Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Ма́льта, Рэспу́бліка Ма́льта (мальт.: Repubblika ta' Malta, англ.: Republic of Malta) — астраўная дзяржава (Мальтыйскі архіпелаг) ў цэнтральнай частцы Міжземнага мора, на поўдзень ад Сіцыліі.
| |||||
 | |||||
| Дэвіз: «Virtūte et constantia» Доблесцю і сталасцю» | |||||
| Гімн: «L-Innu Malti» | |||||
| Дата незалежнасці | 21 верасня 1964 года (ад Вялікабрытаніі) | ||||
| Афіцыйная мова | Мальтыйская Англійская | ||||
| Сталіца | Валета | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Біркіркара | ||||
| Форма кіравання | Парламенцкая рэспубліка, дэмакратыя | ||||
| Прэзідэнт | Мары-Луіз Калейра Прэка Роберт Абела | ||||
| Дзярж. рэлігія | Каталіцтва | ||||
| Плошча • Агулам • % воднай паверхні | 185-я ў свеце 316 км² нязначны | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2011) • Шчыльнасць | 452 515 чал. (171-я) 1282 чал./км² | ||||
| ІРЧП (2011) | ▲ 0,832 (36-ы) | ||||
| Валюта | Еўра | ||||
| Інтэрнэт-дамен | .mt | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | MT | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | MLT | ||||
| Код МАК | MLT | ||||
| Тэлефонны код | +356 | ||||
| Часавыя паясы | +1 | ||||
Дзяржаўны лад
Мальта — парламенцкая рэспубліка. Дзейнічае Канстытуцыя 1964 года (з папраўкамі 1974 і 1987). Заканадаўчая ўлада належыць парламенту Мальты, які складаецца з Прэзідэнта і Палаты прадстаўнікоў, якая складаецца з 65 дэпутатаў. Кіраўнік дзяржавы — Прэзідэнт. Выканаўчая ўлада ажыццяўляецца ўрадам на чале з Прэм’ер-міністрам.
Прырода
Краіна займае 2 параўнальна значныя астравы востраў Мальта (246 км²) і востраў Гоца (67 км²) і некалькі дробных. У рэльефе пераважаюць закарставаныя вапняковыя плато вышынёй да 253 метраў. Клімат міжземнаморскі з гарачым сухім летам і лагоднай дажджлівай зімой; сярэдняя тэмпература лютага +12 °C, жніўня +25 °C. Ападкаў каля 530 мм за год. Рэк і ручаёў няма. У расліннасці пераважае рэдкі травастой са злакаў, на схілах пусткі з нізкімі сухалюбівымі хмызнякамі і хмызнячкамі. Невялікія гаі з хвоі, пініі, дубу. Жывёльны свет бедны. Рэзерват Гадыра.
Гісторыя
Мальта была заселена прыкладна з 5900 года да н.э., з моманту прыбыцця пасяленцаў, якія паходзяць з земляробаў. Аб гэтым сведчыць кераміка храмавага компллексу , якая прыналежала, магчыма сіканам.
Беларуска-мальтыйскія адносіны
Дыпламатычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Рэспублікай Мальта ўсталяваныя 16 лютага 1993. 9 чэрвеня 2011 года Пасол Рэспублікі Беларусь у Італьянскай Рэспубліцы Беларусь Я. А. Шастакоў уручыў даверчыя граматы Прэзідэнту Мальты Дж. Абеле ў якасці Пасла Рэспублікі Беларусь у Рэспубліцы Мальта па сумяшчальніцтве.
21 чэрвеня 2012 Ганаровым консулам Рэспублікі Беларусь у г. Валеце прызначаны грамадзянін Мальты П.Фенех. У 2012 годзе беларуска-мальтыйскі тавараабарот склаў 2,2 млн долараў ЗША. Абарот гандлю паслугамі пры гэтым склаў 4,1 млн долараў. У першым паўгоддзі 2013 з Мальты ў эканоміку Беларусі прыцягнута 0,6 млн долараў ЗША інвестыцый.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0169-9 (Т. 10).
Крыніцы
- Human Development Report 2011 (англ.). United Nations Development Program (2011). Архівавана з першакрыніцы 2 лютага 2012. Праверана 30 ліпеня 2012.
- 700 years added to Malta's history(нявызн.). Times of Malta (16 сакавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 11 January 2023. Праверана 11 January 2023.
- Ariano, Bruno; Mattiangeli, Valeria; Breslin, Emily M.; Parkinson, Eóin W.; McLaughlin, T. Rowan; Thompson, Jess E.; Power, Ronika K.; Stock, Jay T.; Mercieca-Spiteri, Bernardette; Stoddart, Simon; Malone, Caroline (20 June 2022). "Ancient Maltese genomes and the genetic geography of Neolithic Europe". Current Biology(англ.). 32 (12): 2668–2680.e6. :2022CBio...32E2668A. :10.1016/j.cub.2022.04.069. 9245899. PMID 35588742.
- A. Mifsud. Palaeolithic Man in the Maltese Islands(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 17 January 1999. Праверана 8 July 2019.
- [1]
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Malta znachenni Ma lta Respu blika Ma lta malt Repubblika ta Malta angl Republic of Malta astraynaya dzyarzhava Maltyjski arhipelag y centralnaj chastcy Mizhzemnaga mora na poydzen ad Sicylii Malta malt Repubblika ta Malta angl Republic of Malta Scyag Malty Gerb MaltyDeviz Virtute et constantia Doblescyu i stalascyu Gimn L Innu Malti Data nezalezhnasci 21 verasnya 1964 goda ad Vyalikabrytanii Aficyjnaya mova Maltyjskaya AnglijskayaStalica ValetaNajbujnejshyya garady BirkirkaraForma kiravannya Parlamenckaya respublika demakratyyaPrezident Mary Luiz Kalejra Preka Robert AbelaDzyarzh religiya KatalictvaPloshcha Agulam vodnaj paverhni 185 ya y svece 316 km nyaznachnyNaselnictva Acenka 2011 Shchylnasc 452 515 chal 171 ya 1282 chal km IRChP 2011 0 832 36 y Valyuta EyraInternet damen mtKod ISO Alpha 2 MTKod ISO Alpha 3 MLTKod MAK MLTTelefonny kod 356Chasavyya payasy 1Dzyarzhayny ladMalta parlamenckaya respublika Dzejnichae Kanstytucyya 1964 goda z papraykami 1974 i 1987 Zakanadaychaya ylada nalezhyc parlamentu Malty yaki skladaecca z Prezidenta i Palaty pradstaynikoy yakaya skladaecca z 65 deputatay Kiraynik dzyarzhavy Prezident Vykanaychaya ylada azhyccyaylyaecca yradam na chale z Prem er ministram PryrodaKraina zajmae 2 paraynalna znachnyya astravy vostray Malta 246 km i vostray Goca 67 km i nekalki drobnyh U relefe peravazhayuc zakarstavanyya vapnyakovyya plato vyshynyoj da 253 metray Klimat mizhzemnamorski z garachym suhim letam i lagodnaj dazhdzhlivaj zimoj syarednyaya temperatura lyutaga 12 C zhniynya 25 C Apadkay kalya 530 mm za god Rek i ruchayoy nyama U raslinnasci peravazhae redki travastoj sa zlakay na shilah pustki z nizkimi suhalyubivymi hmyznyakami i hmyznyachkami Nevyalikiya gai z hvoi pinii dubu Zhyvyolny svet bedny Rezervat Gadyra GistoryyaMalta byla zaselena prykladna z 5900 goda da n e z momantu prybyccya pasyalencay yakiya pahodzyac z zemlyarobay Ab getym svedchyc keramika hramavaga komplleksu yakaya prynalezhala magchyma sikanam Belaruska maltyjskiya adnosinyAsnoyny artykul Belaruska maltyjskiya adnosiny Dyplamatychnyya adnosiny pamizh Respublikaj Belarus i Respublikaj Malta ystalyavanyya 16 lyutaga 1993 9 chervenya 2011 goda Pasol Respubliki Belarus u Italyanskaj Respublicy Belarus Ya A Shastakoy uruchyy daverchyya gramaty Prezidentu Malty Dzh Abele y yakasci Pasla Respubliki Belarus u Respublicy Malta pa sumyashchalnictve 21 chervenya 2012 Ganarovym konsulam Respubliki Belarus u g Valece pryznachany gramadzyanin Malty P Feneh U 2012 godze belaruska maltyjski tavaraabarot sklay 2 2 mln dolaray ZShA Abarot gandlyu paslugami pry getym sklay 4 1 mln dolaray U pershym paygoddzi 2013 z Malty y ekanomiku Belarusi prycyagnuta 0 6 mln dolaray ZShA investycyj LitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 10 Malajziya Mugadzhary Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2000 T 10 544 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0169 9 T 10 KrynicyHuman Development Report 2011 angl United Nations Development Program 2011 Arhivavana z pershakrynicy 2 lyutaga 2012 Praverana 30 lipenya 2012 700 years added to Malta s history nyavyzn Times of Malta 16 sakavika 2018 Arhivavana z pershakrynicy 11 January 2023 Praverana 11 January 2023 Ariano Bruno Mattiangeli Valeria Breslin Emily M Parkinson Eoin W McLaughlin T Rowan Thompson Jess E Power Ronika K Stock Jay T Mercieca Spiteri Bernardette Stoddart Simon Malone Caroline 20 June 2022 Ancient Maltese genomes and the genetic geography of Neolithic Europe Current Biology angl 32 12 2668 2680 e6 2022CBio 32E2668A 10 1016 j cub 2022 04 069 9245899 PMID 35588742 A Mifsud Palaeolithic Man in the Maltese Islands nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 17 January 1999 Praverana 8 July 2019 1