Асірыйцы

Асірыйцы (арам.: ܐܬܘܪ̈ܝܐ, саманазвы — атураі, сураі, сустракаюцца таксама назвы айсоры, сурыяні, халдзеі, сіра-халдзеі, сірыйцы, арм.: Ասորիներ, груз. ასურელები) — народ, які паходзіць ад старажытнага насельніцтва Пярэдняй Азіі. Паходжанне ўзыходзіць да жыхароў Асірыйскай імперыі. Непасрэднымі продкамі сучасных асірыйцаў з'яўляюцца жыхары Месапатаміі, якія размаўлялі па-арамейску і прынялі ў I стагоддзі хрысціянства.

Асірыйцы
Сцяг Асірыі (з 1968)
Саманазва	Атураі
Колькасць	3 — 4.2 млн.
Рассяленне	Ірак — 800.000  ЗША — 97 000  Сірыя — 70.300  Іран — 32.000  Турцыя — 15.000  Швецыя — 75.000  Аўстралія — 25.000  Расія — 13.700  Арменія — 7.500  Канада — 7.000  Грузія — 3.300  Украіна — 3.200
Этнічныя мовы	Assyrian Neo-Aramaic^[d], Northeastern Neo-Aramaic^[d] і акадская мова
Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі)	Хрысціянства
Геаграфічна-моўная група	семіты
Блізкія этнасы	Яўрэі, арабы, амхара

Асірыйцы славіліся сваёй ваяўнічасцю і жорсткасцю, а таксама высокаразвітай культурай і мастацтвам. У перыяд найвышэйшай сваёй магутнасці Асірыя распасціралася ад Міжземнага мора да Персідскага заліва, а таксама валодала землямі ў Малой Азіі і Егіпце.

Сучасныя асірыйцы размаўляюць на , якія ўваходзяць у семіцкую сям'ю. У месцах свайго спрадвечнага пражывання амаль усе асірыйцы былі дзвюх-, трох-, а часам і чатырох-моўныя, валодаючы апроч сваёй роднай мовы мовамі асяроддзя — арабскай, персідскай і/ці турэцкай. У дыяспары, дзе знаходзіцца цяпер большасць асірыйцаў, многія перайшлі на мовы новага асяроддзя. У другім-трэцім пакаленні многія асірыйцы ўжо не ведаюць сваёй этнічнай мовы, у выніку чаго шматлікія знаходзяцца пад пагрозай знікнення.

Асірыйцы жывуць у Іране, Паўночным Іраку, Сірыі, Турцыі. Абшчыны асірыйцаў ёсць таксама ў Ліване, Расіі, ЗША, Швецыі, Грузіі, Арменіі, Германіі, Вялікабрытаніі і іншых краінах. Надзейныя даныя па колькасці асірыйцаў адсутнічаюць. Агульная колькасць, па розных крыніцах, складае ад 350 тысяч да 4 мільёнаў чалавек.

Зноскі

1. BBC NEWS | Middle East | Crushing Iraq’s human mosaic
2. Detailed Tables — American FactFinder
3. Albert Habib Hourani, Minorities in the Arab World, London, Oxford University Press, 1947, p. 76
4. Iran A Country Study By Federal Research Division — Page 128 (Перапіс 1976 года)
5. World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Turkey : Assyrians
6. http://web.archive.org/web/20061106041651/http://www.educ.umu.se/presentation/publikationer/avhandlingar/vems_ar_historien.pdf s.71, ISSN 1653-6894. ISBN 91-7264-128-2
7. 2006 Census Table : Australia
9. Вынікі перапісу ў Арменіі за 2001 год
10. Статистика Канады
11. http://www.eurominority.eu/version/eng/minority-detail.asp?id_minorites=ge-assi (Перапіс 2002 года)
12. Усеўкраінскі перапіс насельніцтва 2001 года. Размеркаванне насельніцтва па нацыянальнасці і роднай мове.
13. Самый старый новый год. // The New Times, 04.04.2011

Спасылкі

• Assyria online! (англ.)
• Assyrian American National Federation (англ.)
• Assyrian Academic Society Архівавана 24 лютага 2017. (англ.) — асірыйскае акадэмічнае таварыства
• «Ойча наш» на арамейскай