Azərbaycanca
Türkçe
Жрэцтва (служка — жрэц) — група людзей, якая займалася вывучэннем прыродных з'яў і адпраўленнем культаў у архаічных цывілізацыях. Жрацы шанаваліся як пасроднікі ў зносінах людзей са светам багоў і . Па сваім значэнні жрацы былі папярэднікамі навукоўцаў, юрыстаў, урачоў, філосафаў і г.д. У сусветных рэлігіях (будызм, хрысціянства, іслам) пераемнікам жрэцтва стала духавенства. Жрэцтва захавалася ў некаторых першабытных народаў Афрыкі, Паўднёвай Амерыкі і Акіяніі.
|
|
 |
| |
|---|
| Ключавыя паняцці Ахвярапрынашэнне · · Бажаство · Бог · Залаты век · · Замовы · Ініцыяцыя · Сусветная вось · · · Міф · Манатэізм · Політэізм · · · Сінкрэтызм · |
| Найстаражытнейшыя формы рэлігійнасці Анімізм · Заалатрыя · Культ продкаў · Магія · · Татэмізм · Фетышызм · Шаманізм |
| Гістарычныя арэалы Азія (Бон · Будызм · Ведызм — — Індуізм · · Даасізм · Джайнізм · · Сінтаізм · Тэнгрыянства) |
| Служыцелі культу · Аракул · Брахман · · Друід · Жрэц · Імам · Лама · Чараўнік · · Манах · Святар · Шаман |
| Звышнатуральныя сутнасці · Анёл · · Дэман · Джын · · Д’ябал · · · Пярэварацень · Чорт · Эльф |
Узнікненне
Узнікненне жрэцтва звязана з развіццём рэлігіі. У першабытных плямёнаў і некаторых сучасных народаў (аўстралійцаў-першабытнікаў, папуасаў, веда, вогнезямельцаў і іншых) не было асобных служыцеляў ; рэлігійна-магічныя абрады здзяйсняліся пераважна главамі радавых груп ад імя ўсяго роду або людзьмі, якія па асабістых якасцях набылі рэпутацыю дасведчаных у прыёмах уздзеяння на свет духаў і багоў (, шаманы і да т.п.).
З развіццём сацыяльнай дыферэнцыяцыяй вылучаюцца і прафесіяналы-жрацы, якія прысвойваюць сабе выключнае права зносіны з духамі і багамі. Замацоўваецца пераемнасць жрэцтва, часам шляхам прамой спадчыннасці жрэцкага звання. Складаюцца адмысловыя касты жрацоў; яны звычайна і паводле паходжання, і па становішчы блізкія да правадыроў, якія і самі часцяком выконваюць жрэцкія функцыі (свяшчэнныя правадыры, «цары-жрацы»), або складаюць асобнае саслоўе.
Жрэцтва ў старажытным свеце
Уплыў жрэцтва на грамадства старажытных цывілізацый быў велізарны. Жрацы традыцыйна супернічалі з афіцыйнымі ўладамі ў сваім уплыве на людзей.
У Старажытным Егіпце, Вавілоніі, Іране храмавае жрэцтва валодала велізарнымі багаццямі, зямлёй, рабынямі, мела вялікую палітычную ўладу. Жрацы былі захавальнікамі навуковых ведаў. У старажытнай і сярэднявечнай Індыі жрацы-брахманы, якія супернічалі са свецкай уладай, складалі больш высокую касту. Аналагічнае становішча займалі жрацы і ў старажытных дзяржавах Амерыкі (асабліва ў Мексіцы і Перу). У Іўдзеі VI—I стст. да н.э., калі не стала свецкай улады (цароў), уся эканамічная, палітычны і ідэалагічны моц засяродзіўся ў руках іерусалімскага жрэцтва: гэта была «іеракратычная» форма дзяржавы. Толькі ў антычнай Грэцыі і Рыме жрэцтва не адыгрывала самастойнай ролі — пасады жрацоў былі выбарнымі і замяшчаліся звычайна грамадзянскімі асобамі, але і ў гэтых дзяржавах жрацы карысталіся значнымі перавагамі і ўплывалі на палітычнае жыццё. У Кітаі даоскую рэлігію ўзначальвалі шматлікія жрацы (даосы), але канфуцыянскі культ заўсёды знаходзіўся ў руках свецкіх асоб — ад імператара да главы роду.
Гл. таксама
- Свяшчэнны цар
- Вешчуны
- Друіды
- Клір
Спасылкі
- Мифологическая энциклопедия — «Жрецы» Архівавана 21 снежня 2008.
- Статья «Жрецы» в Энциклопедическом словаре Брокгауза и Ефрона
- Геродот. История. В 9-ти кн. / Пер. Г. А. Стратановского. М.: ООО «Издательство АСТ», «Ладомир», 2001
- Перо Маат — Проект для египтоманов. Коллекция информации для тех, кто любит Древний Египет Архівавана 20 сакавіка 2007.
- Кристиан Дерош-Ноблькур «Жизнь на земле фараонов» КУРЬЕР ЮНЕСКО № 10, Окт., 1988
- В. А. Кузьмищев. «Тайна жрецов майя»
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Zapyt Zhrec peranakiroyvaecca syudy gl taksama Zhrectva sluzhka zhrec grupa lyudzej yakaya zajmalasya vyvuchennem pryrodnyh z yay i adpraylennem kultay u arhaichnyh cyvilizacyyah Zhracy shanavalisya yak pasrodniki y znosinah lyudzej sa svetam bagoy i Pa svaim znachenni zhracy byli papyarednikami navukoycay yurystay urachoy filosafay i g d U susvetnyh religiyah budyzm hrysciyanstva islam peraemnikam zhrectva stala duhavenstva Zhrectva zahavalasya y nekatoryh pershabytnyh naroday Afryki Paydnyovaj Ameryki i Akiyanii Klyuchavyya panyacci Ahvyaraprynashenne Bazhastvo Bog Zalaty vek Zamovy Inicyyacyya Susvetnaya vos Mif Manateizm Politeizm Sinkretyzm Najstarazhytnejshyya formy religijnasci Animizm Zaalatryya Kult prodkay Magiya Tatemizm Fetyshyzm ShamanizmGistarychnyya arealy Aziya Bon Budyzm Vedyzm Induizm Daasizm Dzhajnizm Sintaizm Tengryyanstva Afryka Starazhytny Egipet Blizki Ushod i Mizhzemnamor e Zaraastryzm Islam Iydaizm Hrysciyanstva Dahrysciyanskaya Eyropa Germancy Starazhytnaya Armeniya Starazhytnaya Grecyya Slavyane Sluzhyceli kultu Arakul Brahman Druid Zhrec Imam Lama Charaynik Manah Svyatar ShamanZvyshnaturalnyya sutnasci Anyol Deman Dzhyn D yabal Pyarevaracen Chort ElfUzniknenneUzniknenne zhrectva zvyazana z razviccyom religii U pershabytnyh plyamyonay i nekatoryh suchasnyh naroday aystralijcay pershabytnikay papuasay veda vognezyamelcay i inshyh ne bylo asobnyh sluzhycelyay religijna magichnyya abrady zdzyajsnyalisya peravazhna glavami radavyh grup ad imya ysyago rodu abo lyudzmi yakiya pa asabistyh yakascyah nabyli reputacyyu dasvedchanyh u pryyomah uzdzeyannya na svet duhay i bagoy shamany i da t p Z razviccyom sacyyalnaj dyferencyyacyyaj vyluchayucca i prafesiyanaly zhracy yakiya prysvojvayuc sabe vyklyuchnae prava znosiny z duhami i bagami Zamacoyvaecca peraemnasc zhrectva chasam shlyaham pramoj spadchynnasci zhreckaga zvannya Skladayucca admyslovyya kasty zhracoy yany zvychajna i pavodle pahodzhannya i pa stanovishchy blizkiya da pravadyroy yakiya i sami chascyakom vykonvayuc zhreckiya funkcyi svyashchennyya pravadyry cary zhracy abo skladayuc asobnae sasloye Zhrectva y starazhytnym sveceUplyy zhrectva na gramadstva starazhytnyh cyvilizacyj byy velizarny Zhracy tradycyjna supernichali z aficyjnymi yladami y svaim uplyve na lyudzej U Starazhytnym Egipce Vavilonii Irane hramavae zhrectva valodala velizarnymi bagaccyami zyamlyoj rabynyami mela vyalikuyu palitychnuyu yladu Zhracy byli zahavalnikami navukovyh veday U starazhytnaj i syarednyavechnaj Indyi zhracy brahmany yakiya supernichali sa sveckaj uladaj skladali bolsh vysokuyu kastu Analagichnae stanovishcha zajmali zhracy i y starazhytnyh dzyarzhavah Ameryki asabliva y Meksicy i Peru U Iydzei VI I stst da n e kali ne stala sveckaj ulady caroy usya ekanamichnaya palitychny i idealagichny moc zasyarodziysya y rukah ierusalimskaga zhrectva geta byla ierakratychnaya forma dzyarzhavy Tolki y antychnaj Grecyi i Ryme zhrectva ne adygryvala samastojnaj roli pasady zhracoy byli vybarnymi i zamyashchalisya zvychajna gramadzyanskimi asobami ale i y getyh dzyarzhavah zhracy karystalisya znachnymi peravagami i yplyvali na palitychnae zhyccyo U Kitai daoskuyu religiyu yznachalvali shmatlikiya zhracy daosy ale kanfucyyanski kult zaysyody znahodziysya y rukah sveckih asob ad imperatara da glavy rodu Gl taksamaSvyashchenny car Veshchuny Druidy KlirSpasylkiMifologicheskaya enciklopediya Zhrecy Arhivavana 21 snezhnya 2008 Statya Zhrecy v Enciklopedicheskom slovare Brokgauza i Efrona Gerodot Istoriya V 9 ti kn Per G A Stratanovskogo M OOO Izdatelstvo AST Ladomir 2001 Pero Maat Proekt dlya egiptomanov Kollekciya informacii dlya teh kto lyubit Drevnij Egipet Arhivavana 20 sakavika 2007 Kristian Derosh Noblkur Zhizn na zemle faraonov KURER YuNESKO 10 Okt 1988 V A Kuzmishev Tajna zhrecov majya