Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Жыгімонт Аўгуст (1 жніўня 1520 — 7 ліпеня 1572, Кнышын) — вялікі князь літоўскі (1544—1572), кароль польскі (1548—1572). Сын Жыгімонта Старога і Боны Сфорца.
| Жыгімонт II Аўгуст | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| літ.: Žygimantas Augustas | |||||||
 | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Нараджэнне | 1 жніўня 1520
| ||||||
| Смерць | 7 ліпеня 1572 (51 год)
| ||||||
| Месца пахавання |
| ||||||
| Род | Ягелоны | ||||||
| Бацька | Жыгімонт I Стары | ||||||
| Маці | Бона Сфорца | ||||||
| Жонка | Елізавета Аўстрыйская, Барбара Радзівіл[…] і Кацярына Аўстрыйская[d] | ||||||
| Дзеці | Барбара з Варанецкіх[d] | ||||||
| Аўтограф |  | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія
У 1522 сойм ВКЛ даў гарантыю Жыгімонту Старому, што пасля яго смерці Жыгімонт Аўгуст будзе абраны вялікім князем. У 1526 пасля смерці апошніх мазавецкіх князёў Бона Сфорца намагалася перадаць Мазавецкае княства Жыгімонту Аўгусту, але яно было далучана проста да Польшчы. На сойме ВКЛ у кастрычніку 1529 года Жыгімонт Аўгуст абраны вялікім князем пры жыцці бацькі, а 18 снежня на польскім сойме Жыгімонт Стары дамогся абрання сына польскім каралём. Каранаваны ў Кракаве 20 лютага 1530, але рэальная ўлада ў Польшчы і ВКЛ засталася ў Жыгімонта Старога.
У 1543 годзе быў арганізаваны шлюб Жыгімонта Аўгуста з дачкой спадчынніка Свяшчэннай Рымскай імперыі Фердынанда — эрцгерцагіняй Елізаветай.
У 1544 Жыгімонт Аўгуст атрымаў рэальную ўладу ў ВКЛ, але Жыгімонт Стары захоўваў правы кантролю над выдаткамі велікакняжацкага скарбу.
У 1547 Жыгімонт Аўгуст пабраўся шлюбам з Барбарай Радзівіл. У выніку гэтага шлюбу браты Барбары Мікалай Радзівіл Руды і Мікалай Радзівіл Чорны занялі пануючае становішча ў ВКЛ, і пэўны час Жыгімонт Аўгуст быў пад іх уплывам. Жыгімонт Стары і Бона Сфорца былі супраць гэтага шлюбу, як і значная частка польскіх магнатаў.
Пасля смерці бацькі (1548) Жыгімонт Аўгуст стаў поўнаўладным каралём і вялікім князем. Заключыў тайны дагавор аб узаемнай дапамозе з каралём Чэхіі і Венгрыі Фердынандам I Габсбургам. Гэты саюз быў замацаваны, калі пасля смерці Барбары Радзівіл (1551) Жыгімонт Аўгуст пабраўся шлюбам з эрцгерцагіняй Екацярынай, сястрой сваёй першай жонкі. Пазней адмовіўся ад саюзу з Габсбургамі.
Знешняя палітыка
Знешняя палітыка Жыгімонта Аўгуста была накіравана на захаванне мірных стасункаў з суседнімі дзяржавамі. Герцагства Прусія заставалася васалам Польшчы. Стасункі з Швецыяй палепшыліся, калі ў 1568 сталец там заняў Юхан III, швагер Жыгімонта Аўгуста. Але адносіны з Маскоўскай дзяржавай былі кепскія, Іван IV пачаў Лівонскую вайну (1558—1582), якая падштурхнула ВКЛ да заключэння Люблінскай уніі (1569).
Унутраная палітыка
Унутраная палітыка Жыгімонта Аўгуста была накіравана на паляпшэнне становішча і павелічэнне ўплыву сярэдняй шляхты. На сойме 1562—1563 гг. падтрымаў рэформу скарбу, судоў і войска. Вяртаў сабе землі, раздадзеныя магнатам з 1504. У выніку рэформ былі павялічаны прыбыткі дзяржаўнага скарбу. Садзейнічаў правядзенню Валочнай памеры ў ВКЛ. Пачаў стварэнне ваенна-марскога флоту Польшчы, стварыў Марскую камісію. Падчас яго праўлення пашырылася рэфармацыя розных плыняў. Праводзіў палітыку талерантнасці ў адносінах да ўсіх канфесій. Віленскім прывілеем (1563) пацвердзіў роўнасць правоў праваслаўнага і каталіцкага баярства ВКЛ. Зацвердзіў Статут Вялікага Княства Літоўскага (1566). У апошнія гады свайго ўладарання пад ціскам каталіцкай царквы дазволіў дзейнасць езуітаў у Польшчы (з 1564) і ў ВКЛ (з 1569), што стала пачаткам контррэфармацыі. Быў мецэнатам, падтрымліваў мастакоў, архітэктараў, музыкантаў, акцёраў. Яго ўладарства было перыядам росквіту Адраджэння ў ВКЛ.
Смерць
Памёр, не пакінуўшы нашчадкаў, на ім скончылася мужчынская галіна дынастыі Ягелонаў. У сваім палітычным тастаменце раіў шляхце прытрымлівацца саюзу з Францыяй і абраць на прастол караля і вялікага князя французскага прынца. Гэта была ажыццёўлена на — быў абраны Генрык Валезы.
Галерэя
- Іканаграфія вялікага князя Жыгімонта Аўгуста
-
![image]()
Л. Кранах малодшы, каля 1553 -
![image]()
Невядомы мастак, 1550-я -
![image]()
П. Данцкерс, каля 1643 -
![image]()
Невядомы мастак, каля 1645
Гл. таксама
- Навела пра ажэнства караля Жыгімонта Аўгуста з Барбарай Радзівіл
Зноскі
- RKDartists Праверана 23 жніўня 2017.
- (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- Radziwiłłowie herbu Trąby — Warszawa: Archiwum Główne Akt Dawnych, Wydawnictwo DiG, 1996. — 67 с. — ISBN 83-85490-62-0
- Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 579.
Літаратура
- Асветнікі зямлі беларускай: Х — пачатак ХХ ст. : энцыкл. давед. — Мн., 2001. — С. 168.
- Беларусь: энцыкл. давед. — Мн., 1995. — С. 312.
- Жыгімонт II // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — С. 461. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
- Ягелоны // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — С. 230. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
- Мысліцелі і асветнікі Беларусі: энцыкл. давед. — Мн., 1995. — С. 78.
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 537 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
- Žyhimont II Aŭhust // Zaprudnik J. Historical dictionary of Belarus. — Lamham. — London: Scarecrow Press, 1998.— 338 p. ISBN 0-8108-3449-9.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Zhygimont Aygust 1 zhniynya 1520 7 lipenya 1572 Knyshyn vyaliki knyaz litoyski 1544 1572 karol polski 1548 1572 Syn Zhygimonta Staroga i Bony Sforca Zhygimont II Aygustlit Zygimantas Augustaskarol polski d 20 lyutaga 1530 7 lipenya 1572Naradzhenne 1 zhniynya 1520 Krakay Polskae KaraleystvaSmerc 7 lipenya 1572 51 god Knyshyn PolshchaMesca pahavannya Kafedralny sabor Svyatyh Stanislava i VaclavaRod YagelonyBacka Zhygimont I StaryMaci Bona SforcaZhonka Elizaveta Aystryjskaya Barbara Radzivil i Kacyaryna Aystryjskaya d Dzeci Barbara z Varaneckih d Aytograf Medyyafajly na VikishovishchyPryzhyccyovaya gravyura partret Zhygimonta Aygusta 1554 Zhygimont Aygust Malyunak Yana MatejkiBiyagrafiyaU 1522 sojm VKL day garantyyu Zhygimontu Staromu shto paslya yago smerci Zhygimont Aygust budze abrany vyalikim knyazem U 1526 paslya smerci aposhnih mazaveckih knyazyoy Bona Sforca namagalasya peradac Mazaveckae knyastva Zhygimontu Aygustu ale yano bylo daluchana prosta da Polshchy Na sojme VKL u kastrychniku 1529 goda Zhygimont Aygust abrany vyalikim knyazem pry zhycci backi a 18 snezhnya na polskim sojme Zhygimont Stary damogsya abrannya syna polskim karalyom Karanavany y Krakave 20 lyutaga 1530 ale realnaya ylada y Polshchy i VKL zastalasya y Zhygimonta Staroga U 1543 godze byy arganizavany shlyub Zhygimonta Aygusta z dachkoj spadchynnika Svyashchennaj Rymskaj imperyi Ferdynanda ercgercaginyaj Elizavetaj U 1544 Zhygimont Aygust atrymay realnuyu yladu y VKL ale Zhygimont Stary zahoyvay pravy kantrolyu nad vydatkami velikaknyazhackaga skarbu Smerc Barbary Radzivil Karcina Yuzafa Zimlera 1860 U 1547 Zhygimont Aygust pabraysya shlyubam z Barbaraj Radzivil U vyniku getaga shlyubu braty Barbary Mikalaj Radzivil Rudy i Mikalaj Radzivil Chorny zanyali panuyuchae stanovishcha y VKL i peyny chas Zhygimont Aygust byy pad ih uplyvam Zhygimont Stary i Bona Sforca byli suprac getaga shlyubu yak i znachnaya chastka polskih magnatay Paslya smerci backi 1548 Zhygimont Aygust stay poynayladnym karalyom i vyalikim knyazem Zaklyuchyy tajny dagavor ab uzaemnaj dapamoze z karalyom Chehii i Vengryi Ferdynandam I Gabsburgam Gety sayuz byy zamacavany kali paslya smerci Barbary Radzivil 1551 Zhygimont Aygust pabraysya shlyubam z ercgercaginyaj Ekacyarynaj syastroj svayoj pershaj zhonki Paznej admoviysya ad sayuzu z Gabsburgami Zneshnyaya palityka Zneshnyaya palityka Zhygimonta Aygusta byla nakiravana na zahavanne mirnyh stasunkay z susednimi dzyarzhavami Gercagstva Prusiya zastavalasya vasalam Polshchy Stasunki z Shvecyyaj palepshylisya kali y 1568 stalec tam zanyay Yuhan III shvager Zhygimonta Aygusta Ale adnosiny z Maskoyskaj dzyarzhavaj byli kepskiya Ivan IV pachay Livonskuyu vajnu 1558 1582 yakaya padshturhnula VKL da zaklyuchennya Lyublinskaj unii 1569 Unutranaya palityka Unutranaya palityka Zhygimonta Aygusta byla nakiravana na palyapshenne stanovishcha i pavelichenne yplyvu syarednyaj shlyahty Na sojme 1562 1563 gg padtrymay reformu skarbu sudoy i vojska Vyartay sabe zemli razdadzenyya magnatam z 1504 U vyniku reform byli pavyalichany prybytki dzyarzhaynaga skarbu Sadzejnichay pravyadzennyu Valochnaj pamery y VKL Pachay stvarenne vaenna marskoga flotu Polshchy stvaryy Marskuyu kamisiyu Padchas yago praylennya pashyrylasya refarmacyya roznyh plynyay Pravodziy palityku talerantnasci y adnosinah da ysih kanfesij Vilenskim pryvileem 1563 pacverdziy roynasc pravoy pravaslaynaga i katalickaga bayarstva VKL Zacverdziy Statut Vyalikaga Knyastva Litoyskaga 1566 U aposhniya gady svajgo yladarannya pad ciskam katalickaj carkvy dazvoliy dzejnasc ezuitay u Polshchy z 1564 i y VKL z 1569 shto stala pachatkam kontrrefarmacyi Byy mecenatam padtrymlivay mastakoy arhitektaray muzykantay akcyoray Yago yladarstva bylo peryyadam roskvitu Adradzhennya y VKL Smerc Pamyor ne pakinuyshy nashchadkay na im skonchylasya muzhchynskaya galina dynastyi Yagelonay U svaim palitychnym tastamence raiy shlyahce prytrymlivacca sayuzu z Francyyaj i abrac na prastol karalya i vyalikaga knyazya francuzskaga prynca Geta byla azhyccyoylena na byy abrany Genryk Valezy GalereyaIkanagrafiya vyalikaga knyazya Zhygimonta Aygusta L Kranah malodshy kalya 1553 Nevyadomy mastak 1550 ya P Danckers kalya 1643 Nevyadomy mastak kalya 1645Gl taksamaNavela pra azhenstva karalya Zhygimonta Aygusta z Barbaraj RadzivilZnoskiRKDartists Praverana 23 zhniynya 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q17299517 gt lt a gt unspecified title Praverana 7 zhniynya 2020 Radziwillowie herbu Traby Warszawa Archiwum Glowne Akt Dawnych Wydawnictwo DiG 1996 67 s ISBN 83 85490 62 0 lt a href https wikidata org wiki Track Q270 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q7209884 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q9379197 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q121885404 gt lt a gt Kniaziowie litewsko ruscy od konca czternastego wieku pad red J Wolff Warszawa 1895 S 579 lt a href https wikidata org wiki Track Q125352562 gt lt a gt LitaraturaAsvetniki zyamli belaruskaj H pachatak HH st encykl daved Mn 2001 S 168 Belarus encykl daved Mn 1995 S 312 Zhygimont II Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 6 Dadaizm Zastava Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1998 T 6 S 461 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0106 0 t 6 Yagelony Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 18 Kn 1 Dadatak Shchytniki Yaya Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2004 T 18 Kn 1 S 230 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0295 4 t 18 Kn 1 Mysliceli i asvetniki Belarusi encykl daved Mn 1995 S 78 Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t Redkal G P Pashkoy gal red i insh mast Z E Gerasimovich Mn Belaruskaya Encyklapedyya 2005 T 1 Abalenski Kadencyya 688 s ISBN 985 11 0314 4 t 1 ISBN 985 11 0315 2 Encyklapedyya gistoryi Belarusi U 6 t T 2 Belick Gimn Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast E E Zhakevich Mn BelEn 1994 537 s 20 000 ekz ISBN 5 85700 142 0 Zyhimont II Aŭhust Zaprudnik J Historical dictionary of Belarus Lamham London Scarecrow Press 1998 338 p ISBN 0 8108 3449 9