Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Кла́йпеда (літ.: Klaipėda; да 1923 г. — Ме́мель, ням.: Memel) — трэці паводле велічыні горад Літвы, размешчаны ў заходняй яе частцы, дзе Балтыйскае мора пераходзіць у Куршскі заліў. Адміністрацыйны цэнтр Клайпедскага павета і .
Горад
Клайпеда на карце Літвы  | ||||||||||||||||||||||||||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Гісторыя
Першыя паселішчы куршаў на тэрыторыі сучаснага горада вядомыя з першых стагоддзях нашай эры.
У 1240 годзе Папа Рымскі прапанаваў каралю Нарвегіі Хокану IV магчымасць захапіць Самбію. Тым не менш, пасля асабістага прыняцця хрысціянства вялікага князя Міндоўга, тэўтонскія рыцары і група крыжакоў з Любека рушылі на Самбію, у 1252 годзе быў заснаваны замак Мемельбург. Будаўніцтва замка было скончана ў 1253 годзе. У Мемелі быў заснаваны гарнізон з войска Тэўтонскага ордэна, які ачоліў дойч майстар . Дакументы з нагоды заснавання гарнізону былі падпісаны Эбергардам і біскупам 29 ліпеня і 1 жніўня 1252 года.
Магістр выкарыстоўваў крэпасць у якасці базы для далейшых паходаў уздоўж ракі Нёман супраць жамойтаў. Мемель быў беспаспяхова абложаны ў 1255 годзе. Да новага паселішча пачалі прыбываць мігранты з нямецкіх гарадоў, як Гольштэйна, Любека і Дортмунда. Неўзабаве ў гэты час, Мемель атрымаў сваю мянушку «Новы Дортмунд». Горад стаў галоўным горадам Курляндскай епархіі. У горадзе былі пабудаваны адзін кафедральны сабор і, па меншай меры, два парафіяльных касцёла, але развіццё замка стала дамінуючым прыярытэтам. Паводле розных крыніц, Мемель атрымаў Любекскае права ў 1254 або 1258 годзе.
Увесну і ўлетку 1323 года, літоўскае войска на чале з Гедзімінам перайшло Нёман, аблажыла замак Мемель і ўзяло яго праз некаторы час, прымусіўшы ордэн запрасіць перамір’е ў кастрычніку. Мельнскі мір у 1422 годзе зафіксаваў мяжу паміж Тэўтонскім ордэнам і Вялікім Княствам Літоўскім на наступныя 501 год. Абноўлены горад атрымаў ў 1475 годзе.
Насуперак волі свайго губернатара і камандзіра, Эрыка Браўншвайг-Вольфенбютэля, Мемель прыняў лютэранства пасля пераўтварэння дзяржавы ордэна ў Прускае княства ў складзе Каралеўства Польскага, якое здзейсніў Альбрэхт Гогенцолерн у 1525 годзе. Гэта было пачаткам працяглага перыяду росквіту горада і порта. Праз горад на экспарт ішла пшаніца з тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага. Прускае княства было ўспадкавана Ёганам Сігізмундам, курфюрстам Брандэнбурга, у 1618 годзе. Такім чынам Брандэнбург-Прусія павялічыла свой актыўны ўдзел у рэгіянальнай палітыцы, што значна паўплывала на развіццё горада. У 1629—1635 гадах горад быў акупаваны Швецыяй на працягу некалькіх перыядаў падчас і Трыццацігадовай вайны.
Пасля падпісання курфюрст Фрыдрых Вільгельм адкрыў порт Мемеля для Швецыі. У 1660 годзе была пацверджана пруская незалежнасць ад Польшчы і Швецыі паводле Аліўскага дагавора. Пабудова абарончай сістэмы вакол усяго горада, ініцыяваная ў 1627 годзе, прыкметна змяніла статус і перспектывы горада. У лістападзе 1678 года невялікае шведскае войска ўварвалася на прускую тэрыторыю, але не здолела захапіць крэпасць Мемеля.
З 1701 года горад у Прускім каралеўстве. З 1757 да 1762 года горад быў захоплены Расійскай імперыяй, а з 1871 года трапіў у склад Германскай імперыі. Пасля Першай сусветнай вайны з 1920 года горад быў перададзены пад кіраўніцтва Антанты і тут размясціўся французскі гарнізон.
Урад Літоўскай Рэспублікі жадаў далучыць горад, але не было ні гістарычных, ні этнаграфічных падстаў для абгрунтавання такіх дзеянняў. Каб атрымаць хоць якія падставы для прад’яўлення правоў на горад, літоўцы нанялі французскіх салдат, якія пераапрануўшыся ў грамадзянскае адзенне, з лозунгамі на літоўскай мове паднялі Мемельскае паўстанне, якое выглядала як «жаданне старажытнага літоўскага горада» далучыцца да Літвы.
У 1924 годзе горад быў пераданы Літве, але 22 сакавіка 1939 года Германія прад’явіла ўльтыматум з патрабаваннем вяртання Клайпеды, які Літва прыняла. 28 студзеня 1945 года Клайпеда была акупавана савецкімі войскамі і далучана да Літоўскай ССР. У горадзе размешчаны Клайпедскі ўніверсітэт.
1 ліпеня 1992 года быў зацверджаны герб горада.
Геаграфія
Дзякуючы свайму адносна паўднёваму размяшчэнню Клайпеда — найбуйнейшы порт Літвы, гэта адзін з буйных незамярзальных марскіх партоў на беразе Балтыйскага мора і Куршскага заліва. Горад яшчэ ў савецкія часы набыў сабе славу папулярнага курорта.
| Клімат Клайпеды | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Абсалютны максімум, °C | 9,5 | 15,4 | 18,6 | 26,6 | 31,1 | 33,6 | 34,0 | 36,6 | 30,4 | 22,1 | 15,4 | 11,5 | 36,6 |
| Сярэдні максімум, °C | 0,9 | 0,9 | 4,1 | 10,1 | 15,7 | 18,3 | 21,3 | 21,4 | 17,0 | 11,7 | 5,9 | 2,4 | 10,8 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | −1,2 | −1,3 | 1,3 | 6,1 | 11,3 | 14,5 | 17,8 | 17,7 | 13,6 | 9,0 | 3,9 | 0,4 | 7,8 |
| Сярэдні мінімум, °C | −3,4 | −3,6 | −1,1 | 2,8 | 7,4 | 11,2 | 14,3 | 14,4 | 10,3 | 6,3 | 1,6 | −1,6 | 4,9 |
| Абсалютны мінімум, °C | −32 | −33,4 | −22,8 | −12,8 | −5,2 | −2,8 | 5,2 | 2,9 | −3,3 | −7,5 | −14,6 | −24,1 | −33,4 |
| Норма ападкаў, мм | 64 | 41 | 45 | 35 | 38 | 66 | 69 | 86 | 79 | 98 | 98 | 74 | 792 |
| Крыніца: Надвор'е і клімат | |||||||||||||
Насельніцтва
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Эканоміка
Клайпеда з’яўляецца найважнейшым эканамічны цэнтрам заходняй частцы Літвы і найбуйнейшым портам на літоўскім узбярэжжы Балтыйскага мора. Асноўныя галіны прамысловасці — хімічная і харчовая, дрэваапрацоўчая і мэблевая, упаковачная. Шырока развітыя суднабудаванне і суднарамонт. Важнае месца ў эканоміцы горада займае сфера паслуг, у якую ўваходзяць партовыя, лагістычныя, турыстычныя і многія іншыя паслугі. У горадзе налічваецца каля 2,5 тысячы прадпрыемстваў.
Асноўныя замежныя інвестары паходзяць з Даніі, Швейцарыі, Германіі, Нарвегіі, ЗША, Індыі, Украіны і Канады. У 2002 годзе на ўскраіне горада, паблізу порта, была арганізавана (СЕС) плошчай у 412 га. У рамках СЕС працавала, на канец 2010 года, 17 прадпрыемстваў, з іх 40 % былі замежнымі, а інвестыцыі ў СЕС перавысілі 400 млн еўра. Наладжана вытворчасць электронных прылад, пластыкавага посуду, архітэктурнага шкла, металічных канструкцый, харчовай упакоўкі, біядызельнага паліва. Таксама працуюць рыбаапрацоўчыя і металаапрацоўчыя прадпрыемствы. Да буйных прадпрыемствай харчовай прамысловасці адносіцца бровар «», які дзейнічае з 1784 года. У цяперашні час ён належыць канцэрну «».
У Клайпедзе размешчаны нафтавы тэрмінал «». У 2014 годзе быў адкрыты Клайпедскі тэрмінал звадкаванага прыроднага газу, пабудаваны Літвой самастойна ўсяго за 3 гады. Гэта першы тэрмінал ЗПГ у краінах Балтыі, які забяспечыць Літве энергетычную незалежнасць.
Транспарт
Аўтамагістралі
Клапеда мае добра развітую сетку аўтадарог, якая звязвае горад з найбуйнейшымі гарадамі і прыморскімі курортамі Літвы. У Клайпедзе бяруць пачатак еўрапейскія магістралі E85 і .
, якая праходзіць з паўднёвага ўсходу на паўночны захад Літвы, звязвае Клайпеду з найбуйнейшымі гарадамі краіны — Каўнасам і сталіцай Вільняй. Літоўская звязвае Клайпеду з курортам Палангай, міжнародным аэрапортам у Паланзе і вядзе ў латвійскі партовы горад Ліепая. Дарога, па якой праходзіць адміністрацыйная мяжа горада, служыць усходняй аб’язной дарогай Клайпеды, частка яе мае павялічаны хуткасны рэжым.
Аўтобусы
У горадзе добра развіта аўтобусная сетка. Асноўным каардынатарам аўтобусных маршрутаў з’яўляецца грамадская ўстанова «Клайпедскі пасажырскі транспарт» (літ.: Klaipėdos kelevinis transportas). Установа для выканання сваіх функцый наймае перавозчыкаў, як прадпрыемства самакіравання «Клайпедскі аўтобусны парк», гэтак і прыватных перавозчыкаў. У аўтобусах квіткі каштуюць даражэй чым у кіёсках. Большасць мяшчан карыстаюцца электронным білетам. Таксама па горадзе курсіруюць маршрутныя таксі.
Новая аўтобусная станцыя пабудавана па прынцыпе дзяржаўнага-прыватнага партнёрства і належыць прадпрыемству самакіравання «Клайпедскі аўтобусны парк». Ад аўтобуснай станцыі ідуць аўтобусныя маршруты ў многія гарады Літвы, а таксама ў Рыгу і . Таксама ад аўтавакзалу курсіруюць маршрутныя таксі да Палангі і .
Вядомыя асобы
- Томас Венцлава (нар. 1937) — літоўскі паэт, публіцыст, перакладчык.
- Вісвальдас Кульбокас (нар. 1974) — рымска-каталіцкі дзеяч, Апостальскі нунцый ва Украіне.
- Рымантас Грыгас (нар. 1962) — літоўскі баскетбольны трэнер.
Спорт
- «Атлантас» — футбольны клуб.
- Гарадскі футбольны стадыён.
- Баскетбольны клуб «Нептунас»
Зноскі
- Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
- ЭнцВКЛ 2005, с. 28.
- Magocsi, Paul Robert. «Historical Atlas of Central Europe». University of Washington Press. Seattle, 2002. p. 41. ISBN 0-295-98146-6.
- State Data Agency of Lithuania Праверана 18 лютага 2018.
- State Data Agency of Lithuania Праверана 2 чэрвеня 2019.
- Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 19 чэрвеня 2022.
- «About Us». Klaipeda Free Economic Zone.
- «Литва стала энергетически независимым государством». Настоящее время.
Літаратура
- Яўген Анішчанка. Вялікае Княства Літоўскае ў сярэдзіне XVIII ст. (карта) // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 28—29. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Клайпеда
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kla jpeda lit Klaipeda da 1923 g Me mel nyam Memel treci pavodle velichyni gorad Litvy razmeshchany y zahodnyaj yae chastcy dze Baltyjskae mora perahodzic u Kurshski zaliy Administracyjny centr Klajpedskaga paveta i Gorad Klajpeda lit Klaipeda Gerb Scyag Kraina LitvaPavet KlajpedskiKaardynaty 55 42 45 pn sh 21 08 06 u d H G Ya OKiraynik Arvydas Vaitkus d Zasnavany 1252Pershaya zgadka 1252Ploshcha 98 km Vyshynya centra 21 1 mNaselnictva 158 420 chal 1 studzenya 2023 Chasavy poyas UTC 2 letam UTC 3Telefonny kod 846Pashtovyya indeksy LT 91001Aficyjny sajt klaipeda lt lit Klajpeda na karce LitvyMedyyafajly na VikishovishchyGistoryyaGistarychnaya vyyava MemelyaDraylyana karkasny budynak u gistarychnym centry Klajpedy Pershyya paselishchy kurshay na terytoryi suchasnaga gorada vyadomyya z pershyh stagoddzyah nashaj ery U 1240 godze Papa Rymski prapanavay karalyu Narvegii Hokanu IV magchymasc zahapic Sambiyu Tym ne mensh paslya asabistaga prynyaccya hrysciyanstva vyalikaga knyazya Mindoyga teytonskiya rycary i grupa kryzhakoy z Lyubeka rushyli na Sambiyu u 1252 godze byy zasnavany zamak Memelburg Budaynictva zamka bylo skonchana y 1253 godze U Memeli byy zasnavany garnizon z vojska Teytonskaga ordena yaki acholiy dojch majstar Dakumenty z nagody zasnavannya garnizonu byli padpisany Ebergardam i biskupam ru 29 lipenya i 1 zhniynya 1252 goda Magistr vykarystoyvay krepasc u yakasci bazy dlya dalejshyh pahoday uzdoyzh raki Nyoman suprac zhamojtay Memel byy bespaspyahova ablozhany y 1255 godze Da novaga paselishcha pachali prybyvac migranty z nyameckih garadoy yak Golshtejna Lyubeka i Dortmunda Neyzabave y gety chas Memel atrymay svayu myanushku Novy Dortmund Gorad stay galoynym goradam Kurlyandskaj eparhii U goradze byli pabudavany adzin kafedralny sabor i pa menshaj mery dva parafiyalnyh kascyola ale razviccyo zamka stala daminuyuchym pryyarytetam Pavodle roznyh krynic Memel atrymay Lyubekskae prava y 1254 abo 1258 godze Uvesnu i yletku 1323 goda litoyskae vojska na chale z Gedziminam perajshlo Nyoman ablazhyla zamak Memel i yzyalo yago praz nekatory chas prymusiyshy orden zaprasic peramir e y kastrychniku Melnski mir u 1422 godze zafiksavay myazhu pamizh Teytonskim ordenam i Vyalikim Knyastvam Litoyskim na nastupnyya 501 god Abnoyleny gorad atrymay y 1475 godze Nasuperak voli svajgo gubernatara i kamandzira Eryka Braynshvajg Volfenbyutelya Memel prynyay lyuteranstva paslya peraytvarennya dzyarzhavy ordena y Pruskae knyastva y skladze Karaleystva Polskaga yakoe zdzejsniy Albreht Gogencolern u 1525 godze Geta bylo pachatkam pracyaglaga peryyadu roskvitu gorada i porta Praz gorad na ekspart ishla pshanica z terytoryi Vyalikaga Knyastva Litoyskaga Pruskae knyastva bylo yspadkavana Yoganam Sigizmundam kurfyurstam Brandenburga u 1618 godze Takim chynam Brandenburg Prusiya pavyalichyla svoj aktyyny ydzel u regiyanalnaj palitycy shto znachna payplyvala na razviccyo gorada U 1629 1635 gadah gorad byy akupavany Shvecyyaj na pracyagu nekalkih peryyaday padchas i Tryccacigadovaj vajny Paslya padpisannya kurfyurst Frydryh Vilgelm adkryy port Memelya dlya Shvecyi U 1660 godze byla pacverdzhana pruskaya nezalezhnasc ad Polshchy i Shvecyi pavodle Aliyskaga dagavora Pabudova abaronchaj sistemy vakol usyago gorada inicyyavanaya y 1627 godze prykmetna zmyanila status i perspektyvy gorada U listapadze 1678 goda nevyalikae shvedskae vojska yvarvalasya na pruskuyu terytoryyu ale ne zdolela zahapic krepasc Memelya Z 1701 goda gorad u Pruskim karaleystve Z 1757 da 1762 goda gorad byy zahopleny Rasijskaj imperyyaj a z 1871 goda trapiy u sklad Germanskaj imperyi Paslya Pershaj susvetnaj vajny z 1920 goda gorad byy peradadzeny pad kiraynictva Antanty i tut razmyasciysya francuzski garnizon Urad Litoyskaj Respubliki zhaday daluchyc gorad ale ne bylo ni gistarychnyh ni etnagrafichnyh padstay dlya abgruntavannya takih dzeyannyay Kab atrymac hoc yakiya padstavy dlya prad yaylennya pravoy na gorad litoycy nanyali francuzskih saldat yakiya peraapranuyshysya y gramadzyanskae adzenne z lozungami na litoyskaj move padnyali Memelskae paystanne yakoe vyglyadala yak zhadanne starazhytnaga litoyskaga gorada daluchycca da Litvy U 1924 godze gorad byy peradany Litve ale 22 sakavika 1939 goda Germaniya prad yavila yltymatum z patrabavannem vyartannya Klajpedy yaki Litva prynyala 28 studzenya 1945 goda Klajpeda byla akupavana saveckimi vojskami i daluchana da Litoyskaj SSR U goradze razmeshchany Klajpedski yniversitet 1 lipenya 1992 goda byy zacverdzhany gerb gorada GeagrafiyaDzyakuyuchy svajmu adnosna paydnyovamu razmyashchennyu Klajpeda najbujnejshy port Litvy geta adzin z bujnyh nezamyarzalnyh marskih partoy na beraze Baltyjskaga mora i Kurshskaga zaliva Gorad yashche y saveckiya chasy nabyy sabe slavu papulyarnaga kurorta Klimat KlajpedyPakazchyk Stu Lyut Sak Kra Maj Cher Lip Zhni Ver Kas Lis Sne GodAbsalyutny maksimum C 9 5 15 4 18 6 26 6 31 1 33 6 34 0 36 6 30 4 22 1 15 4 11 5 36 6Syaredni maksimum C 0 9 0 9 4 1 10 1 15 7 18 3 21 3 21 4 17 0 11 7 5 9 2 4 10 8Syarednyaya temperatura C 1 2 1 3 1 3 6 1 11 3 14 5 17 8 17 7 13 6 9 0 3 9 0 4 7 8Syaredni minimum C 3 4 3 6 1 1 2 8 7 4 11 2 14 3 14 4 10 3 6 3 1 6 1 6 4 9Absalyutny minimum C 32 33 4 22 8 12 8 5 2 2 8 5 2 2 9 3 3 7 5 14 6 24 1 33 4Norma apadkay mm 64 41 45 35 38 66 69 86 79 98 98 74 792Krynica Nadvor e i klimatNaselnictvaGod Kolkasc2001 193 2202002 190 9112003 189 5262004 186 8112005 183 6272006 178 380 God Kolkasc2007 175 3892008 172 6862009 170 6992010 168 1342011 162 8982012 160 142 God Kolkasc2013 158 5412014 157 3052015 156 1412016 154 3262017 151 3092018 148 908 God Kolkasc2019 147 8922020 149 1162021 152 0082022 152 2372023 158 420EkanomikaKlajpedski port Klajpeda z yaylyaecca najvazhnejshym ekanamichny centram zahodnyaj chastcy Litvy i najbujnejshym portam na litoyskim uzbyarezhzhy Baltyjskaga mora Asnoynyya galiny pramyslovasci himichnaya i harchovaya drevaapracoychaya i meblevaya upakovachnaya Shyroka razvityya sudnabudavanne i sudnaramont Vazhnae mesca y ekanomicy gorada zajmae sfera paslug u yakuyu yvahodzyac partovyya lagistychnyya turystychnyya i mnogiya inshyya paslugi U goradze nalichvaecca kalya 2 5 tysyachy pradpryemstvay Asnoynyya zamezhnyya investary pahodzyac z Danii Shvejcaryi Germanii Narvegii ZShA Indyi Ukrainy i Kanady U 2002 godze na yskraine gorada pablizu porta byla arganizavana SES ploshchaj u 412 ga U ramkah SES pracavala na kanec 2010 goda 17 pradpryemstvay z ih 40 byli zamezhnymi a investycyi y SES peravysili 400 mln eyra Naladzhana vytvorchasc elektronnyh prylad plastykavaga posudu arhitekturnaga shkla metalichnyh kanstrukcyj harchovaj upakoyki biyadyzelnaga paliva Taksama pracuyuc rybaapracoychyya i metalaapracoychyya pradpryemstvy Da bujnyh pradpryemstvaj harchovaj pramyslovasci adnosicca brovar yaki dzejnichae z 1784 goda U cyaperashni chas yon nalezhyc kancernu U Klajpedze razmeshchany naftavy terminal U 2014 godze byy adkryty Klajpedski terminal zvadkavanaga pryrodnaga gazu pabudavany Litvoj samastojna ysyago za 3 gady Geta pershy terminal ZPG u krainah Baltyi yaki zabyaspechyc Litve energetychnuyu nezalezhnasc Transpart Kruiznae sudna Kosta Madzhyka u klajpedskim porceAytamagistrali Klapeda mae dobra razvituyu setku aytadarog yakaya zvyazvae gorad z najbujnejshymi garadami i prymorskimi kurortami Litvy U Klajpedze byaruc pachatak eyrapejskiya magistrali E85 i yakaya prahodzic z paydnyovaga yshodu na paynochny zahad Litvy zvyazvae Klajpedu z najbujnejshymi garadami krainy Kaynasam i stalicaj Vilnyaj Litoyskaya zvyazvae Klajpedu z kurortam Palangaj mizhnarodnym aeraportam u Palanze i vyadze y latvijski partovy gorad Liepaya Daroga pa yakoj prahodzic administracyjnaya myazha gorada sluzhyc ushodnyaj ab yaznoj darogaj Klajpedy chastka yae mae pavyalichany hutkasny rezhym Aytobusy U goradze dobra razvita aytobusnaya setka Asnoynym kaardynataram aytobusnyh marshrutay z yaylyaecca gramadskaya ystanova Klajpedski pasazhyrski transpart lit Klaipedos kelevinis transportas Ustanova dlya vykanannya svaih funkcyj najmae peravozchykay yak pradpryemstva samakiravannya Klajpedski aytobusny park getak i pryvatnyh peravozchykay U aytobusah kvitki kashtuyuc darazhej chym u kiyoskah Bolshasc myashchan karystayucca elektronnym biletam Taksama pa goradze kursiruyuc marshrutnyya taksi Novaya aytobusnaya stancyya pabudavana pa pryncype dzyarzhaynaga pryvatnaga partnyorstva i nalezhyc pradpryemstvu samakiravannya Klajpedski aytobusny park Ad aytobusnaj stancyi iduc aytobusnyya marshruty y mnogiya garady Litvy a taksama y Rygu i Taksama ad aytavakzalu kursiruyuc marshrutnyya taksi da Palangi i Vyadomyya asobyTomas Venclava nar 1937 litoyski paet publicyst perakladchyk Visvaldas Kulbokas nar 1974 rymska katalicki dzeyach Apostalski nuncyj va Ukraine Rymantas Grygas nar 1962 litoyski basketbolny trener Sport lt uprygozhany bela chyrvona belymi scyagami y znak padtrymki belaruskih pratestoycay yakiya vystupali suprac falsifikacyi prezidenckih vybaray i masavaga gvaltu suprac mirnyh gramadzyan Atlantas futbolny klub Garadski futbolny stadyyon Basketbolny klub Neptunas ZnoskiResident population by city town at the beginning of the year State Data Agency of Lithuania 2023 Praverana 12 lyutaga 2023 lt a href https wikidata org wiki Track Q112626509 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q12663462 gt lt a gt EncVKL 2005 s 28 Magocsi Paul Robert Historical Atlas of Central Europe University of Washington Press Seattle 2002 p 41 ISBN 0 295 98146 6 State Data Agency of Lithuania Praverana 18 lyutaga 2018 lt a href https wikidata org wiki Track Q12663462 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q33102669 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q55566806 gt lt a gt State Data Agency of Lithuania Praverana 2 chervenya 2019 lt a href https wikidata org wiki Track Q12663462 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q33102669 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q55566806 gt lt a gt Resident population by city town at the beginning of the year State Data Agency of Lithuania 2023 Praverana 19 chervenya 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q112626509 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q12663462 gt lt a gt About Us Klaipeda Free Economic Zone Litva stala energeticheski nezavisimym gosudarstvom Nastoyashee vremya LitaraturaYaygen Anishchanka Vyalikae Knyastva Litoyskae y syaredzine XVIII st karta Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t Redkal G P Pashkoy gal red i insh mast Z E Gerasimovich Mn Belaruskaya Encyklapedyya 2005 T 1 Abalenski Kadencyya S 28 29 688 s ISBN 985 11 0314 4 t 1 ISBN 985 11 0315 2 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Klajpeda