Лідыя (стар.-грэч.: Λυδία) — старажытная гістарычная вобласць і дзяржава на захадзе Малой Азіі.

Лакалізацыя
Антычныя географы называлі Лідыяй цэнтральныя раёны захаду Малой Азіі. Яна межавала з Траадай, Фрыгіяй, Лікіяй, Іоніяй, Эоліяй, Карыяй, Мізіяй. У VII — VI стст. да н.э. лідыйскія ўладары здолелі падпарадкаваць увесь захад Малой Азіі да ракі Галіс. Палітычным і эканамічным цэнтрам Лідыі з'яўляўся горад Сарды. Жыхары Лідыі размаўлялі на лідыйскай мове, якая ўваходзіла ў анаталійскую групу індаеўрапейскай сям'і моў. Паводле старажытнагрэчаскіх аўтараў, самі лідыйцы называлі сваю краіну Меоніяй.
Гісторыя
У другой палове 2 тысячагоддзя да н.э. на захадзе Малой Азіі сфарміравалася старажытная дзяржава Міра з цэнтрам на месцы Эфеса. У пачатку XII ст. да н.э. яна была заваявана хетамі. Пасля заняпаду хецкай дзяржавы цэнтральныя раёны захаду Малой Азіі відавочна кантраляваліся Фрыгіяй.
Непасрэдна лідыйская дзяржава паўстала толькі ў VII ст. да н.э., што было звязана з дзейнасцю валадара Гігеса. Дзякуючы саюзу з Асірыяй лідыйскія манархі здолелі адбіць напады кімерыйцаў, паступова падначаліць малаазіяцкія грэчаскія гарады і землі на ўсход ад Лідыі. У г. да н.э. лідыйцы спынілі наступ мідыйцаў на захад. Лідыйскія валадары даволі прыхільна ўспрымалі культуру Старажытнай Грэцыі і ў некаторых выпадках шанавалі грэчаскіх багоў. Грэкі запазычылі ў лідыйцаў звычай ужываць манеты, а таксама навучыліся атрымоўваць чыстае золата.
Апошнім вядомым валадаром Старажытнай Лідыі быў Кроз. Ён славіўся сваімі багаццямі, якія нават увайшлі ў прымаўку. У г. да н.э. Кроз быў пераможаны Кірам Вялікім, а яго дзяржава ўвайшла ў склад імперыі Ахеменідаў у якасці сатрапіі. Частка лідыйцаў была пераселена ў Месапатамію. У 334 г. да н.э. Лідыя ўвайшла ў склад Македоніі. У 133 г. да н.э. — у склад старажытнарымскай дзяржавы, дзе была створана асобная правінцыя Лідыя.
Спасылкі
- ancient.eu.com
- livius.org Архівавана 6 сакавіка 2009.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Lidyya znachenni Lidyya star grech Lydia starazhytnaya gistarychnaya voblasc i dzyarzhava na zahadze Maloj Azii Lidyjskaya dzyarzhava y VII myazha chyrvonym koleram VI karychnevy koler stst da n e LakalizacyyaAntychnyya geografy nazyvali Lidyyaj centralnyya rayony zahadu Maloj Azii Yana mezhavala z Traadaj Frygiyaj Likiyaj Ioniyaj Eoliyaj Karyyaj Miziyaj U VII VI stst da n e lidyjskiya yladary zdoleli padparadkavac uves zahad Maloj Azii da raki Galis Palitychnym i ekanamichnym centram Lidyi z yaylyaysya gorad Sardy Zhyhary Lidyi razmaylyali na lidyjskaj move yakaya yvahodzila y anatalijskuyu grupu indaeyrapejskaj syam i moy Pavodle starazhytnagrechaskih aytaray sami lidyjcy nazyvali svayu krainu Meoniyaj GistoryyaU drugoj palove 2 tysyachagoddzya da n e na zahadze Maloj Azii sfarmiravalasya starazhytnaya dzyarzhava Mira z centram na mescy Efesa U pachatku XII st da n e yana byla zavayavana hetami Paslya zanyapadu heckaj dzyarzhavy centralnyya rayony zahadu Maloj Azii vidavochna kantralyavalisya Frygiyaj Nepasredna lidyjskaya dzyarzhava paystala tolki y VII st da n e shto bylo zvyazana z dzejnascyu valadara Gigesa Dzyakuyuchy sayuzu z Asiryyaj lidyjskiya manarhi zdoleli adbic napady kimeryjcay pastupova padnachalic malaaziyackiya grechaskiya garady i zemli na yshod ad Lidyi U g da n e lidyjcy spynili nastup midyjcay na zahad Lidyjskiya valadary davoli pryhilna ysprymali kulturu Starazhytnaj Grecyi i y nekatoryh vypadkah shanavali grechaskih bagoy Greki zapazychyli y lidyjcay zvychaj uzhyvac manety a taksama navuchylisya atrymoyvac chystae zolata Aposhnim vyadomym valadarom Starazhytnaj Lidyi byy Kroz Yon slaviysya svaimi bagaccyami yakiya navat uvajshli y prymayku U g da n e Kroz byy peramozhany Kiram Vyalikim a yago dzyarzhava yvajshla y sklad imperyi Ahemeniday u yakasci satrapii Chastka lidyjcay byla peraselena y Mesapatamiyu U 334 g da n e Lidyya yvajshla y sklad Makedonii U 133 g da n e u sklad starazhytnarymskaj dzyarzhavy dze byla stvorana asobnaya pravincyya Lidyya Spasylkiancient eu com livius org Arhivavana 6 sakavika 2009