Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Лю́небург (ням.: Lüneburg, н.-ням.: Lümborg) — ганзейскі нямецкі горад у Ніжняй Саксоніі, за 50 км на паўднёвы ўсход ад Гамбурга. Цэнтр . Праз Люнебург працякае рака , прыток Эльбы. Насельніцтва — 70 312 чалавек (на 2005 г.).
Люнебург на карце Германіі ±  | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Гісторыя
У Сярэднявеччы горад славіўся багаццем дзякуючы гандлю соллю. Побач з горадам знаходзілася некалькі радовішчаў солі. Яе экспартавалі ў суседнія землі. Па яе дастаўлялі ў Любек, а адтуль на ўсё балтыйскае ўзбярэжжа. Доўгі час Люнебург быў адной са сталіц герцагаў ; горад і яго соль былі фактарамі магутнасці і росквіту Ганзы.
Люнебург упершыню згадваецца ў летапісах 956 года. У 1158 годзе шматлікія люнебургскія купцы сталі паўнапраўнымі членамі Гандлёвага саюза — папярэдніка Ганзы. У Ганзейскі саюз горад прынялі на першым жа з’ездзе Ганзы ў 1356 годзе, што можа тлумачыцца дзвюма важкімі прычынамі: яго геаграфічным становішчам і камерцыйным значэннем.
У XVI—XVII стст. — сталіца герцагства , якім кіравалі Вельфы. З пераносам сталіцы іх уладанняў у Гановер палітыка-эканамічнае значэнне горада зменшылася. У 1700—1703 гадах у пеўчай школе пры царкве Св. Міхаіла ў Люнебургу вучыўся Іаган Себасцьян Бах. Тут жа ён пазнаёміўся з вядомым арганістам , які працаваў у царкве Св. Іаана і аказаў вялікі ўплыў на далейшы лёс кампазітара.
На сродкі Люнебурга з яго жыхароў у 1815 годзе быў створаны Люнебургскі батальён, які прыняў удзел у бітве пры Ватэрлоа. Сцяг батальёна нёс прынц з дынастыі Пон. Батальён амаль у поўным складзе на чале з прынцам загінуў пры абароне Гэ-Сента.
У 1814 годзе Люнебург застаўся ў складзе , ператворанага па рашэнні Венскага кангрэса з у каралеўства Гановер.
Пасля Аўстра-прускай вайны 1866 года каралеўства Гановер было анексавана Прусіяй і ператворана ў прускую правінцыю Гановер. У яе складзе Люнебург заставаўся да ліквідацыі правінцый Прусіі ў 1946 годзе і з’яўляўся адміністрацыйным цэнтрам урадавага раёна Люнебург.
У эпоху Трэцяга рэйха з 1937 года Люнебург быў сталіцай НСДАП «Усходні Гановер». У канцы Другой сусветнай вайны 4 мая 1945 года ў вёсцы на поўдзень ад Люнебурга нямецкая дэлегацыя на чале з генерал-адміралам Гансам-Георгам фон Фрыдэбургам у прысутнасці брытанскага фельдмаршала Бернарда Мантгомеры падпісала Акт аб безумоўнай капітуляцыі германскіх войскаў на паўночным захадзе Германіі, у Даніі і Нідэрландах. Па заканчэнні вайны Люнебург увайшоў у Брытанскую акупацыйную зону.
У Люнебургу здзейсніў самагубства вядомы нацыст, рэйхсфюрар СС Генрых Гімлер. Апынуўшыся ў брытанскім палоне, 23 мая 1945 года перад допытам ён раскусіў з . Таксама ў Люнебургу праз тыдзень у брытанскім шпіталі пасля спробы суіцыду памёр арыштаваны англічанамі гаўляйтар Усходняга Гановера .
Здабыча солі была канчаткова спынена толькі ў 1980 годзе — гэты год стаў апошнім у тысячагадовай гісторыі промыслу. У 1989 годзе ў Люнебургу быў заснаваны ўніверсітэт. Працяглая высечка лесу, які выкарыстоўваўся ў якасці паліва для выпарвання солі, прывяла да з’яўлення вакол горада ўнікальнай Люнебургскай пусткі.
Да XVIII стагоддзя ў Люнебургу, у Люнебургскім раёне пражывалі рэшткі мясцовых славян — і драван, якія жылі ў гэтым раёне да далучэння да Свяшчэннай Рымскай імперыі напачатку другога тысячагоддзя нашай эры.
Вядомыя ўраджэнцы і жыхары
- Жан Лепін, нямецка-французскі мастак
Гарады-пабрацімы
Зноскі
- Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2023 — DESTATIS, 2024. Праверана 16 лістапада 2024.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Люнебург- Афіцыйны сайт горада
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Lyu neburg nyam Luneburg n nyam Lumborg ganzejski nyamecki gorad u Nizhnyaj Saksonii za 50 km na paydnyovy yshod ad Gamburga Centr Praz Lyuneburg pracyakae raka prytok Elby Naselnictva 70 312 chalavek na 2005 g Lyuneburg nyam Luneburg Gerb Kraina GermaniyaZyamlya Nizhnyaya SaksoniyaRayonKaardynaty 53 15 09 pn sh 10 24 52 u d H G Ya OUnutrany padzel 24 garadskiya rayonyOber burgamistr Ulryh Medge SDPG Ploshcha 70 34 km Vyshynya centra 17 mNaselnictva 77 511 chal 31 snezhnya 2023 Chasavy poyas UTC 1 letam UTC 2Telefonny kod 04131Pashtovy indeks 21335 21337 21339Aytamabilny kod LG03 3 55 022Aficyjny sajt lueneburg de nyam Lyuneburg na karce Germanii Medyyafajly na VikishovishchyGistoryyaU Syarednyavechchy gorad slaviysya bagaccem dzyakuyuchy gandlyu sollyu Pobach z goradam znahodzilasya nekalki radovishchay soli Yae ekspartavali y susedniya zemli Pa yae dastaylyali y Lyubek a adtul na ysyo baltyjskae yzbyarezhzha Doygi chas Lyuneburg byy adnoj sa stalic gercagay gorad i yago sol byli faktarami magutnasci i roskvitu Ganzy Lyuneburg upershynyu zgadvaecca y letapisah 956 goda U 1158 godze shmatlikiya lyuneburgskiya kupcy stali paynapraynymi chlenami Gandlyovaga sayuza papyarednika Ganzy U Ganzejski sayuz gorad prynyali na pershym zha z ezdze Ganzy y 1356 godze shto mozha tlumachycca dzvyuma vazhkimi prychynami yago geagrafichnym stanovishcham i kamercyjnym znachennem U XVI XVII stst stalica gercagstva yakim kiravali Velfy Z peranosam stalicy ih uladannyay u Ganover palityka ekanamichnae znachenne gorada zmenshylasya U 1700 1703 gadah u peychaj shkole pry carkve Sv Mihaila y Lyuneburgu vuchyysya Iagan Sebascyan Bah Tut zha yon paznayomiysya z vyadomym arganistam yaki pracavay u carkve Sv Iaana i akazay vyaliki yplyy na dalejshy lyos kampazitara Na srodki Lyuneburga z yago zhyharoy u 1815 godze byy stvorany Lyuneburgski batalyon yaki prynyay udzel u bitve pry Vaterloa Scyag batalyona nyos prync z dynastyi Pon Batalyon amal u poynym skladze na chale z pryncam zaginuy pry abarone Ge Senta U 1814 godze Lyuneburg zastaysya y skladze peratvoranaga pa rashenni Venskaga kangresa z u karaleystva Ganover Gorad u 1895 godze Paslya Aystra pruskaj vajny 1866 goda karaleystva Ganover bylo aneksavana Prusiyaj i peratvorana y pruskuyu pravincyyu Ganover U yae skladze Lyuneburg zastavaysya da likvidacyi pravincyj Prusii y 1946 godze i z yaylyaysya administracyjnym centram uradavaga rayona Lyuneburg U epohu Trecyaga rejha z 1937 goda Lyuneburg byy stalicaj NSDAP Ushodni Ganover U kancy Drugoj susvetnaj vajny 4 maya 1945 goda y vyoscy na poydzen ad Lyuneburga nyameckaya delegacyya na chale z general admiralam Gansam Georgam fon Frydeburgam u prysutnasci brytanskaga feldmarshala Bernarda Mantgomery padpisala Akt ab bezumoynaj kapitulyacyi germanskih vojskay na paynochnym zahadze Germanii u Danii i Niderlandah Pa zakanchenni vajny Lyuneburg uvajshoy u Brytanskuyu akupacyjnuyu zonu U Lyuneburgu zdzejsniy samagubstva vyadomy nacyst rejhsfyurar SS Genryh Gimler Apynuyshysya y brytanskim palone 23 maya 1945 goda perad dopytam yon raskusiy z Taksama y Lyuneburgu praz tydzen u brytanskim shpitali paslya sproby suicydu pamyor aryshtavany anglichanami gaylyajtar Ushodnyaga Ganovera Lyuneburg z vyshyni ptushynaga palyotu Zdabycha soli byla kanchatkova spynena tolki y 1980 godze gety god stay aposhnim u tysyachagadovaj gistoryi promyslu U 1989 godze y Lyuneburgu byy zasnavany yniversitet Pracyaglaya vysechka lesu yaki vykarystoyvaysya y yakasci paliva dlya vyparvannya soli pryvyala da z yaylennya vakol gorada ynikalnaj Lyuneburgskaj pustki Da XVIII stagoddzya y Lyuneburgu u Lyuneburgskim rayone prazhyvali reshtki myascovyh slavyan i dravan yakiya zhyli y getym rayone da daluchennya da Svyashchennaj Rymskaj imperyi napachatku drugoga tysyachagoddzya nashaj ery Vyadomyya yradzhency i zhyharyZhan Lepin nyamecka francuzski mastakGarady pabracimy Isalmi Finlyandyya Iyreya d Italiya Vibarg Daniya Klamar Francyya Kulmbah Germaniya Naruto d Yaponiya Skantarp d Vyalikabrytaniya Tartu d EstoniyaZnoskiAlle politisch selbstandigen Gemeinden mit ausgewahlten Merkmalen am 31 12 2023 DESTATIS 2024 Praverana 16 listapada 2024 lt a href https wikidata org wiki Track Q131220759 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q764739 gt lt a gt SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Lyuneburg Aficyjny sajt gorada