Атамізм

У гэтай старонкі няма правераных версій, хутчэй за ўсё, яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам.

Атамізм — натурфіласофская і фізічная тэорыя, паводле якой пачуццёва ўспрымальныя (матэрыяльныя) рэчы складаюцца з хімічна непадзельных часціц — атамаў. Узнік у старажытнагрэчаскай філасофіі, далейшае развіццё тэорыя атрымала ў філасофіі і навуцы Сярэдніх стагоддзяў і Новага часу. Больш шырока атамізм — метадалагічны падыход, заснаваны на дапушчэнні, што вывучаная з'ява ёсць мноствам адзінкавых элементаў, якія не ўтвараюць незалежнай ад іх цэласці.

Гісторыя

У рабаўладальніцкім грамадстве Асірыі, Грэцыі, Рыма, Індыі, Кітая паўстала натурфіласофская атамістыка. Выбітнымі прадстаўнікамі старажытнай атамістыкі былі Леўкіп, Дэмакрыт, Лукрэцый, Канада, . Іхныя ідэі былі вынікам тэарэтычнага асэнсавання вынікаў назірання за такімі з'явамі прыроды, як выпарэнне, дыфузія і да гэтак далей. Прадстаўнікі натурфіласофскай атамістыкі лічылі, што атамы — маленькія непадзельныя часціцы матэрыі, з якіх пабудаваны ўсе целы прыроды.

Якасна новым этапам развіцця ведаў пра будову матэрыі была механічная атамістыка, стваральнікамі якой былі Ньютан, Гасендзі і іншыя, адраджаюцца ідэі натурфіласофскай атамістыкі на аснове дасягненняў класічнай механікі. У механічнай атамістыцы атамы таксама разглядаліся як непадзельныя, вечныя часціцы матэрыі, якія ўзаемадзейнічаюць па законах макраскапічнай механікі. Паколькі электрычныя і хімічныя з'явы цяжка растлумачыць механічным узаемадзеяннем атамаў, то ў навуку пранікаюць ідэалістычныя ўяўленні пра нематэрыяльныя вадкасці — . Адной з праяў ідэалізму ў атамістыкі было вучэнне Лейбніца пра манады — духоўныя атамы, якія з'яўляюцца цэнтрамі дзеяння духоўных сіл.

Наступным этапам развіцця атамістыкі былі працы Ламаносава, які заклаў асновы хімічнай і фізічнай атамістыкі. Ламаносаў адкрыў закон захавання масы рэчыва, які ўвайшоў у класічную хімію як закон захавання масы пры хімічных рэакцыях. Гэты закон даў хіміі слушны метад аналізу хімічных рэакцый, які стаў асновай колькаснага аналізу. Ламаносаў увёў у навуку побач з атамам паняцце малекулы. Ідэі Ламаносава аказалі вялікі ўплыў на далейшае развіццё фізічнай і хімічнай атамістыкі.

Зноскі

1. Сўінджвуд Э. Сціслая гісторыя сацыялагічнай думкі. — Мн.: Тэхналогія, 1999. ISBN 985-6234-68-5

Спасылкі

• Атамізм. Слоўнік гісторыі ідэй
• Артыкул, прысвечаны традыцыйнаму грэчаскаму атамізму
• Атамізм ад 17 па 20 стагоддзі. Stanford Encyclopedia of Philosophy