Azərbaycanca
Türkçe
Чжурчжэ́ні, або юрчэ́ны (кіт.: 女眞, саманазва: 
) † — старажытны народ, насельнікі Далёкага Усходу. Чжурчжэньская дзяржава Цзінь існавала ў 1115—1234 гг.
| Чжурчжэні † ( ) | |
 | |
| Агульная колькасць | |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Далёкі Усход |
| Мова | |
| Рэлігія | культ продкаў, шаманізм, будызм |
| Блізкія этнічныя групы | маньчжуры, удэгейцы, дзючэры |
Паходжанне і гісторыя
Чжурчжэні адносіліся да тунгуска-маньчжурскай групы народаў. Упершыню іх назва з'явілася ў X ст., але у больш старажытных кітайскіх крыніцах існавала таксама назва народа сушэнь, які мог быць непасрэдным продкам чжурчжэняў. Сушэнь насялялі землі на тэрыторыі сучасных Маньчжурыі і Прыморскага края Расіі. Частка савецкіх і сучасных расійскіх даследчыкаў звязвае сушэнь непасрэдна з народам махэ. Аднак ніякіх прамых доказаў гэтаму няма. Некаторы час сушэнь маглі ўваходзіць ў склад Бахай і не вылучацца з ліку іншых народаў, а пасля ліквідацыі гэтай дзяржавы кіданямі зноў самастойна выйсці на арэну гісторыі. Відавочна, у склад чжурчжэняў трапілі ўцекачы-махэ і прадстаўнікі іншых этнічных груп з Бахай.
У канцы X ст. чжурчжэні былі разгромлены кіданямі, потым значную частку іх зямель захапіла дзяржава . Чжурчжэні былі вымушаны падпарадкавацца кіданям, што ў выніку прывяло да працяглага канфлікта паміж кіданьскай дзяржавай Ляа і Каро. Гэта дало магчымасць чжурчжэням згуртавацца, нанесці паражэнне Каро і у 1125 г. захапіць Ляа. Чжурчжэньская імперыя Цзінь праіснавала да 1234 г, пакуль не была заваявана манголамі. Аднак чжурчжэньскія імёны і пісьмо захаваліся ў больш познюю пару. Адзін з апошніх помнікаў чжурчжэньскай пісьменнасці (XV стагоддзе) быў знойдзены на ніжнім цячэнні ракі Амур. Ён быў пакінуты кітайскім чыноўнікам, які даследаваў гэтыя мясціны.
У традыцыйнай гістарыяграфіі чжурчжэні лічацца непасрэднымі продкамі маньчжураў. Міф аб паходжанні ад чжурчжэняў быў створаны ў часы імперыі Цын і павінен быў з'яўляцца доказам бесперапыннасці маньчжурскага панавання ў Кітаі. Многія сучасныя даследчыкі абвяргаюць прамыя сувязі паміж чжурчжэнямі і маньчжурамі, але не адмаўляюць тое, што пэўная частка чжурчжэняў магла ўвайсці ў склад гэтага народа або быць заваяванай. Слова юрчэн азначала ў маньчжураў «залежны чалавек».
Літаратура
- Шавкунов Э. В. Государство Бохай и памятники его культуры в Приморье / АН СССР, Сиб. отд-ние, Дальневосточный филиал им. В. Л. Комарова. — Л.: Наука, 1968
Спасылкі
- Chinese History — Jin Dynasty 金 (1115—1234)
- THE JURCHENS & THE MANCHUS
- Н. Г. Артемьева, Корейские традиции в фортификации чжурчжэньских крепостей
- Н. Г. Артемьева, С. Д. Прокопец, ЗАЩИТНОЕ ВООРУЖЕНИЕ ЧЖУРЧЖЭНЬСКОГО ВОИНА
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Chzhurchzhe ni abo yurche ny kit 女眞 samanazva starazhytny narod naselniki Dalyokaga Ushodu Chzhurchzhenskaya dzyarzhava Czin isnavala y 1115 1234 gg Chzhurchzheni Agulnaya kolkascRegiyony prazhyvannya Dalyoki UshodMovaReligiya kult prodkay shamanizm budyzmBlizkiya etnichnyya grupy manchzhury udegejcy dzyucheryPahodzhanne i gistoryyaChzhurchzheni adnosilisya da tunguska manchzhurskaj grupy naroday Upershynyu ih nazva z yavilasya y X st ale u bolsh starazhytnyh kitajskih krynicah isnavala taksama nazva naroda sushen yaki mog byc nepasrednym prodkam chzhurchzhenyay Sushen nasyalyali zemli na terytoryi suchasnyh Manchzhuryi i Prymorskaga kraya Rasii Chastka saveckih i suchasnyh rasijskih dasledchykay zvyazvae sushen nepasredna z narodam mahe Adnak niyakih pramyh dokazay getamu nyama Nekatory chas sushen magli yvahodzic y sklad Bahaj i ne vyluchacca z liku inshyh naroday a paslya likvidacyi getaj dzyarzhavy kidanyami znoy samastojna vyjsci na arenu gistoryi Vidavochna u sklad chzhurchzhenyay trapili ycekachy mahe i pradstayniki inshyh etnichnyh grup z Bahaj U kancy X st chzhurchzheni byli razgromleny kidanyami potym znachnuyu chastku ih zyamel zahapila dzyarzhava Chzhurchzheni byli vymushany padparadkavacca kidanyam shto y vyniku pryvyalo da pracyaglaga kanflikta pamizh kidanskaj dzyarzhavaj Lyaa i Karo Geta dalo magchymasc chzhurchzhenyam zgurtavacca nanesci parazhenne Karo i u 1125 g zahapic Lyaa Chzhurchzhenskaya imperyya Czin praisnavala da 1234 g pakul ne byla zavayavana mangolami Adnak chzhurchzhenskiya imyony i pismo zahavalisya y bolsh poznyuyu paru Adzin z aposhnih pomnikay chzhurchzhenskaj pismennasci XV stagoddze byy znojdzeny na nizhnim cyachenni raki Amur Yon byy pakinuty kitajskim chynoynikam yaki dasledavay getyya myasciny U tradycyjnaj gistaryyagrafii chzhurchzheni lichacca nepasrednymi prodkami manchzhuray Mif ab pahodzhanni ad chzhurchzhenyay byy stvorany y chasy imperyi Cyn i pavinen byy z yaylyacca dokazam besperapynnasci manchzhurskaga panavannya y Kitai Mnogiya suchasnyya dasledchyki abvyargayuc pramyya suvyazi pamizh chzhurchzhenyami i manchzhurami ale ne admaylyayuc toe shto peynaya chastka chzhurchzhenyay magla yvajsci y sklad getaga naroda abo byc zavayavanaj Slova yurchen aznachala y manchzhuray zalezhny chalavek LitaraturaShavkunov E V Gosudarstvo Bohaj i pamyatniki ego kultury v Primore AN SSSR Sib otd nie Dalnevostochnyj filial im V L Komarova L Nauka 1968SpasylkiChinese History Jin Dynasty 金 1115 1234 THE JURCHENS amp THE MANCHUS N G Artemeva Korejskie tradicii v fortifikacii chzhurchzhenskih krepostej N G Artemeva S D Prokopec ZAShITNOE VOORUZhENIE ChZhURChZhENSKOGO VOINA