Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Е́ўра — афіцыйная валюта шэрага еўрапейскіх краін. Сімвал валюты: €, банкаўскі код: EUR. 1 еўра складаецца са 100 еўрацэнтаў. Валюта кіруецца і адмініструецца Еўрапейскім цэнтральным банкам (ЕЦБ) і Еўрапейскай сістэмай цэнтральных банкаў (ЕСЦБ).
| Еўра | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| англ.: Euro грэч. Ευρώ | |||||
| |||||
| Коды і сімвалы | |||||
| Коды ISO 4217 | EUR | ||||
| € | |||||
| Тэрыторыя абарачэння | |||||
| Еўрапейскі Саюз | |||||
| Афіцыйнае выкарыстанне | Еўрапейскі Саюз | ||||
| Вытворныя і паралельныя адзінкі | |||||
| еўрацэнт (1⁄100) | |||||
| Манеты і банкноты ў абарачэнні | |||||
| 1, 2, 5, 10, 20, 50 cent, €1, €2 | |||||
| Банкноты | €5, €10, €20, €50, €100, €200, €500 | ||||
| Уведзена | 1 студзеня 2002 | ||||
| Валюта-папярэднік | Austrian schilling[d], Belgian franc[d], Cypriot pound[d], Нідэрландскі гульдэн[d], Эстонская крона, Finnish markka[d], Французскі франк, нямецкая марка, Грэчаская драхма, Ірландскі фунт, Italian lira[d], Латвійскі лат, Літ, Luxembourg franc[d], Maltese lira[d], Monegasque franc[d], Portuguese escudo[d], Sammarinese lira[d], Славацкая крона, Slovenian tolar[d], песета, Ватыканская ліра, ЭКЮ і Куна | ||||
| Эмісія і выраб монет і банкнот | |||||
| Эмісійны цэнтр (рэгулятар) | Еўрапейскі цэнтральны банк | ||||
| Курсы на 20 мая 2025 года | |||||
| 1 USD | 0,8896 € | ||||
| 1 EUR | 1 € | ||||
| 1 RUB | 0,01108 € | ||||
| 1 GBP | 1,189 € | ||||
| 1 JPY | 0,006123 € | ||||
| 1 BYN | 0,2889 € | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Еўра быў уведзены ў безнаяўнае абарачэнне 1 студзеня 1999 года, а 1 студзеня 2002 года былі ўведзены ў наяўнае абарачэнне банкноты і манеты. Еўра замяніў у суадносінах 1:1 еўрапейскую валютную адзінку (ЭКЮ), якая выкарыстоўвалася ў еўрапейскай валютнай сістэме з 1979 па 1998 год.
Еўра кіруецца Еўрапейскай сістэмай цэнтральных банкаў (ЕСЦБ) на чале з Еўрапейскім цэнтральным банкам (ЕЦБ), размешчаным у Франкфурце-на-Майне (Германія). У ЕСЦБ, акрамя ЕЦБ, уваходзяць нацыянальныя цэнтральныя банкі ўсіх дзяржаў-членаў ЕС, незалежна ад таго, ці прынялі яны еўра ў якасці нацыянальнай валюты. ЕЦБ належыць выключнае права вызначаць грашова-крэдытную палітыку ў еўразоне. ЕСЦБ займаецца друкаваннем і чаканкай , размеркаваннем наяўных грошай па краінах еўразоны, а таксама забяспечвае функцыянаванне у еўразоне.
Усе члены Еўрасаюза маюць права ўвайсці ў еўразону, калі яны задавальняюць вызначаным патрабаванням да крэдытна-грашовай палітыцы, а для ўсіх новых членаў Еўрасаюза абавязак раней ці пазней перайсці на Еўра з’яўляецца абавязковай умовай уступлення.
Назва
Лацініцай назва валюты запісваецца як Euro (з вялікай ці маленькай літары — па-рознаму ў розных мовах), па-літоўску — euras, па-латышску — eiro, па-грэчаску — ευρώ. Кірылічнае напісанне ў балгарскай, македонскай, рускай і сербскай мовах — евро, у Чарнагорыі ўжываецца варыянт еуро, у беларускай мове — еўра, ва ўкраінскай — євро. На банкнотах назва валюты напісана вялікімі лацінскімі і грэчаскімі літарамі. Назва чытаецца ў адпаведнасці з арфаграфіяй канкрэтных моў, звычайна на ўзор таго, як вымаўляецца ў гэтай мове слова Еўропа: па-французску прыкладна ёро́, па-нямецку — о́йро, па-іспанску — э́уро, па-англійску — ю́ро і г. д.
Гісторыя
Еўра для безнаяўных разлікаў быў уведзены ў 1999 годзе. 1 студзеня 2002 года з’явіліся банкноты і манеты. Наяўныя еўра замянілі нацыянальныя валюты 19 з 28 краін Еўрапейскага саюза.
У Швецыі і Даніі прайшлі рэферэндумы, на якіх большасць выказалася супраць прыняцця еўра. Вялікабрытанія таксама вырашыла не замяняць нацыянальную валюту. Латвія і Літва планавалі перайсці на еўра ў 2009 годзе, але з прычыны эканамічнага крызісу гэты пераход прыйшлося адкласці. У адрозненне ад Літвы і Латвіі, Эстонія змагла споўніць усе крытэрыі, неабходныя для пераходу на еўра, да 2011 года, і 12 мая 2010 года Еўракамісія выступіла з афіцыйнай прапановай аб далучэнні гэтай краіны да еўразоны 1-га студзеня 2011 года, што Эстонія і зрабіла. З 1 студзеня 2014 года да еўразоны далучылася Латвія, 1 студзеня 2015 года — Літва, а 1 студзеня 2023 года — Харватыя.
Манеты і банкноты
Еўра складаецца са 100 цэнтаў (еўрацэнтаў). Усе манеты еўра, у тым ліку памятныя манеты вартасцю 2 еўра, маюць адзін агульны бок, на якім пазначана вартасць манеты на фоне схематычнай карты Еўропы. З другога, «нацыянальнага», боку знаходзіцца выява, абраная той краінай, дзе адчаканена манета. Усе манеты могуць выкарыстоўвацца ва ўсіх краінах, у якіх еўра з’яўляецца афіцыйнай валютай.
Выпускаюцца манеты еўра вартасцю 2 €, 1 €, 0,50 €, 0,20 €, 0,10 €, 0,05 €, 0,02 € и 0,01 €.
Усе банкноты еўра маюць агульны дызайн для кожнай вартасці на абодвух баках ва ўсіх краінах. Выпускаюцца банкноты вартасцю 500 €, 200 €, 100 €, 50 €, 20 €, 10 € и 5 €. Некаторыя банкноты вялікай вартасці, такія, як 500 € и 200 €, не выпускаюцца ў некаторых краінах, але ўсюды з’яўляюцца законным плацежным сродкам.
| Вартасць | Памеры Вес | Стыль | Эпоха | Размяшчэнне кода | Асноўны колер |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 еўра | 120 × 62 мм 0,63 г | Антычнасць / Класіка | Да XI стагоддзя | злева ля краю малюнка | серы |
| 10 еўра | 127 × 67 мм 0,72 г | Раманскі | XI—XII стагоддзі | зорачка на «8 гадзін» | чырвоны |
| 20 еўра | 133 × 72 мм 0,81 г | Готыка | XIII—XIV стагоддзі | зорачка на «9 гадзін» | сіні |
| 50 еўра | 140 × 77 мм 0,92 г | Рэнесанс | XV—XVI стагоддзі | справа ля краю малюнка | аранжавы |
| 100 еўра | 147 × 82 мм 1,02 г | Барока і ракако | XVII—XVIII стагоддзі | справа ад зорачкі на «9 гадзін» | зялёны |
| 200 еўра | 153 × 82 мм 1,07 г | Індустрыяльная эра / Жалеза і шкло | XIX стагоддзе | справа ад зорачкі на «8 гадзін» | жоўта-карычневы |
| 500 еўра | 160 × 82 мм 1,12 г | Сучаснасць | XX—XXI стагоддзі | зорачка на «9 гадзін» | ліловы |
Еўразона
Еўразона — гэта тэрыторыя, на якой еўра з’яўляецца афіцыйным плацежным сродкам. На 2023 год у еўразону ўваходзяць Аўстрыя, Бельгія, Германія, Грэцыя, Ірландыя, Іспанія, Італія, Кіпр, Латвія, Літва, Люксембург, Мальта, Нідэрланды, Партугалія, Славакія, Славенія, Фінляндыя, Францыя, Харватыя і Эстонія.
Крыніцы
- Эстонія пераходзіць на еўра // Радыё Свабода
- Литва вступила в зону евро (руск.)
Спасылкі
- ECB: European Central Bank home page (англ.) Афіцыйны сайт Еўрапейскага цэнтральнага банка
- Europedia: Guide to European policies and legislation Архівавана 16 кастрычніка 2018. (англ.) Еўрапедыя: праваднік у еўрапейскія прынцыпы і заканадаўства
- Еўра — банкноты і гісторыя (англ.) (ням.)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
E yra aficyjnaya valyuta sheraga eyrapejskih krain Simval valyuty bankayski kod EUR 1 eyra skladaecca sa 100 eyracentay Valyuta kiruecca i administruecca Eyrapejskim centralnym bankam ECB i Eyrapejskaj sistemaj centralnyh bankay ESCB Eyraangl Euro grech EyrwBanknotaManetaKody i simvalyKody ISO 4217 EUR Terytoryya abarachennyaEyrapejski SayuzAficyjnae vykarystanne Eyrapejski SayuzVytvornyya i paralelnyya adzinkieyracent 1 100 Manety i banknoty y abarachenni1 2 5 10 20 50 cent 1 2Banknoty 5 10 20 50 100 200 500Uvedzena 1 studzenya 2002Valyuta papyarednik Austrian schilling d Belgian franc d Cypriot pound d Niderlandski gulden d Estonskaya krona Finnish markka d Francuzski frank nyameckaya marka Grechaskaya drahma Irlandski funt Italian lira d Latvijski lat Lit Luxembourg franc d Maltese lira d Monegasque franc d Portuguese escudo d Sammarinese lira d Slavackaya krona Slovenian tolar d peseta Vatykanskaya lira EKYu i KunaEmisiya i vyrab monet i banknotEmisijny centr regulyatar Eyrapejski centralny bankKursy na 20 maya 2025 goda1 USD 0 8896 1 EUR 1 1 RUB 0 01108 1 GBP 1 189 1 JPY 0 006123 1 BYN 0 2889 Medyyafajly na Vikishovishchy Eyra byy uvedzeny y beznayaynae abarachenne 1 studzenya 1999 goda a 1 studzenya 2002 goda byli yvedzeny y nayaynae abarachenne banknoty i manety Eyra zamyaniy u suadnosinah 1 1 eyrapejskuyu valyutnuyu adzinku EKYu yakaya vykarystoyvalasya y eyrapejskaj valyutnaj sisteme z 1979 pa 1998 god Eyra kiruecca Eyrapejskaj sistemaj centralnyh bankay ESCB na chale z Eyrapejskim centralnym bankam ECB razmeshchanym u Frankfurce na Majne Germaniya U ESCB akramya ECB uvahodzyac nacyyanalnyya centralnyya banki ysih dzyarzhay chlenay ES nezalezhna ad tago ci prynyali yany eyra y yakasci nacyyanalnaj valyuty ECB nalezhyc vyklyuchnae prava vyznachac grashova kredytnuyu palityku y eyrazone ESCB zajmaecca drukavannem i chakankaj razmerkavannem nayaynyh groshaj pa krainah eyrazony a taksama zabyaspechvae funkcyyanavanne u eyrazone Use chleny Eyrasayuza mayuc prava yvajsci y eyrazonu kali yany zadavalnyayuc vyznachanym patrabavannyam da kredytna grashovaj palitycy a dlya ysih novyh chlenay Eyrasayuza abavyazak ranej ci paznej perajsci na Eyra z yaylyaecca abavyazkovaj umovaj ustuplennya NazvaLacinicaj nazva valyuty zapisvaecca yak Euro z vyalikaj ci malenkaj litary pa roznamu y roznyh movah pa litoysku euras pa latyshsku eiro pa grechasku eyrw Kirylichnae napisanne y balgarskaj makedonskaj ruskaj i serbskaj movah evro u Charnagoryi yzhyvaecca varyyant euro u belaruskaj move eyra va ykrainskaj yevro Na banknotah nazva valyuty napisana vyalikimi lacinskimi i grechaskimi litarami Nazva chytaecca y adpavednasci z arfagrafiyaj kankretnyh moy zvychajna na yzor tago yak vymaylyaecca y getaj move slova Eyropa pa francuzsku prykladna yoro pa nyamecku o jro pa ispansku e uro pa anglijsku yu ro i g d GistoryyaEyra dlya beznayaynyh razlikay byy uvedzeny y 1999 godze 1 studzenya 2002 goda z yavilisya banknoty i manety Nayaynyya eyra zamyanili nacyyanalnyya valyuty 19 z 28 krain Eyrapejskaga sayuza U Shvecyi i Danii prajshli referendumy na yakih bolshasc vykazalasya suprac prynyaccya eyra Vyalikabrytaniya taksama vyrashyla ne zamyanyac nacyyanalnuyu valyutu Latviya i Litva planavali perajsci na eyra y 2009 godze ale z prychyny ekanamichnaga kryzisu gety perahod pryjshlosya adklasci U adroznenne ad Litvy i Latvii Estoniya zmagla spoynic use kryteryi neabhodnyya dlya perahodu na eyra da 2011 goda i 12 maya 2010 goda Eyrakamisiya vystupila z aficyjnaj prapanovaj ab daluchenni getaj krainy da eyrazony 1 ga studzenya 2011 goda shto Estoniya i zrabila Z 1 studzenya 2014 goda da eyrazony daluchylasya Latviya 1 studzenya 2015 goda Litva a 1 studzenya 2023 goda Harvatyya Manety i banknotyManety i banknoty eyra Eyra skladaecca sa 100 centay eyracentay Use manety eyra u tym liku pamyatnyya manety vartascyu 2 eyra mayuc adzin agulny bok na yakim paznachana vartasc manety na fone shematychnaj karty Eyropy Z drugoga nacyyanalnaga boku znahodzicca vyyava abranaya toj krainaj dze adchakanena maneta Use manety moguc vykarystoyvacca va ysih krainah u yakih eyra z yaylyaecca aficyjnaj valyutaj Vypuskayucca manety eyra vartascyu 2 1 0 50 0 20 0 10 0 05 0 02 i 0 01 Use banknoty eyra mayuc agulny dyzajn dlya kozhnaj vartasci na abodvuh bakah va ysih krainah Vypuskayucca banknoty vartascyu 500 200 100 50 20 10 i 5 Nekatoryya banknoty vyalikaj vartasci takiya yak 500 i 200 ne vypuskayucca y nekatoryh krainah ale ysyudy z yaylyayucca zakonnym placezhnym srodkam Vartasc Pamery Ves Styl Epoha Razmyashchenne koda Asnoyny koler5 eyra 120 62 mm 0 63 g Antychnasc Klasika Da XI stagoddzya zleva lya krayu malyunka sery10 eyra 127 67 mm 0 72 g Ramanski XI XII stagoddzi zorachka na 8 gadzin chyrvony20 eyra 133 72 mm 0 81 g Gotyka XIII XIV stagoddzi zorachka na 9 gadzin sini50 eyra 140 77 mm 0 92 g Renesans XV XVI stagoddzi sprava lya krayu malyunka aranzhavy100 eyra 147 82 mm 1 02 g Baroka i rakako XVII XVIII stagoddzi sprava ad zorachki na 9 gadzin zyalyony200 eyra 153 82 mm 1 07 g Industryyalnaya era Zhaleza i shklo XIX stagoddze sprava ad zorachki na 8 gadzin zhoyta karychnevy500 eyra 160 82 mm 1 12 g Suchasnasc XX XXI stagoddzi zorachka na 9 gadzin lilovyEyrazonaAsnoyny artykul Eyrazona Eyrazona geta terytoryya na yakoj eyra z yaylyaecca aficyjnym placezhnym srodkam Na 2023 god u eyrazonu yvahodzyac Aystryya Belgiya Germaniya Grecyya Irlandyya Ispaniya Italiya Kipr Latviya Litva Lyuksemburg Malta Niderlandy Partugaliya Slavakiya Slaveniya Finlyandyya Francyya Harvatyya i Estoniya KrynicyEstoniya perahodzic na eyra Radyyo Svaboda Litva vstupila v zonu evro rusk SpasylkiECB European Central Bank home page angl Aficyjny sajt Eyrapejskaga centralnaga banka Europedia Guide to European policies and legislation Arhivavana 16 kastrychnika 2018 angl Eyrapedyya pravadnik u eyrapejskiya pryncypy i zakanadaystva Eyra banknoty i gistoryya angl nyam