Azərbaycanca
Türkçe
Ордэн Хрыста — духоўна-рыцарскі ордэн, правапераемнік тампліераў на тэрыторыі Партугаліі. Заснаваны ў 1318 годзе партугальскім каралём для працягу распачатай тампліерамі барацьбы з нявернымі. Папа Ян XXII дазволіў перадаць ордэну ўсе ўладанні партугальскіх тампліераў, уключаючы , які стаў у 1347 г. рэзідэнцыяй вялікага магістра. Адсюль другая назва ордэна — Тамарскі.
| Ордэн Хрыста | |||
|---|---|---|---|
| Real Ordem dos Cavaleiros de Nosso Senhor Jesus Cristo | |||
| |||
| Арыгінальная назва | Real Ordem dos Cavaleiros de Nosso Senhor Jesus Cristo | ||
| Краіна | |||
| Тып | духоўна-рыцарскі ордэн, рыцарскі ордэн[d] і ордэн[d] | ||
| Дата заснавання | у 1318 годзе як духоўна-рыцарскі ордэн у 1917 годзе як грамадзянская ўзнагарода | ||
| Старэйшая | Order of the Tower and Sword[d] | ||
| Малодшая | Авіскі ордэн | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Гісторыя
Партугалія стала першай з краін Заходняй Еўропы, у якой абгрунтаваліся тампліеры. У 1160 годзе яны пачалі ўзвядзенне непрыступнага замка Тамар, які ў 1190 г. вытрымаў аблогу маўраў пад камандваннем . Роспуск ордэна ў 1312 г. стаў вялікім ударам для партугальскай манархіі, якая разлічвала на дапамогу рыцараў у справе працягу Рэканкісты. Ужо ў 1318 г. кароль Дыніш арганізаваў рыцараў, якія засталіся без справы, у «апалчэнне Хрыстова», а праз год гэта яго пачынанне санкцыянаваў сваёй булай Святы Прастол.
Першапачаткова галоўнай стаўкай магістра з’яўляўся вялізарны на поўдні каралеўства, у . Рыцары былі абавязаны прытрымлівацца зарокаў галечы, і пакоры манарху. Пасля заканчэння рэканкісты яны зноў засталіся без справы і пагражалі стаць праблемай для дзяржавы. Прынц Генрых Мараплавец у якасці вялікага магістра ордэна звярнуў іх супраць мусульманскіх уладароў Марока, абавязаўшы купцоў выплачваць збор з усіх афрыканскіх тавараў на карысць ордэна. На гэтыя сродкі вялася рэканструкцыя Тамарскага манастыра-замка.
Тамарскія рыцары, падобна да сваіх авіскіх субратаў, прынялі самы актыўны ўдзел у заморскіх падарожжах партугальскіх мараплаўцаў. Васка да Гама і іншыя вандроўныя рыцары-тамарцы плавалі пад ветразямі з эмблемай ордэна. Камерцыйныя памкненні негацыянтаў у рызах ўжываліся з перажыткамі сярэдневяковага ўкладу ваенна-рыцарскага жыцця. Многія члены ордэна жылі з жанчынамі, што падштурхнула Папу Аляксандра Борджыа замяніць зарокі бясшлюбнасці і галечы на зарокі шлюбнай вернасці і адлічэння пэўнай часткі даходаў у ордэнскую казну.
Кароль Мануэл, які бачыў у тамарцах адну з апор каралеўскай улады, у якасці вялікага магістра паслядоўна секулярызаваў ордэн Хрыста. Яго пераемнік Жуан III абвясціў пасаду вялікага магістра спадчыннай сярод каралёў Партугаліі. Адыход ад рэлігійных пачаткаў выклікаў заклапочанасць Ватыкана. Некаторыя Папы, спасылаючыся на актыўную ролю папства ў заснаванні ордэна, сталі ўручаць уласны . Партугальская манархія спачатку пярэчыла гэтаму; вядомыя выпадкі арышту кавалераў папскага ордэна ў Партугаліі.
У гады іспана-партугальскай уніі адбылася чарговая рэформа ордэна. З гэтага часу ў яго мог уступіць любы дваранін, які адслужыў два гады ў Афрыцы ці тры — у флоце. У 1789 г. ордэн быў канчаткова секулярызаваны, у 1834 г. была нацыяналізавана яго маёмасць. У 1822-90 гг. асобна ад партугальскага існаваў . Пасля падзення партугальскай манархіі (1910) усе старажытныя ордэны былі скасаваны, але ў 1917 г. прэзідэнт Партугаліі аднавіў ордэн у якасці выключна грамадзянскай узнагароды.
Ступені
Сучасны ордэн Хрыста паасобны на 5 ступеняў:
![image]()
Вялікі крыж (GCC), знак ордэна на плечавой стужцы, зорка;
![image]()
Гранд-афіцэр (GOC), знак ордэна на шыйнай стужцы, зорка;
![image]()
Камандор (ComC), знак ордэна на шыйнай стужцы;
![image]()
Афіцэр (OC), знак ордэна на нагруднай стужцы з разеткай;
![image]()
Кавалер (CavC) ці Дама (DamC), знак ордэна на нагруднай стужцы.
Знакі адрознення
Знак ордэна ўяўляе з сябе белай эмалі ўпісаны ў крыж з пашыранымі канцамі чырвонай эмалі. Знак ордэна носіцца на стужцы чырвонага колеру.
Ступеням ордэна Вялікага крыжа і Гранд-афіцэра прыкладаецца зорка ордэна, якая ўяўляе сабой шматпрамянёвую зорку, у цэнтральным медальёне якой размешчана выява знака ордэна на белай эмалі.
Гл. таксама
- Тампліеры
- Кавалеры ордэна Хрыста
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ордэн Хрыста- Ордэн Хрыста на сайце Прэзідэнта Партугаліі
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Artykul pra yznagarodu Partugalii Pra yznagarodu Vatykana gl Orden Hrysta duhoyna rycarski orden pravaperaemnik tamplieray na terytoryi Partugalii Zasnavany y 1318 godze partugalskim karalyom dlya pracyagu raspachataj tamplierami baracby z nyavernymi Papa Yan XXII dazvoliy peradac ordenu yse yladanni partugalskih tamplieray uklyuchayuchy yaki stay u 1347 g rezidencyyaj vyalikaga magistra Adsyul drugaya nazva ordena Tamarski Orden HrystaReal Ordem dos Cavaleiros de Nosso Senhor Jesus CristoAryginalnaya nazva Real Ordem dos Cavaleiros de Nosso Senhor Jesus CristoKraina PartugaliyaTyp duhoyna rycarski orden rycarski orden d i orden d Data zasnavannya u 1318 godze yak duhoyna rycarski orden u 1917 godze yak gramadzyanskaya yznagarodaStarejshaya Order of the Tower and Sword d Malodshaya Aviski orden Medyyafajly na VikishovishchyGistoryya rezidencyya pershyh magistray ordena Hrysta Kryzh ordena Hrysta Partugaliya stala pershaj z krain Zahodnyaj Eyropy u yakoj abgruntavalisya tampliery U 1160 godze yany pachali yzvyadzenne neprystupnaga zamka Tamar yaki y 1190 g vytrymay ablogu mayray pad kamandvannem Rospusk ordena y 1312 g stay vyalikim udaram dlya partugalskaj manarhii yakaya razlichvala na dapamogu rycaray u sprave pracyagu Rekankisty Uzho y 1318 g karol Dynish arganizavay rycaray yakiya zastalisya bez spravy u apalchenne Hrystova a praz god geta yago pachynanne sankcyyanavay svayoj bulaj Svyaty Prastol Pershapachatkova galoynaj staykaj magistra z yaylyaysya vyalizarny na poydni karaleystva u Rycary byli abavyazany prytrymlivacca zarokay galechy i pakory manarhu Paslya zakanchennya rekankisty yany znoy zastalisya bez spravy i pagrazhali stac prablemaj dlya dzyarzhavy Prync Genryh Maraplavec u yakasci vyalikaga magistra ordena zvyarnuy ih suprac musulmanskih uladaroy Maroka abavyazayshy kupcoy vyplachvac zbor z usih afrykanskih tavaray na karysc ordena Na getyya srodki vyalasya rekanstrukcyya Tamarskaga manastyra zamka Tamarskiya rycary padobna da svaih aviskih subratay prynyali samy aktyyny ydzel u zamorskih padarozhzhah partugalskih maraplaycay Vaska da Gama i inshyya vandroynyya rycary tamarcy plavali pad vetrazyami z emblemaj ordena Kamercyjnyya pamknenni negacyyantay u ryzah yzhyvalisya z perazhytkami syarednevyakovaga ykladu vaenna rycarskaga zhyccya Mnogiya chleny ordena zhyli z zhanchynami shto padshturhnula Papu Alyaksandra Bordzhya zamyanic zaroki byasshlyubnasci i galechy na zaroki shlyubnaj vernasci i adlichennya peynaj chastki dahoday u ordenskuyu kaznu Karol Manuel yaki bachyy u tamarcah adnu z apor karaleyskaj ulady u yakasci vyalikaga magistra paslyadoyna sekulyaryzavay orden Hrysta Yago peraemnik Zhuan III abvyasciy pasadu vyalikaga magistra spadchynnaj syarod karalyoy Partugalii Adyhod ad religijnyh pachatkay vyklikay zaklapochanasc Vatykana Nekatoryya Papy spasylayuchysya na aktyynuyu rolyu papstva y zasnavanni ordena stali yruchac ulasny Partugalskaya manarhiya spachatku pyarechyla getamu vyadomyya vypadki aryshtu kavaleray papskaga ordena y Partugalii U gady ispana partugalskaj unii adbylasya chargovaya reforma ordena Z getaga chasu y yago mog ustupic lyuby dvaranin yaki adsluzhyy dva gady y Afrycy ci try u floce U 1789 g orden byy kanchatkova sekulyaryzavany u 1834 g byla nacyyanalizavana yago mayomasc U 1822 90 gg asobna ad partugalskaga isnavay Paslya padzennya partugalskaj manarhii 1910 use starazhytnyya ordeny byli skasavany ale y 1917 g prezident Partugalii adnaviy orden u yakasci vyklyuchna gramadzyanskaj uznagarody StupeniKryzh ordena Hrysta na scyagu gorada San Paylu Braziliya Suchasny orden Hrysta paasobny na 5 stupenyay Vyaliki kryzh GCC znak ordena na plechavoj stuzhcy zorka Grand aficer GOC znak ordena na shyjnaj stuzhcy zorka Kamandor ComC znak ordena na shyjnaj stuzhcy Aficer OC znak ordena na nagrudnaj stuzhcy z razetkaj Kavaler CavC ci Dama DamC znak ordena na nagrudnaj stuzhcy Znaki adroznennyaZnak ordena yyaylyae z syabe belaj emali ypisany y kryzh z pashyranymi kancami chyrvonaj emali Znak ordena nosicca na stuzhcy chyrvonaga koleru Stupenyam ordena Vyalikaga kryzha i Grand aficera prykladaecca zorka ordena yakaya yyaylyae saboj shmatpramyanyovuyu zorku u centralnym medalyone yakoj razmeshchana vyyava znaka ordena na belaj emali Gl taksamaTampliery Kavalery ordena HrystaSpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Orden Hrysta Orden Hrysta na sajce Prezidenta Partugalii