тэрыторыі Балканскага паўвострава праходзяць важныя транспартныя магістралі, якія злучаюць Заходнюю Еўропу з Паўднёва-Заходняй Азіяй (Малая Азія і Блізкі Усход).

З’яўляецца радзімай шматлікіх старажытных культур і цывілізацый.

Геапалітыка

Геаграфія Балканаў адыграла крытычна важную ролю ў эвалюцыі этнічных і нацыянальных супольнасцей, а таксама ў культурным развіцці гэтага рэгіёна. Пераважную частку плошчы Балканаў займаюць горы, што не толькі падзяліла прыдатныя для жыцця землі на дробныя часткі, але і стварыла раздробленасць у культурным і палітычным развіцці. Спачатку ізаляцыя і дробны падзел рэгіёна процідзейнічалі ўзнікненню якой-небудзь адзінай этнічнай ці нацыянальнай супольнасці. Як вынік, існаванне ў рэгіёне раздробленых этнічных супольнасцей у спалучэнні з геаграфічнай раздробленасцю не дало тут узнікнуць адзінаму вялікаму дзяржаўнаму ўтварэнню; замест гэтага ўзніклі некалькі драбнейшых дзяржаў, якія спаборнічалі між сабою.

З іншага боку, існаванне спрыяльных умоў для доступу ў рэгіён звонку (у тым ліку існаванне працяглых берагавых ліній на Адрыятычным, Эгейскім і Чорным морах) і размяшчэнне паміж урадлівымі раўнінамі Еўропы (на поўначы і захадзе) і Малой Азіяй і Міжземнамор’ем (на ўсходзе і поўдні) робіць Балканы своеасаблівым скрыжаваннем шляхоў паміж Еўропай, Азіяй і Афрыкай. Праз Балканы праходзяць тры вялікія міграцыйныя (ці заваёўныя) шляхі: першы — на захад уздоўж паўночнага ўзбярэжжа Чорнага мора і далей уздоўж Дуная ў Цэнтральную Еўропу або на паўднёвы ўсход праз сучасную Балгарыю ў Стамбул (Канстанцінопаль); другі — з Цэнтральнай Еўропы Дунаем у і далей або Вардарам праз ў Салонікі, або Марыцай у Сафію і потым у Канстанцінопаль; трэці — з Італіі праз Адрыятычнае мора, далей праз Албанію і Паўночную Грэцыю ў Канстанцінопаль.

Найбуйнейшыя гарады

Стамбул = 16.767.000 (Турцыя)
Афіны = 3.700.000 (Грэцыя)
Бухарэст = 2.306.800 (Румынія)
Бялград = 2.136.124 (Сербія)
Сафія = 1 870 321 (Балгарыя)
Заграб = 779.145 (Харватыя)
Кішынёў = 709.900 (Малдова)
Прышціна = 500.000 (Сербія)
Сараева = 481.500 (Боснія і Герцагавіна)
Скоп’е = 452.500 (Паўночная Македонія)
Салонікі = 361.200 (Грэцыя)
Тырана = 353.400 (Албанія)
Плоўдзіў = 338.200 (Балгарыя)
Ясы = 320.000 (Румынія)
Клуж = 316.400 (Румынія)
Тымішаара = 316.100 (Румынія)
Варна = 312.300 (Балгарыя)
Канстанца = 309.000 (Румынія)
Краёва = 301.100 (Румынія)
Галац = 297.100 (Румынія)
Брашоў = 282.500 (Румынія)
Баня-Лука = 270.000 (Боснія і Герцагавіна)
Ніш = 262.500 (Сербія)
Любляна = 258.000 (Славенія)
Плаешці = 231.300 (Румынія)
Нові-Сад = 299.294 (Сербія)
Брэіла = 215.800 (Румынія)
Крагуевац = 211.000 (Сербія)
Ціраспаль = 209.800 (Малдова)
Арадзя = 205.500 (Румынія)
Нікасія = 197.600 (Кіпр)
Бургас = 192.000 (Балгарыя)

Гл. таксама

Заходнія Балканы

Зноскі

Johnsen 1995.
Charles Jelavich and Barbara Jelavich, The Balkans, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1965, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).
Robert J. Kerner, ed., Yugoslavia, Berkeley: University of California Press, 1949, p. 8, and Jelavich and Jelavich, The Balkans, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).

Літаратура

William T. Johnsen. Deciphering the Balkan Enigma: Using History to Inform Policy [7.11.1995]. 1st revised edition [Strategic Studies Institute; Joint Electronic Library].

[FOOTNOTEJohnsen1995-1] Johnsen 1995.

[ftnJels-19653-2] Charles Jelavich and Barbara Jelavich, The Balkans, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1965, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).

[ftnkern8jel3-3] Robert J. Kerner, ed., Yugoslavia, Berkeley: University of California Press, 1949, p. 8, and Jelavich and Jelavich, The Balkans, p. 3. Цыт. у (Johnsen 1995).