Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Еўракамунізм — тэрмін, які пазначае палітычныя змены, якія адбыліся ў камуністычных партыях Заходняй Еўропы (асабліва французскай, італьянскай, іспанскай і брытанскай) на працягу 1970-х гг., уключаючы распрацоўку нацыянальных, ліберальных і дэмакратычных стратэгій для дасягнення сацыялізму. У кнізе «Еўракамунізм і дзяржава» (1977) Сант'яга Карыльё — іспанскі камуністычны лідар — адхіліў расійскую мадэль рэвалюцыйнага сацыялістычнага развіцця як неадпаведную з часовым капіталістычным грамадствам. Адзіны шлях камуністычных партый — «дэмакратычны, шматпартыйны,
 Канцэпцыя Ідэалогіі Інтэрнацыяналы Асобы Іншае |
парламенцкі». Еўракамуністы падкрэслівалі сваю незалежнасць ад савецкага ўрада, які крытыкаваўся за ўнутраныя рэпрэсіі ў дачыненні да дысідэнтаў і за ваеннае ўварванне ў Чэхаславакію ў 1968 г.
Тэзісы еўракамунізма
Для еўракамунізма характэрныя тры асноўныя тэзісы:
- СССР — не адзіная мадэль сацыялістычных пераўтварэнняў. Кожная партыя дзейнічае ў спецыфічных нацыянальных умовах і павінна распрацоўваць праграмы ў адпаведнасці з гэтымі ўмовамі.
- Неабходна аб'яднанне ўсіх прагрэсіўных сіл (рабочыя, сяляне, інтэлігенцыя, студэнцтва, жанчыны, служыцелі царквы, прадстаўнікі сярэдніх класаў) «у імя дэмакратычнага і сацыялістычнага абнаўлення грамадства», для ізаляцыі рэакцыйных груп і для супрацьстаяння «няздольнасці капіталізму задаволіць агульныя патрэбы развіцця грамадства»
- Камуністычныя партыі павінны перабудавацца, дэмакратызаваць аргструктуры і ўвесці ва ўжытак унутрыпартыйныя дыскусіі. Ім варта прызнаць уплыў змяніўшыхся эканамічных адносін на структуру класаў (скарачэнне колькасці традыцыйнага працоўнага класа і з'яўленне новых груп) і трансфармавацца, інакш ёсць рызыка страціць як свой законны статус, так і выбаршчыкаў. Кампартыя Італіі спрабавала пайсці на «гістарычны кампраміс» з хрысціянскімі дэмакратамі, што, магчыма, дазволіла б ёй увайсці ва ўрад. Аднак гэтая спроба была блакаваная забойствам Альда Мора ў 1978 г.
Гісторыя еўракамунізму
"Пражская вясна"
Пражская вясна, а ў прыватнасці яе падаўленне савецкімі войскамі, стала паваротным момантам для камуністычнага лагеру. Лідар Румыніі, Нікалае Чаўшэску, раскрытыкаваў савецкае кіраўніцтва, тым самым падтрымаў дзеяньні Аляксандра Дубчака. Тое ж самае зрабілі камуністычныя партыі Францыі, Італіі, Іспаніі, Фінляндыі. Менавіта пасля "пражскай вясны" ў кампартыях Заходняй Еўропы і пачаліся еўракамуністычныя перамены
Перамены ў заходнееўрапейскіх камуністычных партыях
Некаторыя камуністычныя партыі з моцнай падтрымкай насельніцтва, у прыватнасці Італьянская камуністычная партыя і Камуністычная партыя Іспаніі прыняла еўракамунізм з вялікім энтузіязмам. У Камуністычнай партыя Фінляндыі дамінавалі еўракамуністы. У 1980-я гады традыцыйная, прасавецкія фракцыя адкалолася, называючы галоўнаю частку партыі рэвізіяністамі. Па меншай меры адна масавая партыя, Французская камуністычная партыя (ФКП) і многія дробныя партыі рашуча выступалі супраць еўракамунізму да канца СССР (хоць ФКП зрабіла кароткі паварот да еўракамунізму ў сярэдзіне-канцы 1970-х гадоў).
Далнейшае развіццё
Еўракамунізм шмат у чым быў толькі плацдармам для змены палітычнай структуры еўрапейскіх левых. Некаторыя - у асноўным італьянцы - сталі сацыял-дэмакратамі, у той час як іншыя, як галандская кампартыя, сталі "зялёнымі", а французская кампартыя вынікала савецкім указанням на працягу 1980-ых.
Ідэі еўракамунізму выйгралі па меншай меры, частковае прызнанне за межамі Заходняй Еўропы. Вядомымі рухамі за межамі Еўропы былі: Рух за сацыялізм (Венесуэла), Японская Камуністычная партыя, Камуністычная партыя Мексікі і Камуністычная партыя Аўстраліі. Міхаіл Гарбачоў у сваіх мемуарах таксама ставіцца станоўча да еўракамунізму.
Распад Савецкага Саюза і канец халоднай вайны паставіла практычна ўсе левыя партыі ў Еўропе ў цяжкае становішча. Некаторыя з іх зрабілі неаліберальныя рэформы, некаторыя еўракамуністы перажылі раскол з правымі фракцыямі, некаторыя прынялі сацыял-дэмакратыю як галоўную ідэю, але і шмат партый імкнуліся захаваць некаторыя камуністычныя пазіцыі.
Крытыка еўракамунізму
Крытыкі еўракамунізму зыходзіць з двух бакоў - з левай і правай. Так, левыя крытыкі (трацкісты, хаджаісты і пр.) абвінавачваюць еўракамунізм у нацыяналізме і антыкамунізме. Правыя крытыкі абвінавачвалі еўракамунізм і еўракамуністаў у нежаданні спыняць супрацоўніцтва з СССР.
Еўракамуністычныя партыі
- Французская камуністычная партыя
- Камуністычная партыя Іспаніі
- Беларуская партыя аб’яднаных левых «Справядлівы свет»
Гл.таксама
Зноскі
- Вызначэнне
- Тэзісы
- Хитченс, Крыстафер (25 жніўня 2008 года). "Слоўная рэвалюцыя. Як Пражская вясна зламаў галоўную спружыну сусветнага камунізму".
- Бухарын Н. І. Выбраныя працы аб стане і пераходу да сацыялізму. Армонк, N.Y.: М.Е. Шарп, 1982. р. XXI
- Энвэр Ходжа «Еўракамунізм - гэта антыкамунізм»
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Eyrakamunizm termin yaki paznachae palitychnyya zmeny yakiya adbylisya y kamunistychnyh partyyah Zahodnyaj Eyropy asabliva francuzskaj italyanskaj ispanskaj i brytanskaj na pracyagu 1970 h gg uklyuchayuchy raspracoyku nacyyanalnyh liberalnyh i demakratychnyh strategij dlya dasyagnennya sacyyalizmu U knize Eyrakamunizm i dzyarzhava 1977 Sant yaga Karylyo ispanski kamunistychny lidar adhiliy rasijskuyu madel revalyucyjnaga sacyyalistychnaga razviccya yak neadpavednuyu z chasovym kapitalistychnym gramadstvam Adziny shlyah kamunistychnyh partyj demakratychny shmatpartyjny Kamunizm Kancepcyya Klasavaya baracbaInternacyyanalizmKamunistychnaya partyya Idealogii MarksizmMarksizm leninizmTrackizmStalinizmCitaizmMaaizmStalinizm hadzhaizmChuchheGevaryzmLevy kamunizmKamunizm rabochyh savetayAnarha kamunizmReligijny kamunizmEyrakamunizmNacyyanalny kamunizm Internacyyanaly Mizhnarodnae tavarystva pracoynyhDrugi InternacyyanalKamunistychny internacyyanalChacvyorty Internacyyanal Asoby Karl MarksFrydryh EngelsUladzimir LeninRoza LyuksemburgIosif StalinLey TrockiMaa Czedun Inshae AnarhizmAntykapitalizmAntykamunizmKamunistychnyya krainyKamunistychnaya simvolikaDemakratychny centralizmDyktatura praletaryyatuLevyyaNovyya levyyaSacyyalizmStalinizmCitaizmSSSR parlamencki Eyrakamunisty padkreslivali svayu nezalezhnasc ad saveckaga yrada yaki krytykavaysya za ynutranyya represii y dachynenni da dysidentay i za vaennae yvarvanne y Chehaslavakiyu y 1968 g Tezisy eyrakamunizmaDlya eyrakamunizma harakternyya try asnoynyya tezisy SSSR ne adzinaya madel sacyyalistychnyh peraytvarennyay Kozhnaya partyya dzejnichae y specyfichnyh nacyyanalnyh umovah i pavinna raspracoyvac pragramy y adpavednasci z getymi ymovami Neabhodna ab yadnanne ysih pragresiynyh sil rabochyya syalyane inteligencyya studenctva zhanchyny sluzhyceli carkvy pradstayniki syarednih klasay u imya demakratychnaga i sacyyalistychnaga abnaylennya gramadstva dlya izalyacyi reakcyjnyh grup i dlya supracstayannya nyazdolnasci kapitalizmu zadavolic agulnyya patreby razviccya gramadstva Kamunistychnyya partyi pavinny perabudavacca demakratyzavac argstruktury i yvesci va yzhytak unutrypartyjnyya dyskusii Im varta pryznac uplyy zmyaniyshyhsya ekanamichnyh adnosin na strukturu klasay skarachenne kolkasci tradycyjnaga pracoynaga klasa i z yaylenne novyh grup i transfarmavacca inaksh yosc ryzyka stracic yak svoj zakonny status tak i vybarshchykay Kampartyya Italii sprabavala pajsci na gistarychny kampramis z hrysciyanskimi demakratami shto magchyma dazvolila b yoj uvajsci va yrad Adnak getaya sproba byla blakavanaya zabojstvam Alda Mora y 1978 g Gistoryya eyrakamunizmu Prazhskaya vyasna Prazhskaya vyasna a y pryvatnasci yae padaylenne saveckimi vojskami stala pavarotnym momantam dlya kamunistychnaga lageru Lidar Rumynii Nikalae Chayshesku raskrytykavay saveckae kiraynictva tym samym padtrymay dzeyanni Alyaksandra Dubchaka Toe zh samae zrabili kamunistychnyya partyi Francyi Italii Ispanii Finlyandyi Menavita paslya prazhskaj vyasny y kampartyyah Zahodnyaj Eyropy i pachalisya eyrakamunistychnyya perameny Perameny y zahodneeyrapejskih kamunistychnyh partyyah Nekatoryya kamunistychnyya partyi z mocnaj padtrymkaj naselnictva u pryvatnasci Italyanskaya kamunistychnaya partyya i Kamunistychnaya partyya Ispanii prynyala eyrakamunizm z vyalikim entuziyazmam U Kamunistychnaj partyya Finlyandyi daminavali eyrakamunisty U 1980 ya gady tradycyjnaya prasaveckiya frakcyya adkalolasya nazyvayuchy galoynayu chastku partyi reviziyanistami Pa menshaj mery adna masavaya partyya Francuzskaya kamunistychnaya partyya FKP i mnogiya drobnyya partyi rashucha vystupali suprac eyrakamunizmu da kanca SSSR hoc FKP zrabila karotki pavarot da eyrakamunizmu y syaredzine kancy 1970 h gadoy Dalnejshae razviccyo Eyrakamunizm shmat u chym byy tolki placdarmam dlya zmeny palitychnaj struktury eyrapejskih levyh Nekatoryya u asnoynym italyancy stali sacyyal demakratami u toj chas yak inshyya yak galandskaya kampartyya stali zyalyonymi a francuzskaya kampartyya vynikala saveckim ukazannyam na pracyagu 1980 yh Idei eyrakamunizmu vyjgrali pa menshaj mery chastkovae pryznanne za mezhami Zahodnyaj Eyropy Vyadomymi ruhami za mezhami Eyropy byli Ruh za sacyyalizm Venesuela Yaponskaya Kamunistychnaya partyya Kamunistychnaya partyya Meksiki i Kamunistychnaya partyya Aystralii Mihail Garbachoy u svaih memuarah taksama stavicca stanoycha da eyrakamunizmu Raspad Saveckaga Sayuza i kanec halodnaj vajny pastavila praktychna yse levyya partyi y Eyrope y cyazhkae stanovishcha Nekatoryya z ih zrabili nealiberalnyya reformy nekatoryya eyrakamunisty perazhyli raskol z pravymi frakcyyami nekatoryya prynyali sacyyal demakratyyu yak galoynuyu ideyu ale i shmat partyj imknulisya zahavac nekatoryya kamunistychnyya pazicyi Krytyka eyrakamunizmuKrytyki eyrakamunizmu zyhodzic z dvuh bakoy z levaj i pravaj Tak levyya krytyki trackisty hadzhaisty i pr abvinavachvayuc eyrakamunizm u nacyyanalizme i antykamunizme Pravyya krytyki abvinavachvali eyrakamunizm i eyrakamunistay u nezhadanni spynyac supracoynictva z SSSR Eyrakamunistychnyya partyiFrancuzskaya kamunistychnaya partyya Kamunistychnaya partyya Ispanii Belaruskaya partyya ab yadnanyh levyh Spravyadlivy svet Gl taksamaMarksizm Marksizm leninizm KamunizmZnoskiVyznachenne Tezisy Hitchens Krystafer 25 zhniynya 2008 goda Sloynaya revalyucyya Yak Prazhskaya vyasna zlamay galoynuyu spruzhynu susvetnaga kamunizmu Buharyn N I Vybranyya pracy ab stane i perahodu da sacyyalizmu Armonk N Y M E Sharp 1982 r XXI Enver Hodzha Eyrakamunizm geta antykamunizm