Azərbaycanca
Türkçe
Гуджарат (гудж.: ગુજરાત, хіндзі: गुजरात), штат на захадзе Індыі. Самы высокаіндустрыялізаваны штат Індыі — дае 19,8 % агульнага аб’ёму прамысловай прадукцыі краіны. Гранічыць з Пакістанам на паўночным захадзе, а таксама са штатамі Раджастхан на паўночным усходзе, Мадх’я-Прадэш на ўсходзе, Махараштра і саюзнымі тэрыторыямі Дадра і Нагархавелі і Даман і Дыу на поўдні, абмываецца Аравійскім морам на захадзе. Займае 7-е месца сярод штатаў па плошчы (196 024 км²) і 10-е па насельніцтву (50,6 млн чалавек, 2001). Адміністрацыйны цэнтр — Гандзінагар. Буйнейшы горад і эканамічны цэнтр штата — Ахмедабад. 3-і па велічыні горад — Вадодара.
| Гуджарат | |||
|---|---|---|---|
| ગુજરાત, गुजरात | |||
 | |||
| |||
| Краіна | |||
| Уваходзіць у | |||
| Адміністрацыйны цэнтр |
| ||
| Дата ўтварэння | 1 мая 1960 | ||
| Кіраўнік | Bhupendrabhai Patel[d] | ||
| Афіцыйная мова | гуджараці, хіндзі | ||
| Насельніцтва (2001) | 50,597 млн (10-е месца) | ||
| Шчыльнасць | 258 чал./км² | ||
| Плошча | 196 024 км² | ||
 | |||
| Часавы пояс | Indian Standard Time[d] | ||
| Код ISO 3166-2 | IN-GJ | ||
| Код аўтам. нумароў | GJ | ||
| Афіцыйны сайт | |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Геаграфія
Тэрыторыя Гуджарата ўключае некалькі геаграфічных рэгіёнаў. На поўначы і ўсходзе Дэканскае пласкагор’е паступова пераходзіць у раўніну з характэрнымі для яе ўрадлівымі пашамі, сухімі і вільготнымі лясамі. На паўднёвым усходзе месцяцца Заходнія Гаты і вузкі Конканскі бераг. Заходняя частка штата ўключае прыліўныя землі дэльты ракі Інд і гліністую саланчаковую пустыню Качскі Ран. На ўзбярэжжы Аравійскага мора вылучаецца паўвостраў Катхіявар. Яго цэнтр заняты гарамі, астатнія раёны — сухія нізіны і раўніны. Важны гісторыка-геаграфічны раён Катхіявара — Саўраштра. У ім захаваўся знакаміты Гірскі лес, які насяляюць апошнія азіяцкія львы.
Буйныя рэкі: , Тапты, Нармада.
Палітыка
З 2001 ва ўладзе ў штаце знаходзіцца Бхаратыя джаната парты. Партыйныя кіраўнікі абвінавачваліся ў неўмяшальніцтве падчас антымусульманскіх беспарадкаў у 2002, калі загінула па розных падліках ад адной да трох тысяч мусульман. У выніку пазіцыі партыі ў штаце крыху аслабелі — на выбарах у Лок Сабху ў 2004 яна атрымала 14 месцаў у парламенце ад Гуджарата супраць 12 у Індыйскага нацыянальнага кангрэса, тады як на выбарах у 1999 атрымала ўсе 26.
Эканоміка
Адзін з самых эканамічна развітых і багатых штатаў Індыі. Асноўныя галіны прамысловасці: машынабудаванне, хімічная, нафтахімічная, фармацэўтычная, лёгкая, харчовая прамысловасць, вытворчасць будаўнічых матэрыялаў.
Здабываюцца соль (звыш 60 % нацыянальнага аб’ёму здабычы), марганец, вапняк, флюарыт, баксіты, буры вугаль, нафта (апошняя — з 1960, геолагаразведка праведзена пры дапамозе СССР).
Гуджарат — важны баваўнаводчы раён Індыі: тут вырошчваюцца лепшыя ў краіне гатункі бавоўны; на долю Гуджарата прыходзіцца звых 1/5 плошчы (1,7 млн га) і больш 1/4 агульнаіндыйскай вытворчасці бавоўны (каля 300 тыс. т у год). Вырошчваюцца таксама рыс, арахіс, кукуруза, пшаніца, бабовыя, тытунь. Разводзяць і зебу (Гуджарат — буйнейшы вытворца малака ў Індыі), авечак, коз.
Насельніцтва
Асноўнае насельніцтва Гуджарата складаюць гуджаратцы, якія размаўляюць на гуджарацкай мове. Нягледзячы на моўнае адзінства, гуджаратцы вельмі адрозніваюцца культурна і рэлігійна. Частка насельніцтва згуртавана ў племянныя аб'яднанні, прызнаныя з боку дзяржавы. Сярод іх ёсць гурджары — супольнасць цэнтральнаазіяцкага паходжання, ад наймення якой паходзіць назва штата. Племя сіддзі паходзіць з Афрыкі, але прыняло многія рысы індыйскай культуры. Племя гармаці захоўвае качавы лад, часцяком параўноўваецца з еўрапейскімі цыганамі. Дарэчы, многія даследчыкі мяркуюць, што Гуджарат сапраўды з'яўляецца прарадзімай цыганоў. Згодна старажытным паданням, Гуджарат — прарадзіма сінгалаў Шры-Ланкі, яшчэ аднаго арыйскага народа. Стракатасць племянных культур асабліва заўважна ў Саўраштры, дзе захоўваюцца народныя строі і многія звычаі традыцыйнага ладу. На захадзе і поўначы штата здаўна жывуць сіндхі і раджастханцы, на паўднёвым усходзе — конкані.
Згодна перапісу насельніцтва 2011 г., 88,6% насельнікаў Гуджарата — індуісты, 9,7% — мусульмане, 1% — джайны, 0,5% — хрысціяне. Вельмі невялікая колькасць вернікаў прадстаўлена зараастрыйцамі, але гістарычна прадстаўнікі гэтай рэлігіі адыгрывалі важную ролю. З іх колаў паходзяць носьбіты прозвішча Гандзі. Толькі 0,1% гуджаратцаў не звязвае сябе з рэлігіяй. Падзел па рэлігійнаму прынцыпу ўскладняе ўзаемныя адносіны паміж рознымі групамі. Падчас пераўтварэння Брытанскай Індыі ў Індыю і Пакістан паміж гуджарацкімі індуістамі і мусульманамі адбываліся крывавыя канфлікты. Многія гуджарацкія мусульмане былі вымушаны пакінуць радзіму і ператварыцца ў мухаджыраў. Характэрна, што гуджарацкі індуіст Махатма Гандзі стаў заснавальнікам Індыйскай дзяржавы, а гуджарацкі мусульманін Мухамед Алі Джына — Пакістана.
Зноскі
- archINFORM — 1994. Праверана 6 жніўня 2018.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гуджарат- Урад штата Архівавана 2 кастрычніка 2018.
- Геаграфія Архівавана 28 лістапада 2020.
- Геалагічная карта Архівавана 26 мая 2019.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Gudzharat gudzh ગ જર ત hindzi ग जर त shtat na zahadze Indyi Samy vysokaindustryyalizavany shtat Indyi dae 19 8 agulnaga ab yomu pramyslovaj pradukcyi krainy Granichyc z Pakistanam na paynochnym zahadze a taksama sa shtatami Radzhasthan na paynochnym ushodze Madh ya Pradesh na yshodze Maharashtra i sayuznymi terytoryyami Dadra i Nagarhaveli i Daman i Dyu na poydni abmyvaecca Aravijskim moram na zahadze Zajmae 7 e mesca syarod shtatay pa ploshchy 196 024 km i 10 e pa naselnictvu 50 6 mln chalavek 2001 Administracyjny centr Gandzinagar Bujnejshy gorad i ekanamichny centr shtata Ahmedabad 3 i pa velichyni gorad Vadodara Gudzharatગ જર ત ग जर तGerbKraina IndyyaUvahodzic u IndyyaAdministracyjny centr GandynagarData ytvarennya 1 maya 1960Kiraynik Bhupendrabhai Patel d Aficyjnaya mova gudzharaci hindziNaselnictva 2001 50 597 mln 10 e mesca Shchylnasc 258 chal km Ploshcha 196 024 km Chasavy poyas Indian Standard Time d Kod ISO 3166 2 IN GJKod aytam numaroy GJAficyjny sajt Medyyafajly na VikishovishchyGeagrafiyaTerytoryya Gudzharata yklyuchae nekalki geagrafichnyh regiyonay Na poynachy i yshodze Dekanskae plaskagor e pastupova perahodzic u rayninu z harakternymi dlya yae yradlivymi pashami suhimi i vilgotnymi lyasami Na paydnyovym ushodze mescyacca Zahodniya Gaty i vuzki Konkanski berag Zahodnyaya chastka shtata yklyuchae pryliynyya zemli delty raki Ind i glinistuyu salanchakovuyu pustynyu Kachski Ran Na yzbyarezhzhy Aravijskaga mora vyluchaecca payvostray Kathiyavar Yago centr zanyaty garami astatniya rayony suhiya niziny i rayniny Vazhny gistoryka geagrafichny rayon Kathiyavara Sayrashtra U im zahavaysya znakamity Girski les yaki nasyalyayuc aposhniya aziyackiya lvy Bujnyya reki Tapty Narmada PalitykaZ 2001 va yladze y shtace znahodzicca Bharatyya dzhanata party Partyjnyya kirayniki abvinavachvalisya y neymyashalnictve padchas antymusulmanskih besparadkay u 2002 kali zaginula pa roznyh padlikah ad adnoj da troh tysyach musulman U vyniku pazicyi partyi y shtace kryhu aslabeli na vybarah u Lok Sabhu y 2004 yana atrymala 14 mescay u parlamence ad Gudzharata suprac 12 u Indyjskaga nacyyanalnaga kangresa tady yak na vybarah u 1999 atrymala yse 26 EkanomikaAdzin z samyh ekanamichna razvityh i bagatyh shtatay Indyi Asnoynyya galiny pramyslovasci mashynabudavanne himichnaya naftahimichnaya farmaceytychnaya lyogkaya harchovaya pramyslovasc vytvorchasc budaynichyh materyyalay Zdabyvayucca sol zvysh 60 nacyyanalnaga ab yomu zdabychy marganec vapnyak flyuaryt baksity bury vugal nafta aposhnyaya z 1960 geolagarazvedka pravedzena pry dapamoze SSSR Gudzharat vazhny bavaynavodchy rayon Indyi tut vyroshchvayucca lepshyya y kraine gatunki bavoyny na dolyu Gudzharata pryhodzicca zvyh 1 5 ploshchy 1 7 mln ga i bolsh 1 4 agulnaindyjskaj vytvorchasci bavoyny kalya 300 tys t u god Vyroshchvayucca taksama rys arahis kukuruza pshanica babovyya tytun Razvodzyac i zebu Gudzharat bujnejshy vytvorca malaka y Indyi avechak koz NaselnictvaAsnoynae naselnictva Gudzharata skladayuc gudzharatcy yakiya razmaylyayuc na gudzharackaj move Nyagledzyachy na moynae adzinstva gudzharatcy velmi adroznivayucca kulturna i religijna Chastka naselnictva zgurtavana y plemyannyya ab yadnanni pryznanyya z boku dzyarzhavy Syarod ih yosc gurdzhary supolnasc centralnaaziyackaga pahodzhannya ad najmennya yakoj pahodzic nazva shtata Plemya siddzi pahodzic z Afryki ale prynyalo mnogiya rysy indyjskaj kultury Plemya garmaci zahoyvae kachavy lad chascyakom paraynoyvaecca z eyrapejskimi cyganami Darechy mnogiya dasledchyki myarkuyuc shto Gudzharat sapraydy z yaylyaecca praradzimaj cyganoy Zgodna starazhytnym padannyam Gudzharat praradzima singalay Shry Lanki yashche adnago aryjskaga naroda Strakatasc plemyannyh kultur asabliva zayvazhna y Sayrashtry dze zahoyvayucca narodnyya stroi i mnogiya zvychai tradycyjnaga ladu Na zahadze i poynachy shtata zdayna zhyvuc sindhi i radzhasthancy na paydnyovym ushodze konkani Zgodna perapisu naselnictva 2011 g 88 6 naselnikay Gudzharata induisty 9 7 musulmane 1 dzhajny 0 5 hrysciyane Velmi nevyalikaya kolkasc vernikay pradstaylena zaraastryjcami ale gistarychna pradstayniki getaj religii adygryvali vazhnuyu rolyu Z ih kolay pahodzyac nosbity prozvishcha Gandzi Tolki 0 1 gudzharatcay ne zvyazvae syabe z religiyaj Padzel pa religijnamu pryncypu yskladnyae yzaemnyya adnosiny pamizh roznymi grupami Padchas peraytvarennya Brytanskaj Indyi y Indyyu i Pakistan pamizh gudzharackimi induistami i musulmanami adbyvalisya kryvavyya kanflikty Mnogiya gudzharackiya musulmane byli vymushany pakinuc radzimu i peratvarycca y muhadzhyray Harakterna shto gudzharacki induist Mahatma Gandzi stay zasnavalnikam Indyjskaj dzyarzhavy a gudzharacki musulmanin Muhamed Ali Dzhyna Pakistana ZnoskiarchINFORM 1994 Praverana 6 zhniynya 2018 lt a href https wikidata org wiki Track Q265049 gt lt a gt SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Gudzharat Urad shtata Arhivavana 2 kastrychnika 2018 Geagrafiya Arhivavana 28 listapada 2020 Gealagichnaya karta Arhivavana 26 maya 2019