Войт

Войт, войтаўства (польск.: Wójt, ням.: Vogt, лац.: advocatus) — абраная службовая пасада наглядчыка ці распарадчыка ў Вялікім княстве Літоўскім, якая ўзначальвала магістрат ў гарадах у XV—XVIII стагоддзях, застарэлы «сельскі стараста».

Гісторыя

Узначальваў мясцовае кіраўніцтва ці самакіраўніцтва (воласці, горада, мястэчка, сяла, вёскі, двара). Войта прызначаў вялікі князь ВКЛ з ліку заможных мяшчан або феадалаў, а прыватнаўласніцкіх гарадоў — іх уладальнікі. Іншага разу войта выбіралі гараджане, напрыклад у Оршы, Пінску, Мазыры. У гарадах, дзе існавала самакіраванне, пасада войта ўводзілася да Магдэбургскага права. Увядзенне пасады войта адначасова з наданнем Магдэбургскага права азначала стварэнне прадугледжаных гэтым правам органаў кіравання. Класічнае Магдэбургскае права зводзіла ролю войта да старшынства на шэфенскім судзе.

Аднак на Беларусі войт паступова набыў правы вышэйшай адміністрацыйнай улады і войтаўскага суда. Меў значныя крыніцы даходаў. Акрамя судовых пошлін, прыбытак войта складаўся са значнай часткі розных натуральных пабораў, долі прыбытку ад рыначнага гандлю, утрымання корчмаў, крам, часам — зямельных падараванняў. Прызначаныя войты часта перакладалі свае абавязкі на ландвойтаў, варагавалі з гараджанамі. Задакументаваныя шматлікія скаргі на незаконныя дзеянні войта.

Іншае

• Асоба, якая наглядала за працай прыгонных сялян і выкананнем імі павіннасцей. Войт, які кіраваў часткай маёнтка, называўся ключ-войтам.
• Кіраўнік гміны ў Заходняй Беларусі ў 1921—1939.

Гл. таксама

• Войтаўскі суд
• Войтаўска-лаўніцкі суд
• Падвойскі

Зноскі

1. Назва ўрада паводле Статута Вялікага княства Літоўскага 1588

Літаратура

• Доўнар Т. І. Войт // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 537 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
• с. 154, «Словник іншомовних слів», за ред. академіка АН УРСР О. С. Мельничука, м. Київ, 1985 р.;
• с. 563 том. 26, «Акты издаваемые Виленскою Археографическою Комиссиею для разбора Древних Актов», г. Вильна, 1899 г..