Azərbaycanca
Türkçe
Зігмунд Фрэйд (ням.: Sigmund Freud — Зігмунд Фройд, поўнае імя Сігізмунд Шлома Фройд, ням.: Sigismund Schlomo Freud; 6 мая 1856, Фрайберг, Аўстра-Венгрыя — 23 верасня 1939, Лондан) — аўстрыйскі псіхааналітык, псіхіятр і неўролаг.
| Зігмунд Фрэйд | |
|---|---|
| ням.: Sigmund Freud | |
 | |
| Дата нараджэння | 6 мая 1856[…] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 23 верасня 1939[…](83 гады) |
| Месца смерці |
|
| Месца пахавання |
|
| Грамадзянства |
|
| Бацька | Jacob Freud[d] |
| Маці | Амалія Натансон Фрэйд[d] |
| Жонка | Марта Бернайс[d] |
| Дзеці | Ганна Фрэйд, Эрнст Фрэйд[d], Martin Freud[d], Oliver Freud[d], Sophie Freud[d] і Mathilde Freud[d] |
| Род дзейнасці | псіхааналітык, неўролаг, эсэіст |
| Навуковая сфера | псіхааналіз і неўралогія |
| Месца працы |
|
| Навуковая ступень | доктар навук |
| Навуковае званне |
|
| Альма-матар |
|
| Вядомыя вучні | Альфрэд Адлер і Henri Flournoy[d] |
| Член у |
|
| Прэміі | прэмія Гётэ[d] (1930) |
| Узнагароды | замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (25 чэрвеня 1936) |
| Подпіс |  |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
| Артыкулы на тэму Псіхааналіз | |
| Канцэпцыі Тэорыі | |
Зігмунд Фрэйд найболей вядомы як заснавальнік псіхааналізу, які зрабіў значны ўплыў на псіхалогію, медыцыну, сацыялогію, антрапалогію, літаратуру і мастацтва XX стагоддзя. Погляды Фрэйда на прыроду чалавека былі наватарскімі для яго часу і на працягу ўсяго жыцця даследчыка не пераставалі выклікаць рэзананс і крытыку ў навуковай супольнасці. Цікавасць да тэорый навукоўца не згасае і да сёння.
Сярод дасягненняў Фрэйда найболей важнымі з’яўляюцца распрацоўка трохкампанентнай структурнай мадэлі псіхікі (якая складаецца з «Яно», «Я» і «Звыш-Я»), вылучэнне спецыфічных фаз псіхасексуальнага развіцця асобы, стварэнне тэорыі эдыпава комплексу, выяўленне ахоўных механізмаў, якія функцыянуюць у псіхіцы, псіхалагізацыя паняцця «несвядомае», адкрыццё пераносу і контр-пераносу, а таксама распрацоўка такіх тэрапеўтычных методык, як метад свабодных асацыяцый і тлумачэнне сноў.
Нягледзячы на тое, што ўплыў ідэй і асобы Фрэйда на псіхалогію неаспрэчны, многія даследчыкі лічаць яго працы інтэлектуальным шарлатанствам. Практычна кожны фундаментальны для фрэйдаўскай тэорыі пастулат быў раскрытыкаваны з боку значных навукоўцаў і пісьменнікаў, такіх як Карл Ясперс, Эрых Фром, Альберт Эліс, Карл Краус і многіх іншых. Эмпірычны базіс тэорыі Фрэйда называлі «неадэкватным» Фрэдэрык Крус і Адольф Грунбаўм, «махлярствам» псіхааналіз ахрысціў Пітэр Медавар, псеўданавуковай тэорыю Фрэйда лічыў Карл Попер, што не перашкодзіла, аднак, выдатнаму аўстрыйскаму псіхіятру і псіхатэрапеўту, дырэктару Венскай неўралагічнай клінікі Віктару Франклу ў сваёй фундаментальнай працы «Тэорыя і тэрапія неўрозаў» прызнаць: «І ўсё ж, як мне здаецца, псіхааналіз будзе падмуркам і для псіхатэрапіі будучыні. […] Таму ўклад, зроблены Фрэйдам у стварэнне псіхатэрапіі, не траціць сваёй каштоўнасці, і зробленае ім ні з чым не параўнальна».
За сваё жыццё Фрэйд напісаў і апублікаваў велізарную колькасць навуковых прац — поўны збор яго твораў складае 24 тамы. Ён меў званні доктара медыцыны, прафесара, ганаровага доктара права Універсітэта Кларка і з’яўляўся замежным членам Лонданскага каралеўскага таварыства, уладальнікам прэміі Гётэ, з’яўляўся ганаровым членам Амерыканскай псіхааналітычнай асацыяцыі, Французскага псіхааналітычнага таварыства і Брытанскага псіхалагічнага таварыства. Не толькі пра псіхааналіз, але і пра самога навукоўца выпушчана мноства біяграфічных кніг. Кожны год пра Фрэйда выдаецца больш прац, чым пра любога іншага тэарэтыка псіхалогіі.
Біяграфія
Дзяцінства і юнацтва
Зігмунд Фрэйд нарадзіўся 6 мая 1856 года ў невялікім (каля 4500 жыхароў) горадзе Фрайберг у Маравіі, якая на той момант належала Аўстрыі. Вуліца, на якой нарадзіўся Фрэйд, — Шлосергасе — цяпер носіць яго імя. Дзеда Фрэйда па бацькавай лініі звалі Шлома Фрэйд, ён памёр у лютым 1856 гады, незадоўга да нараджэння ўнука, — менавіта ў яго гонар апошні атрымаў імя. Бацька Зігмунда, Якаб Фрэйд, быў жанаты двойчы і ад першага шлюбу меў дваіх сыноў — Філіпа і Эмануіла (Эмануэля). У другі раз ён жаніўся ва ўзросце 40 гадоў — з Амаліяй Натансон, якая была ўдвая яго маладзей. Бацькі Зігмунда былі яўрэямі, якія паходзілі з Германіі. Якаб Фрэйд меў уласную сціплую справу па гандлі тканінамі. У Фрайбергу Зігмунд пражыў першыя тры гады жыцця, пакуль у 1859 годзе наступствы індустрыяльнай рэвалюцыі ў Цэнтральнай Еўропе не нанеслі знішчальны ўдар па невялікім бізнесе яго бацькі, практычна яго разарыўшы, — як, зрэшты, і амаль увесь Фрайберг, які значна заняпаў: пасля таго, як завяршылася рэстаўрацыя размешчанай паблізу чыгункі, горад перажываў перыяд росту беспрацоўя. У тым жа годзе ў пары Фрэйдаў нарадзілася дачка Ганна. Сям’я вырашылася на пераезд і пакінула Фрайберг, перабраўшыся ў Лейпцыг — там Фрэйды правялі толькі год і, не дабіўшыся значных поспехаў, пераехалі ў Вену. Зігмунд досыць цяжка перажыў пераезд з роднага мястэчка — асабліва моцна на стане дзіцяці адбілася вымушанае расстанне са зводным братам Філіпам, з якім ён знаходзіўся ў цесных сяброўскіх адносінах: Філіп часткова нават замяняў Зігмунду бацьку. Сям’я Фрэйдаў, знаходзячыся ў цяжкім фінансавым становішчы, асела ў адным з найбольш бедных раёнаў горада — Леапольдштаце, які ў той час уяўляў сабой своеасаблівае венскае гета, населенае беднякамі, уцекачамі, прастытуткамі, цыганамі, рабочымі і яўрэямі. Неўзабаве справы ў Якаба пачалі наладжвацца, і Фрэйды змаглі перабрацца ў больш прымальнае для жылля месца, хоць раскошы сабе дазволіць не маглі. У гэты ж час Зігмунд сур’ёзна захапіўся літаратурай — любоў да чытання, прывітую бацькам, ён захаваў на ўсё астатняе жыццё.
«Я быў сынам бацькоў […], якія спакойна і камфортна жылі ў гэтым маленькім правінцыйным гняздзечку. Калі мне стала каля трох гадоў, бацька згалеў, і нам давялося пакінуць сваю вёску і пераехаць у вялікі горад. Была чарада доўгіх і цяжкіх гадоў, з якіх, як мне здаецца, нішто не заслугоўвае ўспамінаў».
Спачатку навучаннем сына займалася маці, але потым яе змяніў Якаб, які вельмі хацеў, каб Зігмунд атрымаў добрую адукацыю і паступіў у прыватную гімназію. Дамашняя падрыхтоўка і выключныя здольнасці да навукі дазволілі Зігмунду Фрэйду ў дзевяцігадовым узросце здаць уступны экзамен і паступіць у гімназію на год раней прызначанага тэрміну. На гэты момант у сям’і Фрэйдаў было ўжо восем дзяцей, і Зігмунд вылучаўся сярод усіх стараннасцю і запалам да вывучэння ўсяго новага; бацькі цалкам падтрымлівалі яго і імкнуліся стварыць такую атмасферу ў доме, якая б спрыяла паспяховай навуцы сына. Так, калі астатнія дзеці займаліся пры свечках, Зігмунду была выдзелена газавая лямпа і нават асобны пакой. Каб нішто не адцягвала яго, астатнім дзецям было забаронена займацца музыкай, якая замінала Зігмунду. Малады чалавек сур’ёзна захапляўся літаратурай і філасофіяй — чытаў Шэкспіра, Канта, Гегеля, Шапенгаўэра, Ніцшэ, ведаў у дасканаласці нямецкую мову, вывучаў грэчаскую і латынь, бегла размаўляў на французскай, англійскай, іспанскай і італьянскай. Навучаючыся ў гімназіі, Зігмунд паказаў выдатныя вынікі і хутка стаў першым вучнем у класе, скончыўшы навучанне з адзнакай (summa cum laude) ва ўзросце сямнаццаці гадоў.
Па заканчэнні гімназіі Зігмунд працяглы час сумняваўся адносна будучай прафесіі — яго выбар, зрэшты, быў досыць небагаты з прычыны яго сацыяльнага статусу і антысеміцкіх настрояў, якія панавалі тады і абмежаваны камерцыяй, прамысловасцю, юрыспрудэнцыяй і медыцынай. Першыя два варыянты былі адразу ж адхілены маладым чалавекам па прычыне яго высокай адукаванасці, юрыспрудэнцыя таксама адышла на другі план разам з юнацкімі амбіцыямі ў сферы палітыкі і ваеннай справы. Імпульс да прыняцця канчатковага рашэння Фрэйд атрымаў з боку Гётэ — аднойчы пачуўшы, як на адной з лекцый прафесар чытае эсэ мысліцеля пад назвай «Прырода», Зігмунд вырашыў запісацца на медыцынскі факультэт, хоць да медыцыны ён не меў ніякай цікавасці — пасля ён неаднаразова ў гэтым прызнаваўся і пісаў: «Я не адчуваў ніякай схільнасці да заняткаў медыцынай і прафесіі лекара», а ў позныя гады нават казаў, што ў медыцыне ніколі не адчуваў сябе «як у сваёй талерцы», ды і зусім сапраўдным лекарам сябе ніколі не лічыў.
Прафесійнае станаўленне
Восенню 1873 года сямнаццацігадовы Зігмунд Фрэйд паступіў на медыцынскі факультэт Венскага ўніверсітэта. Першы год навучання не быў непасрэдна звязаны з наступнай спецыяльнасцю і складаўся з мноства курсаў гуманітарнага характару — Зігмунд наведваў шматлікія семінары і лекцыі, усё яшчэ да канца не выбраўшы спецыяльнасць па гусце. На працягу гэтага часу ён меў мноства цяжкасцей, звязаных са сваёй нацыянальнасцю, — з-за панаваўшых у грамадстве антысеміцкіх настрояў, паміж ім і аднакурснікамі адбываліся шматлікія сутычкі. Устойліва пераносячы рэгулярныя кепікі і нападкі аднагодкаў, Зігмунд пачаў развіваць у сабе ўстойлівасць характару, здольнасць даваць годны адпор у спрэчцы і ўменне супрацьстаяць крытыцы: «З ранняга дзяцінства мяне прымусілі прывыкнуць да долі быць у апазіцыі і знаходзіцца пад забаронай па „пагадненні большасці“. Такім чынам былі закладзены асновы для пэўнай ступені незалежнасці ў меркаваннях».
Зігмунд пачаў вывучаць анатомію і хімію, але найвялікшае задавальненне атрымліваў ад лекцый вядомага фізіёлага і псіхолага Эрнста фон Брукэ, які значна паўплываў на яго. Апроч гэтага, Фрэйд наведваў заняткі, якія вёў знакаміты заолаг Карл Клаўс; знаёмства з гэтым навукоўцам адкрывала шырокія перспектывы для самастойнай даследчыцкай практыкі і навуковай працы, да якой імкнуўся Зігмунд. Намаганні амбіцыйнага студэнта завяршыліся поспехам, і ў 1876 годзе ён атрымаў магчымасць ажыццявіць першую даследчыцкую працу ў Інстытуце заалагічных даследаванняў Трыеста, адной з кафедр якога кіраваў Клаус. Менавіта там Фрэйд напісаў першы артыкул, апублікаваны Акадэміяй навук; яна была прысвечана выяўленню палавых адрозненняў у рачных вугроў. За час працы пад кіраўніцтвам Клауса «Фрэйд хутка вылучыўся сярод іншых вучняў, што дазволіла яму двойчы, у 1875 і 1876 гадах, стаць стыпендыятам Інстытута заалагічных даследаванняў Трыеста».
Фрэйд захоўваў цікавасць да заалогіі, аднак пасля атрымання пасады стыпендыята-даследчыка ў Інстытуце фізіялогіі цалкам трапіў пад уплыў псіхалагічных ідэй Брукэ і перайшоў да яго ў лабараторыю для навуковай працы, пакінуўшы заалагічныя пошукі. «Пад яго [Брукэ] кіраўніцтвам студэнт Фрэйд працаваў у Венскім фізіялагічным інстытуце, праседжваючы памногу гадзін за мікраскопам. […] Ён ніколі не быў такі шчаслівы, як у гады, патрачаныя ў лабараторыі на вывучэнне будовы нервовых клетак спіннога мозгу жывёл». Навуковая праца цалкам захапіла Фрэйда; ён вывучаў, апроч іншага, дэталёвую структуру жывёльных і раслінных тканак і напісаў некалькі артыкулаў па анатоміі і неўралогіі. Тут жа, у Фізіялагічным інстытуце, у канцы 1870-х Фрэйд пазнаёміўся з урачом Ёзафам Брэерам, з якім у яго завязаліся трывалыя сяброўскія адносіны; абодва яны мелі падобныя характары і агульны погляд на жыццё, таму хутка знайшлі паразуменне. Фрэйд захапляўся навуковымі талентамі Брэера і многаму навучыўся ў яго: «Ён стаў мне сябрам і памочнікам у цяжкіх умовах майго існавання. Мы прывыклі падзяляць з ім усе нашы навуковыя інтарэсы. З гэтых адносін, натуральна, асноўную карысць здабываў я».
У 1881 году Фрэйд здаў на выдатна выпускныя экзамены і атрымаў навуковую ступень доктара, што, аднак, не змяніла яго лад жыцця, — ён застаўся працаваць у лабараторыі пад кіраўніцтвам Брукэ, спадзеючыся ў канчатковым выніку заняць наступную вакантную пасаду і трывала звязаць сябе з навуковай працай. Навуковы кіраўнік Фрэйда, бачачы яго амбіцыі і ўлічваючы фінансавыя цяжкасці, з якімі ён сутыкаўся з-за беднаты сям’і, вырашыў адгаварыць Зігмунда ад працягу даследчыцкай кар’еры. У адным з пісем Бруке заўважыў: «Малады чалавек, вы выбралі шлях, які вядзе ў нікуды. На кафедры псіхалогіі ў бліжэйшыя 20 гадоў вакансій не прадбачыцца, а ў вас недастаткова сродкаў для існавання. Я не бачу іншага рашэння: сыходзьце з інстытута і пачынайце практыкаваць медыцыну». Фрэйд прыслухаўся да парады свайго настаўніка — у пэўнай ступені гэтаму спрыяла тое, што ў гэтым жа годзе ён пазнаёміўся з Мартай Бернайс, закахаўся ў яе і вырашыў з ёй жаніцца; у сувязі з гэтым Фрэйд меў патрэбу ў грашах. Марта належала да яўрэйскай сям’і з багатымі культурнымі традыцыямі — яе дзед, Ісак Бернайс, быў рабінам у Гамбургу, два яго сыны — Мікал і Якаб — выкладалі ў Мюнхенскім і Бонскім універсітэтах. Бацька Марты, Берман Бернайс, працаваў сакратаром у Лорэнца фон Штайна.
Для адкрыцця прыватнай практыкі ў Фрэйда не было дастатковага вопыту — у Венскім універсітэце ён набыў выключна тэарэтычныя веды, тады як клінічную практыку трэба было напрацоўваць самастойна. Фрэйд вырашыў, што для гэтага найлепей падыходзіла Венская гарадская бальніца. Зігмунд пачаў з хірургіі, але ўжо праз два месяцы пакінуў гэту ідэю, знайшоўшы працу занадта стомнай. Вырашыўшы змяніць вобласць дзейнасці, Фрэйд пераключыўся на неўралогію, у якой змог дасягнуць пэўных поспехаў — вывучаючы метады дыягностыкі і лячэння дзяцей з паралічам, а таксама розныя парушэнні маўлення (афазіі), ён апублікаваў шэраг прац на дадзеныя тэмы, якія сталі вядомыя ў навуковых і медыцынскіх колах. Яму належыць тэрмін «» (цяпер агульнапрыняты). Фрэйд набыў рэпутацыю высокакваліфікаванага ўрача-неўрапатолага. Пры гэтым яго захапленне медыцынай хутка спадала, і на трэцім годзе працы ў Венскай клініцы Зігмунд канчаткова ў ёй расчараваўся.
У 1883 годзе ён прыняў рашэнне перайсці на працу ў псіхіятрычнае аддзяленне, якое ўзначальваў , прызнаны навуковы аўтарытэт у сваёй вобласці. Перыяд працы пад кіраўніцтвам Мэйнерта быў для Фрэйда вельмі прадукцыйным — даследуючы праблемы параўнальнай анатоміі і гісталогіі, ён апублікаваў такія навуковыя працы, як «Выпадак кровазліцця ў мозг з комплексам асноўных ускосных сімптомаў, звязаных з цынгой» (1884), «Да пытання аб прамежкавым размяшчэнні алівападобнага цела», «Выпадак атрафіі мускулаў з шырокай стратай адчувальнасці (парушэнне болевай і тэмпературнай адчувальнасці)» (1885), «Складаны востры неўрыт нерваў спіннога і галаўнога мозга», «Паходжанне слыхавога нерва», «Назіранне моцнай аднабаковай страты адчувальнасці ў хворага істэрыяй» (1886). Апроч таго, Фрэйд пісаў артыкулы для «Агульнага медыцынскага слоўніка» і стварыў шэраг іншых прац, прысвечаных цэрэбральнай геміплегіі ў дзяцей і . Упершыню ў жыцці праца захліснула Зігмунда з галавой і ператварылася для яго ў праўдзівы запал. У той жа час малады чалавек, які імкнуўся да навуковага прызнання, адчуваў нездаволенасць сваёй працай, бо, па ўласным уяўленні, сапраўды значных поспехаў не дасягнуў; псіхалагічны стан Фрэйда імкліва пагаршаўся, ён рэгулярна знаходзіўся ў стане нуды і дэпрэсіі.
Непрацяглы час Фрэйд працаваў у венерычным падраздзяленні аддзялення дэрматалогіі, дзе вывучаў сувязь захворвання сіфілісам з хваробамі нярвовай сістэмы. Свабодны час ён прысвячаў лабараторным даследаванням. Імкнучыся як мага больш пашырыць свае практычныя навыкі для далейшай самастойнай прыватнай практыкі, са студзеня 1884 года Фрэйд перайшоў на аддзяленне нервовых хвароб. Неўзабаве пасля гэтага ў суседняй з Аўстрыяй Чарнагорыі ўспыхнула эпідэмія халеры, і ўрад краіны звярнуўся за дапамогай у забеспячэнні медыцынскага кантролю на граніцы — большасць старэйшых калег Фрэйда вызваліся добраахвотнікамі, а яго непасрэдны кіраўнік на той момант знаходзіўся ў двухмесячным водпуску; з-за ўзніклых абставін на працяглы час Фрэйд заняў пасаду галоўнага лекара аддзялення.
Даследаванні какаіну
У 1884 годзе Фрэйд прачытаў пра доследы нейкага нямецкага ваеннага ўрача з новым прэпаратам — какаінам. У навуковых працах фігуравалі заявы пра тое, што дадзенае рэчыва здольна павялічыць вынослівасць і значна зменшыць стамляльнасць. Фрэйд вельмі зацікавіўся прачытаным і вырашыў правесці шэраг доследаў на сабе. Першае ўпамінанне дадзенага рэчыва навукоўцам датавана 21 красавіка 1884 года — у адным з пісем Фрэйд адзначаў: «Я дастаў няшмат какаіну і паспрабую праверыць яго ўплыў, прымяніўшы ў выпадках сардэчных захворванняў, а таксама нервовага знясілення, асабліва пры жудасным стане адвыкання ад морфію». Дзеянне какаіну зрабіла на навукоўца моцнае ўражанне, прэпарат быў ахарактарызаваны ім як эфектыўны анальгетык, які дае магчымасць праводзіць найскладанейшыя хірургічныя аперацыі; захоплены артыкул пра рэчыва выйшаў з-пад пяра Фрэйда ў 1884 годзе і атрымаў назву «Пра коку». Доўгі час навуковец выкарыстоўваў какаін як абязбольвальны сродак, ужываючы яго самастойна і выпісваючы сваёй нявесце Марце. Захоплены «чароўнымі» ўласцівасцямі какаіну Фрэйд настаяў на яго выкарыстанні сваім сябрам Эрнстам Флейшлем фон Марксавым, які быў хворы цяжкім інфекцыйным захворваннем, перанёс ампутацыю пальца і пакутаваў пад моцных боляў галавы (і да таго ж пакутаваў ад марфінавай залежнасці). У якасці лекаў ад злоўжывання морфіем Фрэйд і параіў сябру выкарыстаць какаін. Жаданага выніку дасягнуць так і не атрымалася — фон Марксаў пасля хутка ўцягнуўся ў новае рэчыва, і ў яго пачаліся частыя прыступы, падобныя з белай гарачкай, якія суправаджаліся страшэннымі болямі і галюцынацыямі. У гэты ж час з усіх канцоў Еўропы пачалі паступаць паведамленні пра атручванні какаінам і прывыканне да яго, пра сумныя наступствы яго ўжывання.
Аднак запал Фрэйда не змяншаўся — ён даследаваў какаін як анестэзіруючы сродак пры розных хірургічных аперацыях. Вынікам працы навукоўца стала аб’ёмная публікацыя ў «Цэнтральным часопісе агульнай тэрапіі» пра какаін, у якой Фрэйд расказаў гісторыю ўжывання лісця кокі паўднёваамерыканскімі індзейцамі, апісаў гісторыю пранікнення расліны ў Еўропу і падрабязна апісаў вынікі ўласных назіранняў за эфектам, які ўзнікае пры ўжыванні какаіну. Вясною 1885 года навуковец прачытаў лекцыю, прысвечаную дадзенаму рэчыву, у якой прызнаў магчымыя негатыўныя наступствы ад яго ўжывання, але пры гэтым адзначыў, што не назіраў ніякіх выпадкаў прывыкання (гэта адбывалася да пагаршэння стану фон Марксава). Фрэйд скончыў лекцыю словамі: «Я, не вагаючыся, раю ўжываць какаін у падскурных ін'екцыях па 0,3—0,5 грама, не турбуючыся пра яго збіранне ў арганізме». Крытыка не прымусіла сябе чакаць — ужо ў чэрвені з’явіліся першыя значныя працы, якія асуджалі пазіцыю Фрэйда і даказвалі яе безгрунтоўнасць. Навуковая палеміка адносна мэтазгоднасці ўжывання какаіну працягвалася аж да 1887 года. У гэты перыяд Фрэйд апублікаваў яшчэ некалькі прац — «Да пытання пра вывучэнне дзеяння какаіну» (1885), «Пра агульны ўплыў какаіну» (1885), «Какаінаманія і какаінафобія» (1887).
К пачатку 1887 года навука канчаткова выкрыла апошнія міфы пра какаін — ён «быў публічна асуджаны як адно з бедстваў чалавецтва, нароўні з опіумам і алкаголем». Фрэйд, на той час ужо какаіназалежны, аж да 1900 года пакутаваў ад боляў галавы, сардэчных прыступаў і частых крывацёкаў з носа. Характэрна, што разбуральны ўплыў небяспечнага рэчыва Фрэйд не толькі выпрабаваў на сабе, але і мімаволі (бо на той момант згубнасць какаінізму яшчэ не была даказана) пашырыў на многіх знаёмых. Гэты факт яго біяграфіі Э. Джонс упарта хаваў і аддаваў перавагу не асвятляць, аднак дадзеная інфармацыя стала верагодна вядомая з апублікаваных лістоў, у якіх Джонс сцвярджаў: «Да таго, як небяспека наркотыкаў была вызначана, Фрэйд ужо ўяўляў сацыяльную пагрозу, бо ён казаў усім, каго ведаў, прымаць какаін».
Зараджэнне псіхааналізу
У 1885 годзе Фрэйд вырашыў узяць удзел у конкурсе сярод малодшых урачоў, пераможца якога атрымліваў права на навуковае стажыраванне ў Парыжы ў знакамітага ўрача-псіхіятра Жана Шарко. Апроч самога Фрэйда, сярод прэтэндэнтаў было нямала падаючых вялікія надзеі лекараў, і Зігмунд зусім не з’яўляўся фаварытам, пра што яму было выдатна вядома; адзіным шанцам для яго была дапамога ўплывовых у акадэмічных колах прафесараў і навукоўцаў, з якімі ён раней меў магчымасць працаваць. Заручыўшыся падтрымкай Бруке, Мейнерта, Лейдэсдорфа (у яго прыватнай клініцы для псіхічна хворых Фрэйд некаторы час замяшчаў аднаго з дактароў) і яшчэ некалькіх знаёмых навукоўцаў, Фрэйд выйграў конкурс, атрымаўшы трынаццаць галасоў у сваю падтрымку супраць васьмі. Шанц вучыцца пад кіраўніцтвам Шарко быў для Зігмунда вялікім поспехам, ён ускладаў велізарныя надзеі на будучыню ў сувязі са скорым падарожжам. Так, незадоўга да ад’езду ён з натхненнем пісаў сваёй нявесце: «Маленькая Прынцэса, мая маленькая Прынцэса. О, як гэта будзе выдатна! Я прыеду з грашамі… Потым я адпраўлюся ў Парыж, стану вялікім навукоўцам і вярнуся ў Вену з вялікім, проста велізарным арэолам над галавой, мы адразу ж пажэнімся, і я вылечу ўсіх невылечных нервовахворых».
Восенню 1885 года Фрэйд прыбыў у Парыж да Шарко, які ў той час знаходзіўся ў зеніце сваёй славы. Шарко вывучаў прычыны і лячэнне істэрыі. У прыватнасці, асноўнай працай неўролага было даследаванне прымянення гіпнозу — выкарыстанне дадзенага метаду дазваляла яму як выклікаць, так і прыбіраць такія істэрычныя сімптомы, як параліч канечнасцей, слепату і глухату. Пад кіраўніцтвам Шарко Фрэйд працаваў у клініцы Сальпетрыер. Натхнёны метадамі працы Шарко і ўражаны яго клінічнымі поспехамі, ён прапанаваў свае паслугі ў якасці перакладчыка лекцый свайго настаўніка на нямецкую мову, на што атрымаў яго дазвол.
У Парыжы Фрэйд захоплена займаўся неўрапатолагіяй, вывучаючы адрозненні паміж пацыентамі, якія перажылі параліч з прычыны фізічнай траўмы, і тымі, у якіх сімптомы паралічу праявіліся па прычыне істэрыі. Фрэйду ўдалося ўстанавіць, што істэрычныя пацыенты моцна адрозніваюцца па ступені цяжкасці паралічу і месцах пашкоджанняў, а таксама выявіць (не без дапамогі Шарко) наяўнасць пэўных сувязей паміж істэрыяй і праблемамі сексуальнага характару. У канцы лютага 1886 года Фрэйд пакінуў Парыж і вырашыў правесці некаторы час у Берліне, атрымаўшы магчымасць вывучаць дзіцячыя хваробы ў клініцы Адольфа Багінскага, дзе і правёў некалькі тыдняў да вяртання ў Вену.
13 верасня таго ж года Фрэйд жаніўся са сваёй каханай Мартай Берней, якая пасля нарадзіла яму шасцярых дзяцей — Мацільду (1887—1978), Марціна (1889—1969), Олівера (1891—1969), Эрнста (1892—1966), Сафі (1893—1920) і Ганну (1895—1982). Пасля вяртання ў Аўстрыю Фрэйд пачаў працаваць у інстытуце пад кіраўніцтвам Макса Касавіца. Ён займаўся перакладамі і аглядамі навуковай літаратуры, вёў прыватную практыку, галоўным чынам працуючы з неўротыкамі, што «неадкладна ставіла на парадак дня пытанне пра тэрапію, якое не было настолькі актуальным для навукоўцаў, якія займаліся навукова-даследчыцкай дзейнасцю». Фрэйд ведаў пра поспехі свайго сябра Брэера і магчымасці паспяховага прымянення яго «катартычнага метаду» лячэння неўрозаў (дадзены метад быў адкрыты Брэерам пры рабоце з пацыенткай Ганнай О, а пазней і паўторна выкарыстоўваўся супольна з Фрэйдам і быў упершыню апісаны ў «»), але Шарко, які заставаўся для Зігмунда беспярэчным аўтарытэтам, вельмі скептычна ставіўся да дадзенай тэхнікі. Уласны вопыт падказваў Фрэйду, што даследаванні Брэера былі вельмі перспектыўныя; пачынаючы са снежня 1887 года ён усё часцей звяртаўся да выкарыстання гіпнозу пры рабоце з пацыентамі. Аднак першых сціплых поспехаў у гэтай практыцы ён дабіўся толькі праз год, у сувязі з чым звярнуўся да Брэера з прапановай працаваць супольна.
«Хворымі, якія да іх звярталіся, былі галоўным чынам жанчыны, якія пакутавалі істэрыяй. Хвароба выяўлялася ў розных сімптомах — страхах (фобіях), страце адчувальнасці, агідзе да ежы, раздвойванні асобы, галюцынацыях, спазмах і інш. Прымяняючы лёгкі гіпноз (выкліканы стан, падобны сну), Брэер і Фрэйд прасілі сваіх пацыентак расказваць пра падзеі, якія некалі суправаджалі з’яўленне сімптомаў хваробы. Высветлілася, што, калі хворым удавалася ўспомніць пра гэта і „выгаварыцца“, сімптомы на нейкі час знікалі. <…> Гіпноз аслабляў кантроль свядомасці, а часам і зусім здымаў яго. Гэта палягчала загіпнатызаванаму пацыенту рашэнне задання, якое Брэер і Фрэйд ставілі, — „раскрыць душу“ у расказе пра выцесненыя са свядомасці перажыванні».
— Ярашэўскі М. Р. «Зігмунд Фрэйд — выдатны даследчык псіхічнага жыцця чалавека»
У час працы з Брэерам Фрэйд паступова пачаў усведамляць недасканаласць катартычнага метаду і гіпнозу ў цэлым. На практыцы аказалася, што яго эфектыўнасць далёка не такая высокая, як сцвярджаў Брэер, а ў некаторых выпадках лячэнне зусім не прыносіла выніку — у прыватнасці, гіпноз быў не ў стане пераадолець супраціўленне пацыента, што праяўлялася ў падаўленні траўматычных успамінаў. Часта трапляліся пацыенты, зусім не прыдатныя для ўвядзення ў гіпнатычны стан, а стан некаторых хворых пасля сеансаў пагаршаўся. У перыяд паміж 1892 і 1895 гадамі Фрэйд пачаў пошукі іншага метаду лячэння, які быў бы больш эфектыўны, чым гіпноз. Для пачатку Фрэйд паспрабаваў вызваліцца ад патрэбы прымянення гіпнозу, выкарыстоўваючы метадычную хітрасць — націсканне на лоб дзеля ўнушэння пацыенту таго, што ён абавязкова павінен успомніць колішнія падзеі і перажыванні яго жыцця. Асноўная задача, якую вырашаў навуковец, заключалася ў тым, каб атрымаць шуканыя звесткі пра мінулае пацыента ў нармальным (а не гіпнатычным) яго стане. Выкарыстанне накладання далоні дало пэўны эфект, дазволіўшы адысці ад гіпнозу, але ўсё ж заставалася недасканалай методыкай, і Фрэйд працягваў пошук рашэння праблемы. Адказ на пытанне, якое так займала навукоўца, аказаўся зусім выпадкова падказаны кнігай аднаго з любімых пісьменнікаў Фрэйда, . Яго эсэ «Мастацтва ў тры дні стаць арыгінальным пісьменнікам» заканчвалася словамі: «Пішыце ўсё, што вы думаеце пра саміх сабе, аб вашых поспехах, аб турэцкай вайне, аб Гётэ, аб крымінальным працэсе і яго суддзях, аб вашых начальніках, — і праз тры дні вы ўразіцеся, як шмат крыецца ў вас зусім новых, невядомых вам ідэй». Гэта думка падштурхнула Фрэйда да выкарыстання ўсяго масіву інфармацыі, які кліенты паведамлялі пра сябе ў дыялогах з ім, у якасці ключа да разумення іх псіхікі.
Пазней метад свабодных асацыяцый стаў асноўным у рабоце Фрэйда з пацыентамі. Многія хворыя паведамлялі пра тое, што ціск з боку лекара — настойлівы прымус да «прагаворвання» ўсіх прыходзячых на розум думак — замінае ім засяродзіцца. Менавіта таму Фрэйд адмовіўся ад «метадычнай хітрасці» з націсканнем на лоб і дазволіў сваім кліентам гаварыць усё, што захочацца. Сутнасць тэхнікі свабодных асацыяцый заключаецца ў прытрымліванні правіла, згодна якому пацыенту прапануецца свабодна, без утойвання выказваць свае думкі на прапанаваную псіхааналітыкам тэму, не спрабуючы пры гэтым засяродзіцца. Такім чынам, згодна тэарэтычным палажэнням Фрэйда, думка будзе неўсвядомлена рухацца ў бок таго, што значна (таго, што турбуе), пераадольваючы супраціўленне з прычыны адсутнасці засяроджанасці. З пункту гледжання Фрэйда, ніякая думка не з’яўляецца выпадковай — яна заўсёды ёсць вытворнае ад працэсаў, якія адбываліся (і адбываюцца) з пацыентам. Кожная асацыяцыя можа стаць прынцыпова важнай для ўстанаўлення прычын узнікнення захворвання. Прымяненне дадзенага метаду дазволіла цалкам адмовіцца ад выкарыстання гіпнозу на сеансах і, паводле слоў самога Фрэйда, паслужыла штуршком да станаўлення і развіцця псіхааналізу.
Вынікам супольнай працы Фрэйда і Брэера стала публікацыя кнігі «» (1895). Асноўны клінічны выпадак, што апісваецца ў дадзенай працы — выпадак Ганны О — даў штуршок да ўзнікнення адной з найважнейшых для фрэйдызму ідэй — канцэпцыі (дадзеная ідэя ўпершыню ўзнікла ў Фрэйда, калі ён разважаў над выпадкам Ганны О, якая была на той момант пацыенткай Брэера і заявіла апошняму, што чакае ад яго дзіця, і імітавала ў стане поўнай адсутнасці памяці роды), а таксама лёг у аснову ўяўленняў пра і інфантыльную (дзіцячую) сексуальнасць, якія з’явіліся пазней. Абагульняючы атрыманыя ў час супрацы даныя, Фрэйд пісаў: «Нашы істэрычныя хворыя пакутуюць успамінамі. Іх сімптомы з’яўляюцца рэшткамі і знакамі ўспамінаў пра вядомыя (траўматычныя) перажыванні». Публікацыю «Даследаванняў істэрыі» многія даследчыкі называюць «днём нараджэння» псіхааналізу. Варта адзначыць, што на момант выхаду працы ў друк адносіны Фрэйда з Брэерам канчаткова перапыніліся. Прычыны разыходжання навукоўцаў у прафесійных поглядах па сёння застаюцца не да канца яснымі; блізкі друг Фрэйда і яго біёграф Эрнэст Джонс лічыў, што Брэер катэгарычна не прымаў думку Фрэйда пра важную ролю сексуальнасці ў этыялогіі істэрыі, і гэта з’явілася асноўнай прычынай іх разрыву.
Ранні этап развіцця псіхааналізу
Многія паважаныя венскія ўрачы — настаўнікі і калегі Фрэйда — адвярнуліся ад яго ўслед за Брэерам. Заява пра тое, што менавіта прыгнечаныя ўспаміны (думкі, ідэі) сексуальнага характару ляжаць у аснове істэрыі, справакавала скандал і сфарміравала вельмі негатыўнае стаўленне да Фрэйда з боку інтэлектуальнай эліты. У гэты ж час пачало зараджацца шматгадовае сяброўства навукоўца з Вільгельмам Флісам, берлінскім оталарынголагам, які некаторы час наведваў яго лекцыі. Фліс неўзабаве стаў вельмі блізкі Фрэйду, непрызнанаму акадэмічнай супольнасцю, які згубіў старых сяброў і адчуваў моцную патрэбу ў падтрымцы і разуменні. Сяброўства з Флісам ператварылася для яго ў сапраўднае захапленне, здольнае параўнацца з каханнем да жонкі.
23 кастрычніка 1896 года памёр Якаб Фрэйд, чыю смерць Зігмунд перажываў асабліва востра: на фоне роспачы і адчування адзіноты ў яго пачаў развівацца неўроз. Менавіта па гэтай прычыне Фрэйд вырашыў прымяніць аналіз да самога сябе, даследуючы дзіцячыя ўспаміны з дапамогай метаду свабодных асацыяцый. Гэты вопыт заклаў асновы псіхааналізу. Ніводзін з ранейшых метадаў не быў прыдатны для дасягнення патрэбнага выніку, і тады Фрэйд звярнуўся да вывучэння ўласных сноў. Самааналіз Фрэйда быў вельмі хваравітым і праходзіў вельмі цяжка, аднак аказаўся прадукцыйным і важным для яго далейшых пошукаў:
«Усе гэтыя адкрыцці [выяўленыя ў сабе каханне да маці і нянавісць да бацькі] у першы момант выклікалі „такі інтэлектуальны параліч, які я і падумаць не мог“. Ён не ў стане працаваць; тое супраціўленне, якое ён сустракаў раней у сваіх пацыентаў, зараз Фрэйд выпрабоўвае на сваёй уласнай шкуры. Але „канкістадор-заваёўнік“ не завагаўся і працягнуў свой шлях, вынікам чаго сталі два фундаментальныя адкрыцці: роля сноў і , асновы і краевугольныя камяні тэорыі Фрэйда пра чалавечую псіхіку».— Хасэп Рамон Касафонт. «Зігмунд Фрэйд»
У перыяд з 1897 па 1899 год Фрэйд узмоцнена працаваў над творам, які пасля лічыў самай важнай сваёй працай, — «» (1900, ням.: Die Traumdeutung). Важную ролю ў падрыхтоўцы кнігі і яе выданні адыграў Вільгельм Фліс, якому Фрэйд высылаў напісаныя часткі для ацэнкі, — менавіта з падачы Фліса з «Тлумачэння» былі прыбраны многія дэталі. Адразу пасля выхаду ў свет кніга не зрабіла колькі-небудзь значнага ўплыву на грамадскасць і атрымала толькі нязначную вядомасць. Псіхіятрычная супольнасць зусім праігнаравала выпуск «Тлумачэння сноў». Важнасць гэтай працы для навукоўца на працягу ўсяго яго жыцця заставалася неаспрэчнай — так, у прадмове да трэцяга англійскага выдання ў 1931 годзе сямідзесяціпяцігадовы Фрэйд пісаў: «Гэта кніга <…> у поўнай адпаведнасці з маімі цяперашнімі ўяўленнямі… утрымлівае самае каштоўнае з адкрыццяў, якія прыхільны лёс дазволіў мне здзейсніць. Азарэнні падобнага роду выпадаюць на долю чалавека, але толькі раз у жыцці».
Паводле здагадак Фрэйда, сны маюць яўны і схаваны змест. Яўны змест — гэта непасрэдна тое, пра што чалавек расказвае, успамінаючы свой сон. Схаваны ж змест з’яўляецца галюцынаторным выкананнем некаторага жадання снаведа, які маскіруецца пэўнымі візуальнымі карцінамі пры актыўным удзеле , якое імкнецца абысці цэнзурныя абмежаванні , якое падаўляе гэта жаданне. Тлумачэнне сноў, па Фрэйду, заключаецца ў тым, што на аснове свабодных асацыяцый, якія адшукваюцца да асобных частак сноў, можна выклікаць пэўныя ўяўленні-замяшчальнікі, што адкрываюць шлях да праўдзівага (схаванага) зместу сну. Такім чынам, дзякуючы тлумачэнню фрагментаў сну ўзнаўляецца яго агульны сэнс. Працэс тлумачэння ўяўляе сабою «пераклад» яўнага зместу сну ў тыя схаваныя думкі, якія яго выклікалі.
Фрэйд выказаў думку, паводле якой вобразы, успрыманыя снаведам, з’яўляюцца вынікам работы сну, якая праяўляецца ў зрушэнні (неістотныя ўяўленні набываюць высокую каштоўнасць, першапачаткова ўласцівую іншай з’яве), згушчэнні (у адным уяўленні супадае мноства значэнняў, якія ўтвараюцца праз асацыятыўныя ланцужкі) і замяшчэнні (замена пэўных думак знакамі і вобразамі), якія ператвараюць схаваны змест сну ў яўны. Думкі чалавека трансфармуюцца ў пэўныя вобразы і знакі дзякуючы працэсу нагляднага і сімвалічнага прадстаўлення — у адносінах сну Фрэйд гэта назваў першасным працэсам. Далей гэтыя вобразы ператвараюцца ў некаторы асэнсаваны змест (з’яўляецца сюжэт сну) — так функцыянуе другасная перапрацоўка (другасны працэс). Зрэшты, другасная перапрацоўка можа і не адбыцца — у такім разе сон ператвараецца ў паток дзіўна пераплеценых вобразаў, робіцца абрывістым і фрагментарным.
«З 1902 года вакол мяне сабралася некалькі маладых урачоў з пэўным намерам вывучаць псіхааналіз, прымяняць яго на практыцы і пашыраць. <…> У мяне збіраліся ў пэўныя вечары, вялі ва ўстаноўленым парадку дыскусіі, імкнуліся разабрацца ў новай вобласці даследавання, якая здавалася дзіўнай, і пабудзіць цікавасць да яе. <…>
Маленькі кружок хутка разросся, неаднаразова змяняючы склад на працягу некалькіх гадоў. Увогуле, я магу прызнацца, што па багацці і разнастайнасці талентаў ён наўрад ці саступаў штабу любога клінічнага выкладчыка».
Нягледзячы на досыць халодную рэакцыю навуковай супольнасці на выхад «Тлумачэння сноў», Фрэйд паступова пачаў фарміраваць вакол сябе групу аднадумцаў, зацікаўленых яго тэорыямі і поглядамі. Фрэйда сталі зрэдку прымаць у псіхіятрычных колах, часам выкарыстоўваючы яго тэхнікі ў рабоце; медыцынскія часопісы пачалі публікаваць рэцэнзіі на яго працы. З 1902 года навуковец рэгулярна прымаў у сваім доме зацікаўленых у развіцці і пашырэнні псіхааналітычных ідэй урачоў, а таксама мастакоў і пісьменнікаў. Пачатак штотыднёвых сходаў быў пакладзены адным з пацыентаў Фрэйда — Вільгельмам Штэкелем, які раней паспяхова завяршыў у яго курс лячэння ад неўрозу; менавіта Штекель у адным з пісем прапанаваў Фрэйду сустрэцца ў яго ў доме для абмеркавання яго працы, на што доктар адказаў згодай, запрасіўшы самога Штекеля і некалькіх асабліва зацікаўленых слухачоў — , і Альфрэда Адлера. Клуб атрымаў назву «Псіхалагічнае таварыства па серадах»; яго сходы праводзіліся аж да 1908 года. За шэсць гадоў таварыства абзавялося досыць вялікай колькасцю слухачоў, склад якіх рэгулярна змяняўся. Яно няўхільна набірала папулярнасць: «Аказалася, што псіхааналіз паступова абудзіў да сябе цікавасць і знайшоў сяброў, даказаў, што ёсць навуковыя работнікі, гатовыя прызнаць яго». Так, членамі «Псіхалагічнага таварыства», якія атрымалі пасля найбольшую вядомасць, былі Альфрэд Адлер (член таварыства з 1902 года), Паўль Федэрн (з 1903), Ота Ранк, Ісідар Задгер (абодва з 1906), Макс Эйтынган, Людвіг Бісвангер і Карл Абрахам (усе з 1907), Абрахам Брыл, і Шандар Ферэнцы (усе з 1908). 15 красавіка 1908 года таварыства было рэарганізавана і атрымала новую назву — «Венскае псіхааналітычнае аб'яднанне».
Час развіцця «Псіхалагічнага таварыства» і росту папулярнасці ідэй псіхааналізу супаў з адным з самых прадуктыўных перыядаў у творчасці Фрэйда — у друк выйшлі яго кнігі: «Псіхапаталогія паўсядзённага жыцця» (1901, дзе разглядаецца адзін з немалаважных аспектаў тэорыі псіхааналізу, а менавіта абмоўкі), «Дасціпнасць і яе дачыненне да несвядомага» і «Тры нарысы па тэорыі сексуальнасці» (абедзве 1905). Папулярнасць Фрэйда як навуковага і практыкуючага лекара няўхільна расла: «Прыватная практыка Фрэйда павялічылася так, што займала ўвесь рабочы тыдзень. Вельмі нямногія яго пацыенты, як тады, так і пазней, былі жыхарамі Вены. Большасць пацыентаў прыязджала з Усходняй Еўропы: Расіі, Венгрыі, Польшчы, Румыніі і г.д.» Ідэі Фрэйда пачалі знаходзіць папулярнасць за мяжой — цікавасць да яго прац праявілася асабліва выразна ў швейцарскім горадзе Цюрыху, дзе з 1902 года псіхааналітычныя канцэпцыі актыўна прымяняліся ў псіхіятрыі Эйгенам Блейлерам і яго калегам Карлам Густавам Юнгам, якія займаліся даследаваннямі шызафрэніі. Юнг, які высока цаніў ідэі Фрэйда і захапляўся ім самім, у 1906 годзе апублікаваў працу «Псіхалогія Dementia praecox», якая засноўвалася на яго ўласных распрацоўках канцэпцый Фрэйда. Апошні, атрымаўшы ад Юнга дадзеную працу, досыць высока яе ацаніў, і паміж двума навукоўцамі завязалася перапіска, якая працягвалася амаль сем гадоў. Фрэйд з Юнгам упершыню асабіста сустрэліся ў 1907 годзе — маладому даследчыку моцна імпанаваў Фрэйд, які, у сваю чаргу, лічыў, што Юнгу наканавана стаць яго навуковым спадчыннікам і працягнуць развіццё псіхааналізу.
У 1908 годзе адбыўся афіцыйны псіхааналітычны кангрэс у Зальцбургу — досыць сціпла арганізаваны, ён заняў усяго адзін дзень, але быў у рэчаіснасці першай міжнароднай падзеяй у гісторыі псіхааналізу. Сярод прамоўцаў, апроч самога Фрэйда, было 8 чалавек, што прадставілі свае працы; сустрэча сабрала ўсяго толькі 40 з невялікім слухачоў. Менавіта ў час гэтага выступлення Фрэйд упершыню прадставіў адзін з пяці асноўных клінічных выпадкаў — гісторыю хваробы «Чалавека-пацука» (таксама сустракаецца пераклад «Чалавека з пацукамі»), ці псіхааналіз неўрозу неадчэпных станаў. Сапраўдным жа поспехам, што адкрыў псіхааналізу шлях да міжнароднага прызнання, стала запрашэнне Фрэйда ў ЗША — у 1909 годзе Грэнвіл Стэнлі Хол прапанаваў яму прачытаць курс лекцый ва Універсітэце Кларка (Вустэр, штат Масачусетс). Лекцыі Фрэйда былі ўспрыняты з вялікім захапленнем і цікавасцю, а навуковец быў узнагароджаны ганаровай ступенню доктара. Усё больш пацыентаў з усяго свету звярталіся да яго за кансультацыямі. Па вяртанні ў Вену Фрэйд працягнуў публікавацца, выдаўшы некалькі прац, у тым ліку «» і «Аналіз фобіі пяцігадовага хлопчыка». Натхнёныя паспяховым прыёмам у ЗША і папулярнасцю псіхааналізу, Фрэйд і Юнг вырашылі арганізаваць другі псіхааналітычны кангрэс, які адбыўся ў Нюрнбергу 30—31 сакавіка 1910 года. Навуковая частка кангрэса прайшла паспяхова, у адрозненне ад неафіцыйнай. З аднаго боку, была заснавана Міжнародная псіхааналітычная асацыяцыя, але ў той жа час найбліжэйшыя саратнікі Фрэйда пачалі падзел на супраціўныя групы.
Раскол псіхааналітычнай супольнасці
Нягледзячы на нязгоды ўсярэдзіне псіхааналітычнай супольнасці, Фрэйд не спыняў уласнай навуковай дзейнасці — у 1910 годзе ён апублікаваў «» (якія чытаў ва ўніверсітэце Кларка) і некалькі іншых невялікіх прац. У тым жа годзе з-пад пяра Фрэйда выйшла кніга «», прысвечаная вялікаму італьянскаму мастаку Леанарда да Вінчы.
з Альфрэдам Адлерам
«Я лічу, што погляды Адлера з'яўляюцца некарэктнымі, а таму небяспечнымі для будучага развіцця псіхааналізу. Яны з'яўляюцца навуковымі памылкамі, абумоўленымі памылковымі метадамі; аднак гэта каштоўныя памылкі. Хоць і не прымаючы змест поглядаў Адлера, можна прызнаць іх лагічнасць і важнасць».
Пасля другога псіхааналітычнага кангрэса ў Нюрнбергу наспелыя к таму моманту канфлікты абвастрыліся да мяжы, паклаўшы пачатак расколу ў радах найбліжэйшых паплечнікаў і калег Фрэйда. Першым з блізкага кола Фрэйда выйшаў Альфрэд Адлер, чые нязгоды з бацькам-заснавальнікам псіхааналізу пачаліся яшчэ ў 1907 годзе, калі была апублікавана яго праца «», якая выклікала абурэнне многіх псіхааналітыкаў. Да таго ж Адлера моцна турбавала тая ўвага, якую Фрэйд надаваў свайму пратэжэ Юнгу; у сувязі з гэтым Джонс (які характарызаваў Адлера як «змрочнага і прыдзірлівага чалавека, паводзіны якога вагаюцца паміж сварлівасцю і панурасцю») пісаў: «Любыя нястрымальныя дзіцячыя комплексы маглі праяўляцца ў саперніцтве і рэўнасці за яго [Фрэйда] прыхільнасць. Патрабаванне быць „любым дзіцём“ мела таксама важны матэрыяльны матыў, бо эканамічнае становішча маладых аналітыкаў большай часткай залежала ад тых пацыентаў, якіх Фрэйд мог да іх накіраваць». З-за прыхільнасцей Фрэйда, які рабіў асноўную стаўку на Юнга, і славалюбства Адлера адносіны паміж імі імкліва псаваліся. Адлер пры гэтым увесь час сварыўся з іншымі псіхааналітыкамі, баронячы прыярытэтнасць сваіх ідэй.
Фрэйд і Адлер разышліся ў поглядах па шэрагу палажэнняў. Першае, Адлер лічыў імкненне да ўлады галоўным матывам, які вызначае паводзіны чалавека, тады як Фрэйд адводзіў асноўную ролю сексуальнасці. Другое, акцэнт у даследаваннях асобы Адлер ставіў на сацыяльным атачэнні чалавека — Фрэйд жа надаваў найбольшую ўвагу . Трэцяе, Адлер лічыў фабрыкацыяй, а гэта цалкам супярэчыла ідэям Фрэйда. Зрэшты, адхіляючы асноватворныя для Адлера ідэі, заснавальнік псіхааналізу прызнаваў іх важнасць і частковую абгрунтаванасць. Нягледзячы на гэта, Фрэйд быў вымушаны выгнаць Адлера з псіхааналітычнага грамадства, падпарадкоўваючыся патрабаванням астатніх яго ўдзельнікаў. Прыклад Адлера падтрымаў яго найбліжэйшы паплечнік і сябар Вільгельм Штэкель.
з Карлам Густавам Юнгам
«Можа аказацца, што мы пераацэньваем Юнга і яго працы ў будучыні. Перад публікай ён выглядае неспрыяльна, адварочваючыся ад мяне, то-бок ад свайго мінулага. Але ў цэлым маё меркаванне па гэтым пытанні вельмі падобна з вашым. Я не чакаю якога-небудзь неадкладнага поспеху, а прачуваю бесперастаннае змаганне. Кожны, хто абяцае чалавецтву вызваленне ад цяжару сексу, будзе вітацца як герой, і яму будзе дазволена несці любое глупства, якое яму ўздумаецца».
Праз непрацяглы час кола найбліжэйшых саратнікаў Фрэйда пакінуў і Карл Густаў Юнг — іх адносіны былі канчаткова сапсаваны разыходжаннямі ў навуковых паглядах; Юнг не прымаў палажэння Фрэйда пра тое, што падаўленні заўсёды тлумачацца сексуальнымі траўмамі, і да таго ж актыўна цікавіўся міфалагічнымі вобразамі, спірытычнымі феноменамі і акультнымі тэорыямі, што моцна раздражняла Фрэйда. Больш таго, Юнг аспрэчваў адно з асноўных палажэнняў фрэйдаўскай тэорыі: ён лічыў несвядомае не індывідуальным феноменам, а спадчынай продкаў — усіх людзей, якія калі-небудзь жылі ў свеце, то-бок разглядаў яго як «калектыўнае несвядомае». Юнг не прымаў і поглядаў Фрэйда на лібіда: калі для апошняга дадзенае паняцце азначала псіхічную энергію, асноватворную для праяў сексуальнасці, скіраванай на розныя аб’екты, то для Юнга лібіда было проста пазначэннем агульнага напружання. Канчатковы разрыў паміж двума навукоўцамі адбыўся пасля публікацыі Юнгам «» (1912), у якіх крытыкаваліся і аспрэчваліся асноўныя пастулаты Фрэйда, і аказаўся вельмі балючым для іх абодвух. Апроч таго, што Фрэйд страціў вельмі блізкага сябра, моцным ударам для яго сталі разыходжанні ў поглядах з Юнгам, у якім ён спачатку бачыў пераемніка, прадаўжальніка развіцця псіхааналізу. Сваю ролю адыграла і страта падтрымкі ўсёй цюрыхскай школы — з сыходам Юнга псіхааналітычны рух пазбавіўся шэрага таленавітых навукоўцаў.
У 1913 годзе Фрэйд скончыў працяглую і вельмі складаную работу над фундаментальнай працай «Татэм і табу». «З часу напісання „Тлумачэнняў сноў“ я не працаваў над чым-небудзь з такой упэўненасцю і ўздымам», — пісаў ён пра гэту кнігу. Апроч іншага, праца, прысвечаная псіхалогіі першабытных народаў, разглядалася Фрэйдам як адзін з найбуйнейшых навуковых контраргументаў цюрыхскай школе псіхааналізу на чале з Юнгам: «Татэм і табу», на думку аўтара, павінен быў канчаткова аддзяліць яго найбліжэйшае атачэнне ад дысідэнтаў. Аб апошніх Фрэйд пасля пісаў наступнае:
«Абодва рэгрэсіруючыя, адыходзячыя ад псіхааналізу рухі [«індывідуальная псіхалогія» Адлера і «аналітычная псіхалогія» Юнга], якія мне зараз даводзіцца параўноўваць, выяўляюць і падабенства ў тым, што з дапамогай узнёслых прынцыпаў, нібы з пункту гледжання спрадвечнага, яны бароняць выгадныя для іх забабоны. Для Адлера гэту ролю іграюць адноснасць усякага пазнання і права асобы індывідуальна з дапамогай мастацкіх сродкаў распараджацца навуковым матэрыялам. Юнг лямантуе пра культурна-гістарычнае права моладзі скінуць з сябе кайданы, якія пажадала накласці на яе тыранічная старасць, здранцвелая ў сваіх перакананнях».— Зігмунд Фрэйд. «Нарыс гісторыі псіхааналізу»
Нязгоды і сваркі з былымі паплечнікамі надзвычай стамлялі навукоўца. У выніку (па прапанове Эрнэста Джонса) ён прыняў рашэнне стварыць арганізацыю, асноўнымі мэтамі якой былі б захаванне фундаментальных асноў псіхааналізу і абарона асобы самога Фрэйда ад агрэсіўных нападкаў апанентаў. Фрэйд з вялікім захапленнем прыняў прапанову пра з’яднанне даверанага кола аналітыкаў; у лісце Джонсу ён прызнаваўся: «Маім уяўленнем неадкладна завалодала ваша думка пра стварэнне сакрэтнага савета, складзенага з найлепшых людзей, якія карыстаюцца найбольшым даверам сярод нас і стануць клапаціцца пра далейшае развіццё псіхааналізу, калі мяне не стане…». Таварыства з’явілася на свет 25 мая 1913 года — апроч Фрэйда, у яго ўвайшлі Ферэнцы, Абрахам, Джонс, Ранк і Сакс. Крыху пазней па ініцыятыве самога Фрэйда да групы далучыўся . Існаванне супольнасці, якая атрымала назву «Камітэт», трымалася ў тайне, яе дзеянні не афішыраваліся.
Вайна і пасляваенныя гады
Пачалася Першая сусветная вайна, і Вена прыйшла ў заняпад, што заканамерным чынам адбілася на практыцы Фрэйда. Эканамічнае становішча навукоўца імкліва пагаршалася, у выніку чаго ў яго развілася дэпрэсія. Новаўтвораны Камітэт аказаўся апошнім колам аднадумцаў у жыцці Фрэйда: «Мы сталі апошнімі саратнікамі, якіх яму калі-небудзь наканавана было мець», — успамінаў Эрнэст Джонс. Фрэйд, які меў фінансавыя цяжкасці і дастаткова свабоднага часу з прычыны змяншэння колькасці пацыентаў, аднавіў навуковую дзейнасць: «<…> Фрэйд замкнуўся ў сабе і звярнуўся да навуковай працы. <…> Навука ўвасабляла яго працу, яго запал, яго адпачынак і з’яўлялася ратавальным сродкам ад знешніх нягод і ўнутраных перажыванняў». Наступныя гады сталі для яго вельмі прадуктыўнымі — у 1914 годзе з-пад яго пяра выйшлі працы «», «» і «». Паралельна Фрэйд працаваў над серыяй эсэ, якія Эрнэст Джонс называе самымі глыбокімі і важнымі ў навуковай дзейнасці навукоўца, — гэта «Імкненні і іх лёс», «Выцясненне», «Несвядомае», «Метапсіхалагічны дадатак да навукі пра сны» і «Смутак і меланхолія».
У той жа перыяд Фрэйд вярнуўся да выкарыстання раней пакінутага паняцця «метапсіхалогія» (упершыню гэты тэрмін быў выкарыстаны ў пісьме Флісу ад 1896 года). Яно стала адным з ключавых у яго тэорыі. Пад словам «метапсіхалогія» Фрэйд разумеў тэарэтычны падмурак псіхааналізу, а таксама спецыфічны падыход да вывучэння псіхікі. На думку навукоўца, псіхалагічнае тлумачэнне можа лічыцца закончаным (то-бок «метапсіхалагічным») толькі ў тым выпадку, калі яно ўстанаўлівае наяўнасць канфлікту ці сувязі паміж узроўнямі псіхікі (тапаграфія), вызначае колькасць і тып затрачанай энергіі (эканоміка) і суадносіны сіл у свядомасці, якія могуць быць скіраваны на супольную працу ці супрацьстаяць адна адной (дынаміка). Праз год убачыла свет праца «», якая тлумачыць асноўныя палажэнні яго навукі.
З заканчэннем вайны жыццё Фрэйда змянілася толькі ў горшы бок — адкладзеныя на старасць грошы ён быў вымушаны патраціць, пацыентаў стала яшчэ менш, адна з дачок — Сафія — памерла ад грыпу. Тым не менш, навуковая дзейнасць навукоўца не спынялася — ім былі напісаны працы «Па той бок прынцыпу задавальнення» (1920), «» (1921), «» (1923). У красавіку 1923 года ў Фрэйда выявілі пухліну паднябення; аперацыя па яе выдаленні прайшла няўдала і ледзь не каштавала навукоўцу жыцця. Яму давялося перажыць яшчэ 32 аперацыі. Неўзабаве рак пачаў шырыцца, і Фрэйду выдалілі частку сківіцы — з гэтага моманту ён карыстаўся вельмі нязручным пратэзам, які пакідаў незагойныя раны і ў дадатак да ўсяго яшчэ і замінаў гаварыць. Наступіў самы змрочны перыяд у жыцці Фрэйда: ён больш не мог выступаць з лекцыямі, бо слухачы яго не разумелі. Да самай смерці пра яго клапацілася дачка Ганна: «Менавіта яна ездзіла на кангрэсы і канферэнцыі, дзе зачытвала падрыхтаваныя бацькам тэксты выступленняў». Чарада горкіх для Фрэйда падзей працягвалася: у веку чатырох гадоў ад сухот памёр яго ўнук Гейнеле (сын памерлай Сафіі), а праз некаторы час сканаў блізкі сябар Карл Абрахам; Фрэйдам пачалі авалодваць смутак і гора, усё часцей сталі з’яўляцца ў яго лістах словы пра ўласную блізкую смерць.
Апошнія гады жыцця і смерць
Улетку 1930 года Фрэйд быў ганараваны за важны ўклад у навуку і літаратуру, што прынесла навукоўцу вялікае задавальненне і спрыяла пашырэнню псіхааналізу ў Германіі. Аднак гэта падзея аказалася азмрочана чарговай стратай: у веку дзевяноста пяці гадоў ад гангрэны памерла маці Фрэйда Амалія. Самыя страшныя выпрабаванні для навукоўца толькі пачыналіся — у 1933 годзе канцлерам Германіі быў абраны Адольф Гітлер, і дзяржаўнай ідэалогіяй стаў нацыянал-сацыялізм. Новай уладай быў прыняты шэраг дыскрымінацыйных законаў, накіраваных супраць яўрэяў, а кнігі, што супярэчылі нацысцкай ідэалогіі, знішчаліся. Разам з працамі Гейнэ, Маркса, Мана, Кафкі і Эйнштэйна пад забарону трапілі і працы Фрэйда. Псіхааналітычная асацыяцыя была распушчана па загадзе ўрада, многія яе члены падпалі пад рэпрэсіі, а фонды былі канфіскаваны. Многія саратнікі Фрэйда настойліва прапаноўвалі яму пакінуць краіну, але ён наадрэз адмаўляўся.
У 1938 годзе пасля далучэння Аўстрыі да Германіі і праследаванняў яўрэяў з боку нацыстаў становішча Фрэйда значна ўскладнілася. Пасля арышту дачкі Ганны і допыту ў гестапа Фрэйд прыняў рашэнне пакінуць Трэці рэйх і выехаць у Англію. Ажыццявіць задуманае аказалася няпроста: у абмен на права пакінуць краіну ўлады запатрабавалі вялікую суму грошай, якой Фрэйд не меў. Навукоўцу прыйшлося звярнуцца да дапамогі ўплывовых сяброў, каб атрымаць дазвол на эміграцыю. Так, яго даўні сябар Уільям Буліт, у той час пасол ЗША ў Францыі, заступнічаў за Фрэйда перад прэзідэнтам Франклінам Рузвельтам. Да прашэнняў таксама далучыўся германскі пасол у Францыі граф фон Велцек. Агульнымі намаганнямі Фрэйд атрымаў права на выезд з краіны, але пытанне «доўгу германскаму ўраду» заставалася нявырашаным. Вырашыць яго Фрэйду дапамагла яго даўняя сяброўка (а таксама пацыентка і вучаніца) — прынцэса Мары Банапарт, якая пазычыла патрэбныя сродкі.
Летам 1939 года Фрэйд асабліва моцна пакутаваў ад прагрэсіруючай хваробы. Навуковец звярнуўся да доктара Макса Шура, які даглядаў яго, нагадаўшы пра дадзеныя раней абяцанні дапамагчы памерці. Спачатку Ганна, якая не адыходзіла ні на крок ад хворага бацькі, запрацівілася яго жаданню, але неўзабаве пагадзілася. 23 верасня Шур увёў Фрэйду дозу морфію, дастатковую для спынення жыцця аслабленага хваробай старога. У тры гадзіны раніцы Зігмунд Фрэйд памёр. Цела навукоўца было крэміравана ў Голдерс-Грын, а прах змешчаны ў старажытную этрускую вазу, падораную Фрэйду Мары Банапарт.
Ваза з прахам навукоўца стаіць у маўзалеі Эрнэста Джорджа (англ.: Ernest George Mausoleum) у . У ноч на 1 студзеня 2014 года невядомыя пралезлі ў крэматорый, дзе стаяла ваза з прахам Марты і Зігмунда Фрэйдаў, і разбілі яе. Пасля гэтага наглядчыкі крэматорыя перанеслі вазу з прахам у больш надзейнае месца.
У навуцы
Ідэйныя папярэднікі
На развіццё псіхааналітычнай канцэпцыі Фрэйда істотны ўплыў зрабілі мноства розных навукоўцаў і даследчыкаў. У першую чаргу даследчыкі адзначаюць уплыў эвалюцыйнай тэорыі Чарлза Дарвіна, біягенетычнага закона Эрнста Гекеля, «катартычнага метаду» і тэорыі Жана Шарко пра ўздзеянне гіпнозу для лячэння істэрыі. Мноства ідэй Фрэйд запазычыў з прац Готфрыда Лейбніца (у прыватнасці, з яго навукі аб манадах — найдрабнейшых духоўна-псіхічных часціцах), Карла Густава Каруса (а менавіта дапушчэнне пра тое, што несвядомая псіхічная дзейнасць выяўляецца праз перажыванні і сны), Эдуарда Гартмана і яго «Філасофіі несвядомага», Іагана Фрыдрыха Гербарта (які сцвярджаў, што пэўныя чалавечыя імкненні могуць быць выцеснены за парог свядомасці) і Артура Шапенгаўэра (які вылучаў «волю да жыцця», якую Фрэйд пазначыў як Эрас). Значны ўплыў на фарміраванне поглядаў Фрэйда зрабіў нямецкі філосаф і псіхолаг , які прысвяціў некалькі прац несвядомым псіхічным працэсам. На псіхааналіз таксама паўплывалі ідэі Густава Фехнера — з яго распрацовак бяруць пачатак канцэпцыі прынцыпу задавальнення, псіхічнай энергіі, а таксама цікавасць да вывучэння агрэсіі.
Апроч гэтага, Фрэйд знаходзіўся пад уплывам ідэй Фрыдрыха Ніцшэ, Клеменса Брэнтана і многіх знакамітых навукоўцаў — напрыклад, . Мноства арыгінальных для свайго часу канцэпцый, цяпер традыцыйна асацыіраваных з імем Фрэйда, на самай справе з’яўляліся часткова запазычанымі — напрыклад, несвядомае як вобласць псіхікі даследавалі Гётэ і Шылер; адзін з элементаў псіхічнай арганізацыі — «Яно» — быў запазычаны Фрэйдам у нямецкага ўрача Георга Гродэка; тэорыя эдыпава комплексу — навеяна творам Сафокла «Цар Эдып»; метад свабодных асацыяцый нарадзіўся не ў якасці самастойнай методыкі, а пры перапрацоўцы падыходу Ёзэфа Брэера; ідэя аб тлумачэнні сноў таксама не была новая — першыя ўяўленні пра іх сімвалізм выказваў яшчэ Арыстоцель.
Асноўны ўклад у навуку
Сярод дасягненняў Фрэйда найболей важнымі з’яўляюцца распрацоўка трохкампанентнай структурнай мадэлі псіхікі (якая складаецца з «», «» і «»), вылучэнне спецыфічных фаз асобы, стварэнне тэорыі , выяўленне функцыянуючых у псіхіцы , псіхалагізацыя паняцця «», адкрыццё , а таксама распрацоўка такіх тэрапеўтычных методык, як і .
Адным з асноўных навуковых дасягненняў Фрэйда з’яўляецца распрацоўка арыгінальнай для свайго часу структурнай мадэлі псіхікі чалавека. У час шматлікіх клінічных назіранняў навуковец дапусціў наяўнасць супрацьстаяння паміж імкненнямі, выявіўшы, што сацыяльна дэтэрмінаваныя забароны часта абмяжоўваюць праяўленне біялагічных імкненняў. На падставе атрыманых даных Фрэйд распрацаваў канцэпцыю псіхічнай арганізацыі, вылучыўшы тры структурныя элементы асобы: «» (ці «Ід», ням.: Das es), «» (ці «Эга», ням.: Ego) і «» (ці «Супер-Эга», ням.: Das Über-Ich). «Яно», паводле фрэйдаўскай канцэпцыі, абазначае невядомую сілу, што кіруе ўчынкамі чалавека і служыць асновай для дзвюх іншых праяў асобы, утрымліваючы энергію для іх. «Я» — гэта і ёсць асоба чалавека, увасабленне яго розуму, «Я» ажыццяўляе кантроль над усімі працэсамі, што праходзяць у псіхіцы індывіда, і яго асноўная функцыя заключаецца ў падтрыманні ўзаемасувязі паміж інстынктамі і дзеяннямі. «Звыш-Я» з’яўляецца псіхічнай інстанцыяй, якая ўключае « аўтарытэт, саманазіранне, ідэалы, сумленне — у метафарычным значэнні „Звыш-Я“ выступае ў якасці ўнутранага голасу, цэнзара, суддзі».
Іншым найважнейшым дасягненнем Фрэйда з’яўляецца адкрыццё чалавека. У найболей агульным сэнсе пад тэрмінам «псіхасексуальнае развіццё» разумеецца «рух дзіцяці ад інфантыльных спосабаў задавальнення імкненняў да больш сталых, якія дазваляюць у канчатковым выніку ўступіць у сексуальны кантакт з чалавекам процілеглага полу». Псіхасексуальнае развіццё надзвычай важнае для станаўлення асобы — менавіта пры праходжанні ўсіх яго этапаў закладваюцца перадумовы будучых сексуальных, эмацыянальных і камунікатыўных праблем. Фрэйдам было вылучана пяць такіх стадый: аральная, анальная, фалічная, латэнтная і генітальная.
Асобай для ўсёй псіхааналітычнай тэорыі Фрэйда паслужыла канцэпцыя , сутнасць якой заключаецца ў абазначэнні амбівалентных адносін дзіцяці да сваіх бацькоў; сам тэрмін характарызуе праяўленне чалавекам несвядомых імкненняў, у якіх каханне мяжуе з нянавісцю да бацькоў. У разуменні Фрэйда хлопчык эратычна прывязаны да маці і імкнецца валодаць ёю, а бацьку ўспрымае як саперніка і перашкоду для ажыццяўлення дадзенага жадання (у дзяўчынкі сітуацыя адваротная і носіць назву «Комплекс Электры»). Эдыпаў комплекс развіваецца ва ўзросце трох — шасці гадоў, і яго паспяховае вырашэнне (ідэнтыфікацыя з бацькам аднаго пола, ці «ідэнтыфікацыя з агрэсарам») прынцыпова важнае для дзіцяці. Вырашэнне («разбурэнне») комплексу вядзе да пераходу ад фалічнай стадыі развіцця да латэнтнай і з’яўляецца падмуркам для ўтварэння «Звыш-Я»; аўтарытэт бацькоў, такім чынам, «перамяшчаецца» ўнутр псіхікі — вырашаны эдыпаў комплекс робіцца асноўнай крыніцай пачуцця віны (якім «Звыш-Я» ўплывае на «Я») і адначасна азначае заканчэнне перыяду інфантыльнай сексуальнасці індывіда.
Немалаважным для развіцця фрэйдызму было апісанне навукоўцам , якія функцыянуюць у псіхіцы чалавека. Па Фрэйду, абарона — гэта псіхалагічны механізм супрацьстаяння трывозе, які, у адрозненне ад канструктыўных дзеянняў, скіраваных на рашэнне праблемнай сітуацыі, перакручвае ці адмаўляе рэальнасць, адзначаюць Фрэйджэр і Фейдымен. Ахоўныя механізмы адносяцца да «Я» чалавека, якому даводзіцца супрацьстаяць масе разнастайных пагроз з боку навакольнага свету і жаданням «Яно», якія стрымліваюцца «Звыш-Я»; Фрэйд адводзіў значную ролю іх даследаванням, але не спрабаваў іх класіфікаваць — гэта ўзяла на сябе яго дачка Ганна, якая ў працы «Я і ахоўныя механізмы» (1936) сістэматызавала раней апісаныя навукоўцам псіхічныя феномены. Фрэйд апісаў наступныя ахоўныя механізмы: выцясненне, праекцыю, замяшчэнне, рацыяналізацыю, рэактыўнае ўтварэнне, рэгрэсію, сублімацыю і адмаўленне.
Краевугольным каменем у тэорыі Фрэйда было адкрыццё — часткі псіхікі чалавека, па аб’ёме, змесце і прынцыпах функцыянавання адрознай ад . У несвядомае лічыцца адной з сістэм псіхічнага апарата. Пасля з’яўлення трохкампанентнай мадэлі свядомасці («Яно», «Я» і «Звыш-Я») несвядомае абазначаецца выключна пры дапамозе прыметніка, то-бок адлюстроўвае псіхічную якасць, у роўнай ступені ўласцівую кожнай з трох структур псіхікі. Асноўныя рысы несвядомага, паводле Фрэйда, заключаюцца ў наступным: змест несвядомага з’яўляецца рэпрэзентацыяй імкненняў; змест несвядомага рэгулюецца першаснымі працэсамі, у прыватнасці, і зрушэннем; якія падсілкоўваюцца энергіяй імкненняў, зместы несвядомага імкнуцца вярнуцца ў свядомасць, выявіўшыся ў паводзінах (вяртанне выцесненага зместу), аднак фактычна з’явіцца ў перадсвядомасці могуць выключна ў перакручаным цэнзурай «Звыш-Я» выглядзе; у несвядомым вельмі часта фіксуюцца дзіцячыя жаданні.
Адным з асноўных метадаў псіхааналітыка ў рабоце з пацыентам з’яўляецца распрацаваны Фрэйдам . Свабодныя асацыяцыі — гэта выказванні, заснаваныя на адвольным выкладзе любых думак адносна чаго б там ні было. Аднайменны метад ляжыць у аснове псіхааналізу і з’яўляецца адным з асноўных яго прыёмаў. У псіхааналізе свабодныя асацыяцыі разглядаюцца ў якасці сігналу аб наяўнасці ідэй ці фантазій, якія не могуць быць усвядомлены чалавекам без аналітычнай дапамогі псіхолага, бо знаходзяцца ў перадсвядомасці. Любая асацыяцыя можа стаць прынцыпова важнай для ўстанаўлення прычын узнікнення захворвання. Прымяненне дадзенага метаду дазволіла цалкам адмовіцца ад ужывання гіпнозу на сеансах і, паводле слоў самога Фрэйда, паслужыла штуршком да станаўлення і развіцця псіхааналізу.
Іншая найважнейшая прылада псіхааналітыка ў яго рабоце прадстаўлена тэхнікай . Тлумачэнне сноў — гэта працэс раскрыцця сэнсу і значэння сноў, скіраваны на расшыфроўку іх несвядомага зместу. Паводле ўяўлення Фрэйда, сны ўяўляюць сабою псіхічныя з’явы, якія з’яўляюцца адлюстраваннем чагосьці наяўнага ў душы чалавека, пра што сам снавед не здагадваецца; такім чынам, індывід ніколі не ўсведамляе праўдзівы сэнс свайго сну. Праца псіхааналітыка, адпаведна, зводзіцца да таго, каб раскрыць перад чалавекам гэты сэнс. Пабудовай свабодных асацыяцый да асобных частак сну чалавек раскрывае яго праўдзівую сутнасць, несвядома арыентуючыся на яго рэальны змест. Працэс тлумачэння заключаецца ў перакладзе яўнага зместу сну (то-бок яго сюжэта) у схаваны змест.
Не менш важным для псіхааналітычнай тэрапіі з’яўляецца адкрытая Фрэйдам з’ява . Трансфер — з’ява ў адносінах двух людзей, якая праяўляецца ў перанясенні пачуццяў і прыхільнасцей імі адзін на аднаго. Пры псіхааналізе трансфер характарызуецца як зрушэнне несвядомых уяўленняў, жаданняў, імкненняў, стэрэатыпаў мыслення і паводзін з аднаго індывіда на іншага, пры гэтым вопыт мінулага робіцца мадэллю ўзаемадзеяння ў сучасным. Пад тэрмінам «контр-трансфер», адпаведна, разумеецца адваротны трансферу працэс, а менавіта перанясенне аналітыкам на свайго кліента эмацыянальнага стаўлення да чалавека са свайго мінулага.
Працы Зігмунда Фрэйда
- 1899
- 1901
- 1905 Тры нарысы па тэорыі сексуальнасці
- 1913
- 1920
- 1921 Псіхалогія мас і аналіз чалавечага «Я»
- 1927 Будучыня адной ілюзіі
- 1930 Незадаволенасць культурай
Уплыў і значэнне ідэй Фрэйда
Даследчыкі адзначаюць, што ўплыў ідэй Фрэйда на заходнюю цывілізацыю XX стагоддзя быў глыбокім і трывалым, — (доктар псіхалогіі, дацэнт Дзяржаўнага ўніверсітэта Нью-Ёрка) і (доктар псіхалогіі, дэкан Вышэйшай школы ўніверсітэта Віланова) адзначаюць, што «ва ўсёй гісторыі чалавецтва вельмі нешматлікія ідэі зрабілі такі шырокі і магутны ўплыў». На думку названых аўтараў, да асноўных заслуг навукоўца варта аднесці стварэнне першай разгорнутай тэорыі асобы, распрацоўку сістэмы клінічных назіранняў (заснаваных на ўласным аналізе і тэрапеўтычным вопыце), фармаванне арыгінальнага метаду лячэння неўратычных расстройстваў, якія немагчыма даследаваць ніякім іншым чынам. Роберт Фрэйджэр (доктар філасофіі, заснавальнік і прэзідэнт Інстытута трансперсанальнай псіхалогіі) і (доктар філасофіі, выкладчык ва ўніверсітэце Сан-Францыска і Стэнфардскім універсітэце) называюць навуковыя погляды Фрэйда радыкальнымі і наватарскімі для свайго часу, сцвярджаючы, што ідэі навукоўца і да сёння працягваюць аказваць значны ўплыў на псіхалогію, медыцыну, сацыялогію, антрапалогію, літаратуру і мастацтва. Фрэйджэр і Фейдымен адзначаюць, што шэраг адкрыццяў Фрэйда — напрыклад, прызнанне важнасці сноў і выяўленне энергіі несвядомых працэсаў — на дадзены момант з’яўляюцца агульнапрызнанымі, хоць многія іншыя аспекты яго тэорыі актыўна крытыкуюцца. Даследчыкі робяць выснову: «Незалежна ад часу, Фрэйд — гэта фігура ў псіхалогіі, з якой варта лічыцца».
Вядомы расійскі псіхолаг таксама прытрымліваецца думкі, што працы Фрэйда вызначылі кірунак развіцця псіхалогіі ў XX стагоддзі і дагэтуль выклікаюць цікавасць, а сучасная псіхатэрапія засвоіла ўрокі навукоўца, «адбіраючы ў іх усё тое, што бударажыць творчую думку». , урач-псіхіятр, член Асацыяцыі псіхааналізу Буэнас-Айрэса і Міжнароднай асацыяцыі псіхааналізу, называе Фрэйда нястомным даследчыкам, энтузіястам, далёкім ад канфармізму, і піша: «Сёння мы можам дапаўняць, аспрэчваць ці змяняць акцэнты ў спадчыне Фрэйда, але ўсё-такі яго метад — яго падыход да даследаванняў — працягвае існаваць толькі з нязначнымі зменамі». Французскі псіхааналітык Андрэ Грын, у сваю чаргу, сцвярджае: «Ніякі артадаксальны паслядоўнік Фрэйда, які хоць і зрабіў значны ўклад у навуку, не ў стане прапанаваць што-небудзь прынцыпова новае».
Адзін з найбольш яркіх паслядоўнікаў навукоўца, французскі псіхолаг і філосаф Жак Лакан, характарызаваў навуку Фрэйда як «капернікаўскі пераварот». Паплечнік і вучань Фрэйда , апісваючы ўплыў навукоўца на медыцыну, пісаў: «Як ні дзіўна, але да Фрэйда даследчыкі лічылі амаль амаральным разгляд сексуальных праблем і псіхалагічнага боку любоўных адносін»; менавіта гэта прывяло Фрэйда да пераасэнсавання практыкі і тэорыі тэрапіі, што цалкам правалілася ў спробах лячэння неўрозаў. Ференцы адзначаў, што найбольш важнае дасягненне навукоўца — гэта стварэнне спецыфічнай мовы і тэхнікі для даследавання несвядомага, якія дапамагаюць пры тлумачэнні сноў і неўратычных, псіхатычных сімптомаў у штодзённым жыцці. Падобна Лакану, Ферэнцы называе адкрыцці Фрэйда «вялікім пераваротам», параўноўваючы іх з укараненнем у медыцыну метадаў перкусіі, рэнтгеналогіі, бактэрыялогіі і хіміі. Даследчык заканчвае артыкул словамі: «Фрэйд падарваў строгую дэмаркацыйную мяжу паміж навукамі пра прыроду і дух. <…> Уплыў Фрэйда на медыцыну глыбока ўздзейнічаў на развіццё гэтай навукі. Магчыма, што імкненне да яе развіцця існавала і раней, але фактычнае ажыццяўленне запатрабавала з’яўлення асобы такой значнасці, як Фрэйд».
Расійскі філосаф Сяргей Марэеў дапусціў, што фрэйдызм можна разглядаць як адну з трох асноўных, нароўні з марксізмам і хрысціянствам, сістэм светапогляду XX стагоддзя; Марэеў піша, што ўплыў Фрэйда ў асноўным праявіўся ў псіхалогіі і філасофіі. На думку даследчыка, уклад Фрэйда ў філасофію заключаецца ў вылучэнні прынцыпова новага сцвярджэння, якое абвяшчае, што «душэўнае жыццё чалавека зусім не ёсць паток уражанняў і рэакцый, а ўтрымлівае ў сабе нейкую субстанцыю, нейкую канстанту, якая не толькі не паддаецца ўплыву вонкавых уражанняў, а, наадварот, знутры іх вызначае, прыдаючы ім такое значэнне, якое зусім невытлумачальнае ні з сучаснасці, ні з мінулага вопыту». Такім чынам, тлумачыць Марэеў, Фрэйд аспрэчыў дамінантнае ў эмпірычнай навуцы ўяўленне пра душу як нематэрыяльны пачатак — адпаведна, бацька-заснавальнік псіхааналізу вярнуў паняццю «душа» строга навуковы сэнс (хоць і часткова занава сфарміраваны); як вынік, дадзенае паняцце выйшла за рамкі адной толькі філасофіі, да якой было раней аднесена навукоўцамі-эмпірыкамі.
Іншы даследчык, псіхолаг Людміла Абухава, піша, што галоўны сакрэт велізарнага ўплыву Фрэйда заключаецца ў распрацаванай ім дынамічнай тэорыі развіцця асобы, якая даказала, што «для развіцця чалавека галоўнае значэнне мае іншы чалавек, а не прадметы, якія яго атачаюць». Спасылаючыся на Джэймса Уотсана, Обухава заўважыла, што Фрэйд значна апераджаў свой час і (нароўні з Чарлзам Дарвінам) «разбурыў вузкія, нягібкія межы цвярозага розуму свайго часу і расчысціў новую тэрыторыю для вывучэння чалавечых паводзін». А. П. Каракіна адзначае значны ўплыў Фрэйда на развіццё культуралагічнай думкі ў XX стагоддзі — асноўны ўклад навукоўца ў дадзенай вобласці заключаецца ў стварэнні арыгінальнай канцэпцыі культуры, паводле якой усе культурныя каштоўнасці ёсць прадукт сублімацыі, ці, іншымі словамі, працэсу падначалення культурай энергіі «Яно» і перанакіравання яе з сексуальных мэт на духоўныя (мастацкія). Каракіна піша: «Культура, у разуменні псіхааналітычнай тэорыі, заснавана на прымусе і забароне імкненняў, яна ёсць механізм прыгнечання першасных жаданняў, што пагражаюць грамадству, яна скіроўвае інстынкты, у тым ліку і агрэсіўнасць, у іншае рэчышча, і менавіта таму культура, з пункту гледжання Фрэйда, з’яўляецца крыніцай псіхічнага нездароўя індывіда».
Фрэйд істотна паўплываў на эвалюцыю тэорый асобы — яго погляды на развіццё чалавека, аб’яднаныя ў рамках псіхааналізу, дагэтуль застаюцца добра вядомымі ў псіхалогіі. Нямногія ідэі ў гісторыі чалавечай цывілізацыі мелі такі шырокі і глыбокі ўплыў, як фрэйдаўскія. Папулярнасць канцэпцый Фрэйда працягвае пашырацца ў розныя навуковыя сферы. Як заўважыў (доктар філасофіі, прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Санта-Крус), «у Фрэйда яшчэ ёсць чаму павучыцца».
Крытыка
На Захадзе псіхааналіз Фрэйда ўжо пры самым сваім з’яўленні быў раскрытыкаваны, у прыватнасці арыентаванымі аўтарамі, такіх як К. Ясперс, А. Кронфельд, К. Шнайдэр, Вайтбрэхт і многія іншыя. Спачатку непрыманне канцэпцыі Фрэйда еўрапейскімі псіхіятрамі было рашучым і паўсюдным — за нешматлікімі выключэннямі, як, напрыклад, О. Блейлер і У. П. Сербскі. Школу Фрэйда большасць псіхіятраў лічыла маргінальнай сектай, што займаецца псіхатэрапіяй неўрозаў, само паняцце якіх уяўлялася фантомам — недыферэнцыраванай зборнай групай саматанеўралагічных расстройстваў, пагранічных з нормай. Аднак у 1909 пачалася «заваяванне» навукай Фрэйда ЗША, а пасля Другой сусветнай вайны — і нямецкай псіхіятрыі.
К. Ясперс ставіўся з безумоўнай павагай да Фрэйда як асобы і навукоўца і прызнаваў значны ўклад яго тэорый у навуку, але лічыў псіхааналітычны кірунак даследаванняў непрадуктыўнай вульгарызацыяй ідэй Шапенгаўэра і Ніцшэ, «спараджэннем міфатворчых фантазій», а сам рух псіхааналізу — сектанцкім. Высока ацэньваючы асобныя гіпотэзы Фрэйда і сабраны ім эмпірычны матэрыял, Ясперс тым не менш паказваў на фантастычнасць многіх яго абагульненняў. Ясперс называў псіхааналіз «папулярнай псіхалогіяй», якая дазваляе абывацелю лёгка вытлумачыць што заўгодна. Фрэйдызм для К. Ясперса, гэтак жа як і марксізм, — сурагат веры. На думку Ясперса, «псіхааналіз нясе значную долю адказнасці за агульнае зніжэнне духоўнага ўзроўню сучаснай псіхапаталогіі».
Э. Крэпелін таксама негатыўна ставіўся да фрэйдызму, сцвярджаючы:
На падставе рознабаковага вопыту я сцвярджаю, што працяглыя і настойлівыя роспыты хворых пра іх інтымныя перажыванні, а таксама звычайнае моцнае падкрэсліванне палавых адносін і звязаныя з гэтым парады могуць пацягнуць за сабой самыя неспрыяльныя наступствы.— Крэпелін, Э. Уводзіны ў псіхіятрычную клініку
Вядомыя антраполагі Маргарэт Мід, Рут Бенедыкт, Кара Дзюбуа і Франц Боас сабралі даныя, якія аспрэчваюць сцвярджэнне пра ўніверсальнасць такіх асноўных фрэйдаўскіх паняццяў, як лібіда, інстынкты разбурэння і смерці, прыроджаныя інфантыльныя сексуальныя стадыі і эдыпаў комплекс. Шэраг гэтых канцэпцый правяраўся эксперыментальна, у выніку чаго выявілі, што яны памылковыя. Роберт Сірс, разглядаючы гэтыя эксперыментальныя даныя ў сваёй працы «Агляд аб’ектыўных даследаванняў псіхааналітычных паняццяў», зрабіў вывад:
Паводле крытэрыяў фізічных навук, псіхааналіз не з’яўляецца сапраўднай навукай… <…> Псіхааналіз засноўваецца на метадах, якія не дазваляюць паўтарыць назіранні, не валодаюць відавочнасцю, ці дэнататыўнай валіднасцю, і нясуць на сабе ў некаторай ступені адбітак суб’ектыўных прадузятасцей назіральніка. Калі такі метад выкарыстоўваецца для адкрыцця псіхалагічных фактараў, якія павінны валодаць аб’ектыўнай валіднасцю, ён аказваецца зусім неабгрунтаваным.
Псіхааналіз падвяргаўся праследаванням у Германіі з прыходам нацыстаў да ўлады і вельмі хутка аказаўся ў падобным становішчы на тэрыторыі СССР (хоць непрацяглы час тэорыі Фрэйда былі там досыць папулярныя). Псіхааналіз як навуковы кірунак у псіхалогіі з’явіўся ў Расіі яшчэ да 1917 года, яго паслядоўнікі выпускалі ўласны навуковы часопіс, сярод прыхільнікаў навукі Фрэйда былі відныя члены Расійскай акадэміі навук. У Петраградзе была арганізавана адмысловая аналітычная група для дзяцей з неўратычнымі расстройствамі, к канцу дзесяцігоддзя паспяхова функцыянавалі навучальны інстытут, амбулаторная клініка і эксперыментальная школа, заснаваныя на псіхааналітычных прынцыпах. Працы Фрэйда актыўна перакладаліся на рускую мову. Адна са сталічных вышэйшых навучальных устаноў займалася падрыхтоўкай псіхааналітыкаў. Аднак к сярэдзіне 1920-х гадоў псіхааналіз аказаўся выцеснены з асяроддзя афіцыйнай навукі. Найболей востра супярэчнасці паміж прыхільнікамі і праціўнікамі Фрэйда выявіліся ў дыскусіі аб магчымасці аб’яднання псіхааналізу з марксізмам:
«Аб’ектам крытыкі ў час гэтых дэбатаў часта рабіўся не сам Фрэйд, а розныя тлумачальнікі і інтэрпрэтатары яго ідэй. <…> Таму, каб скласці абвінавачанне супраць псіхааналізу, была зусім не цяжка знайсці любую колькасць дурнаватых ідэй, якія выдаваліся за фрэйдысцкія, — напрыклад, сцвярджэнне нейкага аналітыка (якое цытавалася ў час адной з савецкіх палемічных кампаній супраць Фрэйда) пра тое, што камуністычны лозунг „Пралетарыі ўсіх краін, злучайцеся!“ на самай справе з’яўляецца неўсвядомленай праявай гомасексуальнасці. Такія ж грубыя і спрошчаныя трактоўкі сустракаліся і ў сферы літаратурнай крытыкі, дзе псіхааналіз, здавалася, мала чаго змог дабіцца апроч пошуку фалічных знакаў. Але ж зразумела, што такую складаную і шматбаковую тэорыю, як псіхааналіз, трэба ацэньваць па яе лепшых, а не горшых, праявах».— . «Адважная думка: Псіхааналіз у Савецкім Саюзе»
З 1930-х гадоў з пункту гледжання афіцыйнай савецкай псіхалагічнай навукі Фрэйд стаў «злачынцам № 1». Гэтаму ў значнай ступені спрыяла асабістая непрыязнасць да псіхааналізу Іосіфа Сталіна. У Савецкім Саюзе тэорыі Фрэйда з гэтага часу разумеліся выключна «як брудныя словы, што асацыіруюцца з сексуальнай разбэшчанасцю». Для афіцыйнай ідэалогіі фрэйдызм быў непрымальны яшчэ па адной прычыне: псіхааналіз разглядаў індывіда ізалявана, не ўлічваючы яго сувязі з грамадствам. Вынік канфрантацыі быў вельмі сумны: «Ужо ў 1930 годзе любая актыўнасць савецкага псіхааналітычнага руху была спынена, і з гэтага моманту згадваць фрэйдысцкую тэорыю дазвалялася толькі ў плане асуджэння. Як і вельмі многія іншыя перспектыўныя культурныя тэндэнцыі, выкліканыя самой рэвалюцыяй, псіхааналіз быў вырваны з коранем і знішчаны сталінскім тэрорам».
Аднак крытыка псіхааналізу была абумоўлена не толькі палітычнымі прычынамі. Пасля смерці Фрэйда ў 1939 годзе гарачыя спрэчкі вакол псіхааналізу і самога навукоўца не спыніліся — наадварот, яны разгарэліся з новай сілай. Супярэчлівасць у ацэнках укладу Фрэйда ў навуку назіраецца і да сёння. Біёлаг і нобелеўскі лаўрэат Пітэр Медавар ахарактарызаваў псіхааналіз як «самае грандыёзнае інтэлектуальнае ашуканства дваццатага стагоддзя». Філосаф навукі Карл Попер крытычна адклікаўся пра навуку Фрэйда. Попер сцвярджаў, што тэорыі псіхааналізу не валодаюць прадказальнай сілай, і што немагчыма паставіць такі эксперымент, які б мог іх аспрэчыць (то-бок псіхааналіз нельга фальсіфікаваць); такім чынам, гэтыя тэорыі псеўданавуковыя. Апроч Карла Попера, ідэі Фрэйда крытыкавалі і , якія адзначалі недастатковасць эмпірычнага базіса псіхааналізу і неправяральнасць асноўных яго палажэнняў; навукоўцы называлі фрэйдызм пабудаваным на спекуляцыйных разважаннях і «азарэннях».
Так, А. Грунбаўм паказваў, што трывалы тэрапеўтычны поспех, на якім засноўваецца сцвярджэнне Фрэйда аб доказнасці метаду свабодных асацыяцый, ніколі не меў месца ў рэчаіснасці, што вымушаны быў прызнаць Фрэйд і ў пачатку, і ў самым канцы сваёй кар’еры, а часовыя тэрапеўтычныя вынікі цалкам вытлумачальныя не сапраўднай эфектыўнасцю гэтага метаду, а эфектам . «Ці не вельмі гэта проста, каб быць праўдай — то, што хтосьці можа пакласці псіхічна заклапочанага суб’екта на кушэтку і выявіць этыялогію яе ці яго захворвання з дапамогай свабоднай асацыяцыі? Параўнальна з высвятленнем прычын асноўных саматычных захворванняў гэта выглядае амаль дзівам, калі толькі праўдзіва», — піша А. Грунбаўм. Ён адзначае, што за ўсё мінулае стагоддзе не было паказана большай эфектыўнасці лячэння псіхааналізам у параўнанні з кантрольнай групай такіх жа пацыентаў, чые выцясненні не былі зняты. Грунбаўм бярэ пад сумненне эфектыўнасць метаду свабодных асацыяцый у вызначэнні прычын як неўратычных сімптомаў, так і сноў ці памылак і абмовак (і называе аб’яднанне першых, другіх і трэціх, дзякуючы якому ствараецца ўражанне «ўхвальнай усеахопнасці цэнтральнай тэорыі выцяснення», «псеўда-аб’яднаннем» і «сумнеўнай уніфікацыяй»). Ён згадвае, што, паводле даных старанных даследаванняў, так званыя «свабодныя асацыяцыі» ў рэчаіснасці не свабодныя, але залежаць ад ледзь заўважных падказак псіхааналітыка пацыенту і таму не могуць надзейна ручацца за змест меркаваных выцясненняў, якія імі нібы здымаюцца.
Навуковая спадчына Фрэйда была падвергнута крытыцы з боку Эрыха Фрома, які лічыў, што навуковец, знаходзячыся пад уплывам «буржуазнага матэрыялізму», «не мог уявіць сабе псіхічныя сілы, што не мелі фізіялагічнай крыніцы — адсюль зварот Фрэйда да сексуальнасці». Фром таксама скептычна ставіўся да прапанаванай Фрэйдам структуры асобы чалавека («Яно», «Я» і «Звыш-Я»), лічачы яе іерархічнай — то-бок адмаўляючай магчымасць свабоднага існавання чалавека, які не знаходзіцца пад прыгнётам грамадства. Прызнаючы заслугу навукоўца ў вывучэнні , Фром знаходзіў погляд Фрэйда на дадзены феномен залішне вузкім — паводле бацькі-заснавальніка псіхааналізу, канфлікт паміж быццём і мысленнем ёсць канфлікт паміж мысленнем і інфантыльнай сексуальнасцю; Фром лічыў падобны вывад хібным, крытыкуючы само разуменне сексуальнасці Фрэйдам, які ігнараваў яе як магчымы прадукт імпульсаў, абумоўленых сацыяльна-эканамічнымі і культурнымі фактарамі. Іншы важны «слуп» псіхааналітычнай тэорыі — канцэпцыя эдыпава комплексу — таксама быў раскрытыкаваны Фромам:
«Фрэйд дапусціў памылку, вытлумачыўшы прыхільнасць хлопчыка да маці праз сексуальнасць. Тым самым Фрэйд няправільна вытлумачыў сваё адкрыццё, не зразумеў, што прыхільнасць да маці — адна з найбольш глыбокіх эмацыйных сувязей (не абавязкова сексуальных), якія караняцца ў сапраўдным (гуманістычным) існаванні чалавека. Іншы аспект „эдыпава комплексу“, які заключаецца ў варожых адносінах сына да бацькі, таксама быў няправільна вытлумачаны Фрэйдам, які разглядаў дадзены канфлікт як сексуальны, тым часам як яго вытокі ляжаць у прыродзе патрыярхальнага грамадства»: «Іншая частка Эдыпава комплексу, то-бок варожае саперніцтва з бацькам, што дасягае кульмінацыі ў жаданні забіць яго, таксама з’яўляецца дакладным назіраннем, якое, аднак не абавязкова павінна быць злучана з прыхільнасцю да маці. Фрэйд прыдае ўсеагульную значнасць рысе, характэрнай толькі для патрыярхальнага грамадства. У патрыярхальным грамадстве сын падначальваецца волі бацькі; ён належыць бацьку, і яго лёс вызначаецца бацькам. Каб быць спадчыннікам бацькі — то-бок у шырэйшым сэнсе дабіцца поспеху — ён павінен не толькі дагаджаць бацьку, ён павінен скарацца яму і замяняць сваю волю воляй бацькі. Як вядома, прыгнёт прыводзіць да нянавісці, да жадання вызваліцца ад прыгнятальніка і ў канчатковым рахунку знішчыць яго. […] Фрэйд убачыў гэты канфлікт, але не зразумеў, што гэта — рыса патрыярхальнага грамадства, а вытлумачыў яго як сексуальнае саперніцтва паміж бацькам і сынам».— Лейбін В. М. «Адкрыцці і абмежаванасць тэорыі Фрэйда»
Эрых Фром раскрытыкаваў кожны значны аспект фрэйдысцкай тэорыі, уключаючы канцэпцыі , нарцысізму, характару і . Фром сцвярджаў, што псіхааналітычная тэорыя была адаптавана да патрэб буржуазнага грамадства, «канцэнтрацыя на праблемах сексу ў рэчаіснасці вяла ад крытыкі грамадства і, такім чынам, насіла часткова рэакцыйны палітычны характар. Калі ў аснове ўсіх псіхічных расстройстваў ляжыць няздольнасць чалавека вырашыць свае сексуальныя праблемы, то адпадае ўсякая патрэба крытычнага аналізу эканамічных, сацыяльных і палітычных фактараў, што стаяць на шляху індывідуальнасці, якая развіваецца. З іншага боку, палітычны радыкалізм сталі разглядаць як адмысловую прыкметы неўрозу, тым больш што Фрэйд і яго паслядоўнікі ўзорам псіхічна здаровага чалавека лічылі ліберальнага буржуа. Левы ці правы радыкалізм сталі тлумачыць наступствамі неўратычных працэсаў накшталт Эдыпава комплексу, і ў першую чаргу неўратычнымі аб’яўляліся палітычныя перакананні, адрозныя ад поглядаў ліберальнага сярэдняга класа».
Доктар філасофіі Роберт Кэрал у кнізе «Слоўнік скептыка» крытыкаваў псіхааналітычную канцэпцыю несвядомага, якое захоўвае памяць пра траўмы дзяцінства, як супярэчную сучасным уяўленням пра работу імпліцытнай памяці: «Псіхааналітычная тэрапія ў многіх адносінах заснавана на пошуку таго, што, напэўна, не існуе (прыгнечаныя дзіцячыя ўспаміны), здагадцы, якая, напэўна, памылковая (што дзіцячы вопыт з’яўляецца прычынай праблем пацыентаў), і на тэрапеўтычнай тэорыі, якая амаль не мае шанцаў быць вернай (што перавод прыгнечаных успамінаў у свядомасць ёсць істотная частка курса лячэння)».
, філосаф, ганаровы лектар Сент-Эндрускага ўніверсітэта, які падрабязна разглядаў канцэпцыі Фрэйда ў кнізе «Дзесяць тэорый пра прыроду чалавека» (англ.: Ten Theories of Human Nature, 1974), адзначаў, што прыхільнікі фрэйдызму могуць «лёгка ў зневажальным ключы прааналізаваць матывацыю яго крытыкаў» — то-бок спісаць на несвядомае супраціўленне любыя спробы ўсумніцца ў праўдзівасці канцэпцыі, якую яны падзяляюць. Па сутнасці, фрэйдызм уяўляе сабою замкнёную сістэму, якая нейтралізуе любыя сведчанні, якія гавораць пра фальсіфікацыі, і можа быць успрыняты як ідэалогія, прыняцце якой абавязковае для кожнага псіхааналітыка. Эмпірычная верыфікацыя псіхааналітычнай канцэпцыі Фрэйда — практычна невыканальнае заданне па шэрагу прычын: першае, наступствы траўматычнага дзяцінства далёка не заўсёды паддаюцца знішчэнню; другое, «слушная» тэорыя можа даць дрэнныя вынікі пры «няправільным» яе прымяненні ў клінічнай практыцы; трэцяе, крытэрыі лячэння ад неўратычных захворванняў выразна не вызначаны. Стывенсан таксама адзначае:
«Псіхааналіз — гэта хутчэй не набор навуковых гіпотэз, абавязаных праходзіць эмпірычную праверку, а ў першую чаргу спосаб разумення людзей, разгляд сэнсу іх учынкаў, памылак, жартаў, сноў і неўратычных сімптомаў. […] Многія фрэйдаўскія канцэпцыі можна разглядаць як дадатак да звычайных спосабаў разумення людзьмі адзін аднаго ў тэрмінах штодзённых паняццяў — кахання, нянавісці, страху, трывогі, саперніцтва і т.п. І ў вопытным псіхааналітыку можна ўбачыць таго, хто знайшоў глыбокае інтуітыўнае разуменне спружын чалавечай матывацыі і авалодаў мастацтвам інтэрпрэтацыі дзеянняў гэтых разнастайных складаных механізмаў у пэўных сітуацыях, незалежна ад тэарэтычных поглядаў, якіх ён прытрымліваецца».— Стывенсан Л. «Дзесяць тэорый пра прыроду чалавека»
Сур’ёзнай крытыцы падверглася і сама асоба Фрэйда. У прыватнасці, яго папракалі ў «ненавуковасці», сцвярджалі, што яго клінічныя даследаванні былі нярэдка памылковымі, а ён сам праяўляў сексізм. Апроч гэтага, навукоўца вінавацілі ў падвядзенні псіхалагічнага грунту пад практычна кожнае захворванне — аж да алергіі ці астмы. Неаднаразова крытыкавалася прымяненне метадаў псіхааналізу да літаратурных твораў: інтэрпрэтацыя мастацкіх тэкстаў з пазіцый фрэйдысцкай тэорыі, на думку шэрага даследчыкаў, стаіць на «беспадстаўным і хібным» дапушчэнні, паводле якога на паперы выяўляюцца несвядомыя думкі і жаданні аўтара, а многія літаратурныя героі ёсць не што іншае, як іх стваральніка. Некаторыя апаненты Фрэйда называлі яго не навукоўцам, а геніяльным драматургам, «Шэкспірам XX стагоддзя», «у прыдуманых якім драмах змагаюцца злыдзень („Яно“), герой („Звыш-Я“) і ўсё круціцца вакол сексу».
Паводле даследаванняў Амерыканскай асацыяцыі псіхааналітыкаў, нягледзячы на тое, што ў многіх гуманітарных навуках псіхааналіз шырока пашыраны, факультэты псіхалогіі (прынамсі, на тэрыторыі ЗША) ставяцца да яго толькі як да гістарычнага артэфакта. Шэраг аўтараў адзначае, што з навуковага пункту гледжання вучэнне Фрэйда мёртвае і як тэорыя развіцця, і як тэрапеўтычная тэхніка: эмпірычных доказаў праходжання чалавекам стадый псіхасексуальнага развіцця так і не было атрымана, таксама не было атрымана доказаў таго, што і з’яўляюцца прычынамі эфектыўнасці псіхааналітычнай тэрапіі. Ніякіх доказаў таго, што псіхааналіз з’яўляецца больш прадуктыўным метадам лячэння, чым іншыя формы псіхатэрапіі, таксама на дадзены момант няма. Прафесар медыцынскага аддзялення Гарвардскага ўніверсітэта Дру Вестэрн (англ.: Drew Western), напрыклад, называе фрэйдаўскага тэорыю архаічнай і састарэлай.
Даследаваннем навукі Фрэйда займаўся таксама вядомы псіхолаг Г. Ю. Айзенк. Ён прыйшоў да высноў, што пераканаўчай эксперыментальнай падтрымкі фрэйдаўскіх тэорый не з’явілася. Айзенк адзначаў, што на працягу працяглага часу «перавага псіхааналізу проста меркавалася на грунце псеўданавуковых аргументаў без якіх-небудзь аб’ектыўных довадаў», а выпадкі з практыкі, апісаныя Фрэйдам, не з’яўляюцца такімі довадамі, бо тое, што заяўлялася ім як «лячэнне», у рэчаіснасці лячэннем не было. У прыватнасці, знакаміты «чалавек-воўк», насуперак сцвярджэнням пра гэта, зусім не быў вылечаны, бо на самай справе сімптомы яго расстройства захоўваліся ў наступныя 60 гадоў жыцця хворага, на працягу якіх ён увесь час лячыўся. Беспаспяховым было лячэнне і «чалавека-пацука». Падобная сітуацыя і з вядомым выпадкам «вылечвання» Брэерам Ганны О.: у рэчаіснасці, як паказалі гісторыкі, дыягназ істэрыі, выстаўлены хворы, быў памылковым — жанчына пакутавала туберкулёзным менінгітам і доўгі час знаходзілася ў шпіталі з сімптомамі гэтага захворвання.
На падставе многіх даследаванняў Айзенк прыходзіць да заключэння, што рэмісія без лячэння («спантанная рэмісія») развіваецца ў неўратычных хворых гэтак жа часта, як і лячэнне пасля псіхааналізу: каля 67 % хворых з сур’ёзнымі сімптомамі папраўляліся на працягу двух гадоў. Зыходзячы з таго, што псіхааналіз не эфектыўней, чым плацэба, Айзенк робіць выснову, што сама тэорыя, што ляжыць у яго аснове, няслушная, а таксама што «зусім неэтычна прызначаць яго хворым, браць з іх за гэта грошы ці навучаць тэрапеўтаў такому неэфектыўнаму метаду». Апроч таго, Айзенк прыводзіць даныя, што псіхааналіз можа аказваць і негатыўнае дзеянне на пацыентаў, пагаршаць іх псіхалагічны і фізічны стан.
Адлюстраванне ў культуры
Літаратура і кінематограф
Фрэйд неаднаразова згадваўся ў мастацкіх творах. У якасці персанажа навуковец з’яўляўся ў раманах «» (1971) Ірвінга Стоўна, «» (1975) , «» (1981) , «» (1992) , «» (2006) Джэда Рубенфельда, «» (2008) і «» (2009) Брэнды Вэбстэр. Значны ўплыў З. Фрэйд і яго тэорыя зрабілі на вядомага расійскага і амерыканскага пісьменніка Уладзіміра Набокава — нягледзячы на старанна задакументаваную і добра вядомую непрыязь апошняга да Фрэйда і псіхааналітычных інтэрпрэтацый у цэлым, уплыў бацькі-заснавальніка псіхааналізу на пісьменніка прасочваецца ў многіх раманах; так, напрыклад, апісанні Набокавым інцэста ў рамане «» ў яўнай ступені падобныя з фрэйдаўскім разуменнем тэорыі спакушэння. Апроч «Лаліты», адсылкі да прац Фрэйда ўтрымліваюцца і ў многіх іншых творах Набокава, нягледзячы на шматлікія нападкі апошняга на псіхааналіз і закляйменне Фрэйда «Венскім ». Напрыклад, аўтар кнігі The Talking Cure: Literary Representations of Psychoanalysis Джэфры Берман (англ.: Jeffrey Berman, прафесар англійскай мовы ў Універсітэта ў Олбані), піша: «Фрэйд з’яўляецца цэнтральнай фігурай у жыцці Набокава, заўсёды ідзе ценем за пісьменнікам».
Фрэйд не раз рабіўся героем драматычных твораў — да прыкладу, «Істэрыі» (1993) Тэры Джонсана, «Лячэння гутаркай» (2002) (экранізавана Дэвідам Кроненбергам у 2011 годзе пад назвай «»), «Іглака» (2008) , «Апошняга сеанса Фрэйда» (2009) Марка Гермайна. Навуковец таксама стаў персанажам шматлікіх кінастужак і тэлесерыялаў — поўны іх спіс па каталозе IMDb складае 71 карціну.
Музеі і помнікі
У гонар Фрэйда ўсталявана некалькі помнікаў — у Лондане, у Веню каля Альма-матар навукоўца — яго статуя (таксама ў горадзе ёсць яго стэла); на доме, у якім нарадзіўся даследчык, у горадзе Пршыбар размешчана мемарыяльная дошка. У Аўстрыі партрэты Фрэйда выкарыстоўваліся ў афармленні — манет і банкнот. Існуе некалькі музеяў, прысвечаных памяці Фрэйда. Адзін з іх, , размешчаны ў Санкт-Пецярбургу; ён быў адкрыты ў 1999 годзе да стагоддзя выдання «Тлумачэнні сноў» і прысвечаны тэорыям навукоўца, снам, мастацтву і розным старажытнасцям. Музей уяўляе сабою на тэму сноў і размешчаны ў будынку .
Буйнейшы размешчаны ў Вене па адрасе Бергасе, 19 — у доме, дзе вялікую частку жыцця працаваў навуковец. Музей быў створаны ў 1971 годзе пры спрыянні Ганны Фрэйд і на дадзены момант займае памяшканні былой кватэры і рабочых кабінетаў даследчыка; яго калекцыя ўтрымлівае вялікую колькасць арыгінальных прадметаў інтэр’ера, якія належалі навукоўцу прадметы даўніны, арыгіналы многіх рукапісаў і шырокую бібліятэку. Апроч гэтага, у музеі дэманструюцца кіназапісы з архіва сям’і Фрэйдаў, забяспечаныя каментарыямі Ганны Фрэйд, функцыянуюць лекцыйная і выставачныя залы.
таксама існуе ў Лондане і размяшчаецца ў будынку, дзе заснавальнік псіхааналізу жыў пасля вымушанай эміграцыі з Вены. Музей валодае вельмі багатай экспазіцыяй, што змяшчае арыгінальныя прадметы побыту навукоўца, перавезеныя з яго дома на Бергасе. Апроч таго, выстаўка ўключае мноства ўзораў антыкварыяту з асабістай калекцыі Фрэйда, у тым ліку творы старажытнагрэчаскага, старажытнарымскага і старажытнаегіпецкага мастацтва. У будынку музея функцыянуе навукова-даследчыцкі цэнтр.
размешчаны на радзіме навукоўца, у чэшскім горадзе Пршыбар. Яго адкрылі да 150-годдзя з дня нараджэння Фрэйда — дом была выкуплена гарадскімі ўладамі і атрымала статус культурнай спадчыны; адкрыццё музея прайшло пры спрыянні прэзідэнта Чэшскай Рэспублікі Вацлава Клауса і чатырох унукаў навукоўца.
-
![image]()
Музей сноў (Санкт-Пецярбург) -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Стэла Фрэйда (Вена) -
![image]()
Мемарыяльная дошка (Пршыбар; Чэхія) -
![image]()
Статуя Фрэйда (Лондан) -
![image]()
Помнік Фрэйду (Вена)
Беларускія пераклады
- Дыскамфорт ад культуры / Зыгмунд Фройд. — Мн. : Энцыклапедыкс, 2001. — 98, [1] с. — (Серыя «Галерэя чалавечай думкі»).
Крыніцы
- Sigmund Freud // KulturNav — 2015. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Sigmund Freud // Нацыянальны музей Швецыі — 1792. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Фрейд Зигмунд // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.
- The Fine Art Archive Праверана 1 красавіка 2021.
- http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10481885.2014.911601
- Lundy D. R. The Peerage
- Kindred Britain
- (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118535315 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016.
- https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/045697/2007-04-18/ Праверана 19 чэрвеня 2024.
- Фрейджер, Фейдимен 2008, с. 51—2.
- Фрейд 2002, с. 7.
- Яровицкий, Вячеслав. Зигмунд Фрейд // 100 великих психологов. — Вече, 2004. — 432 с. — (100 великих). — ISBN 5-94538-397-X.
- Хьелл, Зиглер 2003, с. 106.
- Кордуэлл, Майк. Зигмунд Фрейд // Психология А-Я: Словарь-справочник / Пер. с англ. К. С. Ткаченко. — 2001. — 448 с. — ISBN 5-8183-0105-2.
- Лейбин, Валерий Моисеевич. Открытия и ограниченность теории Фрейда(недаступная спасылка). Вопросы Психологии. voppsy.ru. Архівавана з першакрыніцы 1 верасня 2012. Праверана 13.05.2012.
- Ellis, Albert. The Albert Ellis reader: a guide to well-being using rational emotive behavior therapy. — N.J.: A Citadel Press Book, 1998. — P. 316—25.
- Szasz, Thomas.. Karl Kraus And the Soul-Doctors: a Pioneer Critic and His Criticism of Psychiatry and Psychoanalysis (англ.)(недаступная спасылка). Webster University. webster.edu (18 мая 2004). Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2012. Праверана 12.05.2012.
- Grayling, A. C.. Scientist or storyteller?(недаступная спасылка). The Guardian. guardian.co.uk (22 чэрвеня 2002). Архівавана з першакрыніцы 2 студзеня 2012. Праверана 12 мая 2012.
- Jose, Brunner. Freud and politics of psychoalanysis. — N.J.: Transaction Publishing, 2001. — P. xxi. — 241 p. — ISBN 0-7658-0672-X.
- Schick, Theodore. Readings in the Philosophy of Science. — C.A.: Mayfield Publishing Company, 2000. — P. 9—13.
- Полное Собрание сочинений Зигмунда Фрейда в 26 томах.(недаступная спасылка). Психотерапевтический центр «Московский психоанализ» и информационный портал «Всё о психоанализе». psychoanalyse.ru. Архівавана з першакрыніцы 30 мая 2012. Праверана 17.05.2012.
- Лейбин 2010, с. 836.
- Карпенко, Л., Петровский А. Зигмунд Фрейд // История психологии в лицах. Персоналии. — ПЕР СЭ, 2005. — 784 с. — (Психологический лексикон. Энциклопедический словарь в 6 томах). — ISBN 5-9292-0064-5.
- Касафонт 2006, с. 112.
- Зараз Фрайберг мае назву Пршыбар і знаходзіцца на тэрыторыі Чэхіі.
- Джонс 1996, с. 19.
- Касафонт 2006, с. 15—6.
- Касафонт 2006, с. 19.
- Касафонт 2006, с. 16.
- Джонс 1996, с. 25.
- Касафонт 2006, с. 20.
- Касафонт 2006, с. 18.
- Касафонт 2006, с. 23.
- Касафонт 2006, с. 21.
- Джонс 1996, с. 30.
- Фрейд 2002, с. 10.
- Хьелл, Зиглер 2003, с. 107.
- Касафонт 2006, с. 30.
- Джонс 1996, с. 33.
- Дадун 1994, с. 51.
- Касафонт 2006, с. 31—3.
- Фрейджер, Фейдимен 2008, с. 29.
- Джонс 1996, с. 37.
- Касафонт 2006, с. 34—5.
- Дадун 1994, с. 53.
- Джонс 1996, с. 41.
- Фрейд 2002, с. 11.
- Фрейджер, Фейдимен 2008, с. 30.
- Джонс 1996, с. 129.
- Джонс 1996, с. 46.
- Касафонт 2006, с. 39.
- Дадун 1994, с. 59.
- Джонс 1996, с. 49.
- Джонс 1996, с. 50.
- Дадун 1994, с. 54.
- Касафонт 2006, с. 64.
- Джонс 1996, с. 51.
- Касафонт 2006, с. 64—8.
- Джонс 1996, с. 56—65.
- Дадун 1994, с. 62—3.
- Фрейд, Зигмунд. Валерий Зеленский «Фрейд и кокаин» // Статьи о кокаине / пер. с англ. Ю. Донца. — СПб.: Азбука, 2011. — 160 с. — ISBN 978-5-389-02819-7.
- Джонс 1996, с. 54.
- Касафонт 2006, с. 69.
- Касафонт 2006, с. 55.
- Дадун 1994, с. 65.
- Джонс 1996, с. 122.
- Хьелл, Зиглер 2003, с. 108.
- Фрейд 2008, с. 10.
- Джонс 1996, с. 124.
- Касафонт 2006, с. 46—7.
- Джонс 1996, с. 134.
- Hergenhahr, B. R. An Introduction to the History of Psychology. — Cengage Learning, 2008. — P. 520-2. — 728 p. — ISBN 9780495506218.
- Касафонт 2006, с. 74—5.
- Касафонт 2006, с. 75.
- Фрейд 2002, с. 11—2.
- Джонс 1996, с. 140.
- Лейбин 2010, с. 326—8.
- Касафонт 2006, с. 76.
- Лейбин 2010, с. 690—2.
- Райкрофт 1995, с. 168—9.
- Kuper, Adam; Kuper, Jessica. The Social Science. Encyclopedia.. — Taylor & Francis, 2003. — P. 544. — 952 p. — ISBN 9780415285605.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Zigmund Frejd nyam Sigmund Freud Zigmund Frojd poynae imya Sigizmund Shloma Frojd nyam Sigismund Schlomo Freud 6 maya 1856 Frajberg Aystra Vengryya 23 verasnya 1939 Londan aystryjski psihaanalityk psihiyatr i neyrolag Zigmund Frejdnyam Sigmund FreudData naradzhennya 6 maya 1856 1856 05 06 Mesca naradzhennya Prshybar Marayskaya marka Aystryjskaya imperyya Data smerci 23 verasnya 1939 1939 09 23 83 gady Mesca smerci Londan Vyalikabrytaniya Mesca pahavannya Golders Gryn d Gramadzyanstva Aystryjskaya imperyya Cyslejtaniya Aystryya Treci rejhBacka Jacob Freud d Maci Amaliya Natanson Frejd d Zhonka Marta Bernajs d Dzeci Ganna Frejd Ernst Frejd d Martin Freud d Oliver Freud d Sophie Freud d i Mathilde Freud d Rod dzejnasci psihaanalityk neyrolag eseistNavukovaya sfera psihaanaliz i neyralogiyaMesca pracy Venski yniversitetNavukovaya stupen doktar navukNavukovae zvanne prafesar d Alma matar Venski yniversitetVyadomyya vuchni Alfred Adler i Henri Flournoy d Chlen u Londanskae karaleyskae tavarystvaPremii premiya Gyote d 1930 Uznagarody zamezhny chlen Londanskaga karaleyskaga tavarystva d 25 chervenya 1936 PodpisCytaty y VikicytatnikuTvory y Vikikrynicah Medyyafajly na VikishovishchyArtykuly na temu PsihaanalizKancepcyi Psihasacyyalnae razviccyo Libida Persanalii Alfred Adler Eryk Eryksan Ganna Frejd Zigmund Frejd Karen Horni Eryh From Karl Gustay Yung Zhak Lakan TeoryiGP Zigmund Frejd najbolej vyadomy yak zasnavalnik psihaanalizu yaki zrabiy znachny yplyy na psihalogiyu medycynu sacyyalogiyu antrapalogiyu litaraturu i mastactva XX stagoddzya Poglyady Frejda na pryrodu chalaveka byli navatarskimi dlya yago chasu i na pracyagu ysyago zhyccya dasledchyka ne perastavali vyklikac rezanans i krytyku y navukovaj supolnasci Cikavasc da teoryj navukoyca ne zgasae i da syonnya Syarod dasyagnennyay Frejda najbolej vazhnymi z yaylyayucca raspracoyka trohkampanentnaj strukturnaj madeli psihiki yakaya skladaecca z Yano rusk Ya rusk i Zvysh Ya rusk vyluchenne specyfichnyh faz psihaseksualnaga razviccya rusk asoby stvarenne teoryi edypava kompleksu rusk vyyaylenne ahoynyh mehanizmay rusk yakiya funkcyyanuyuc u psihicy psihalagizacyya panyaccya nesvyadomae rusk adkryccyo peranosu i kontr peranosu rusk a taksama raspracoyka takih terapeytychnyh metodyk yak metad svabodnyh asacyyacyj rusk i tlumachenne snoy rusk Nyagledzyachy na toe shto yplyy idej i asoby Frejda na psihalogiyu neasprechny mnogiya dasledchyki lichac yago pracy intelektualnym sharlatanstvam Praktychna kozhny fundamentalny dlya frejdayskaj teoryi pastulat byy raskrytykavany z boku znachnyh navukoycay i pismennikay takih yak Karl Yaspers Eryh From Albert Elis rusk Karl Kraus i mnogih inshyh Empirychny bazis teoryi Frejda nazyvali neadekvatnym Frederyk Krus angl i Adolf Grunbaym angl mahlyarstvam psihaanaliz ahrysciy Piter Medavar pseydanavukovaj teoryyu Frejda lichyy Karl Poper shto ne perashkodzila adnak vydatnamu aystryjskamu psihiyatru i psihaterapeytu dyrektaru Venskaj neyralagichnaj kliniki Viktaru Franklu y svayoj fundamentalnaj pracy Teoryya i terapiya neyrozay pryznac I ysyo zh yak mne zdaecca psihaanaliz budze padmurkam i dlya psihaterapii buduchyni Tamu yklad zrobleny Frejdam u stvarenne psihaterapii ne tracic svayoj kashtoynasci i zroblenae im ni z chym ne paraynalna Za svayo zhyccyo Frejd napisay i apublikavay velizarnuyu kolkasc navukovyh prac poyny zbor yago tvoray skladae 24 tamy Yon mey zvanni doktara medycyny prafesara ganarovaga doktara prava Universiteta Klarka angl i z yaylyaysya zamezhnym chlenam Londanskaga karaleyskaga tavarystva uladalnikam premii Gyote angl z yaylyaysya ganarovym chlenam Amerykanskaj psihaanalitychnaj asacyyacyi angl Francuzskaga psihaanalitychnaga tavarystva angl i Brytanskaga psihalagichnaga tavarystva rusk Ne tolki pra psihaanaliz ale i pra samoga navukoyca vypushchana mnostva biyagrafichnyh knig Kozhny god pra Frejda vydaecca bolsh prac chym pra lyuboga inshaga tearetyka psihalogii BiyagrafiyaDzyacinstva i yunactva Zigmund Frejd naradziysya 6 maya 1856 goda y nevyalikim kalya 4500 zhyharoy goradze Frajberg u Maravii yakaya na toj momant nalezhala Aystryi Vulica na yakoj naradziysya Frejd Shlosergase cyaper nosic yago imya Dzeda Frejda pa backavaj linii zvali Shloma Frejd yon pamyor u lyutym 1856 gady nezadoyga da naradzhennya ynuka menavita y yago gonar aposhni atrymay imya Backa Zigmunda Yakab Frejd byy zhanaty dvojchy i ad pershaga shlyubu mey dvaih synoy Filipa i Emanuila Emanuelya U drugi raz yon zhaniysya va yzrosce 40 gadoy z Amaliyaj Natanson rusk yakaya byla ydvaya yago maladzej Backi Zigmunda byli yayreyami yakiya pahodzili z Germanii Yakab Frejd mey ulasnuyu scipluyu spravu pa gandli tkaninami U Frajbergu Zigmund prazhyy pershyya try gady zhyccya pakul u 1859 godze nastupstvy industryyalnaj revalyucyi y Centralnaj Eyrope ne nanesli znishchalny ydar pa nevyalikim biznese yago backi praktychna yago razaryyshy yak zreshty i amal uves Frajberg yaki znachna zanyapay paslya tago yak zavyarshylasya restayracyya razmeshchanaj pablizu chygunki gorad perazhyvay peryyad rostu bespracoyya U tym zha godze y pary Frejday naradzilasya dachka Ganna Syam ya vyrashylasya na peraezd i pakinula Frajberg perabrayshysya y Lejpcyg tam Frejdy pravyali tolki god i ne dabiyshysya znachnyh pospehay peraehali y Venu Zigmund dosyc cyazhka perazhyy peraezd z rodnaga myastechka asabliva mocna na stane dzicyaci adbilasya vymushanae rasstanne sa zvodnym bratam Filipam z yakim yon znahodziysya y cesnyh syabroyskih adnosinah Filip chastkova navat zamyanyay Zigmundu backu Syam ya Frejday znahodzyachysya y cyazhkim finansavym stanovishchy asela y adnym z najbolsh bednyh rayonay gorada Leapoldshtace rusk yaki y toj chas uyaylyay saboj svoeasablivae venskae geta naselenae bednyakami ucekachami prastytutkami cyganami rabochymi i yayreyami Neyzabave spravy y Yakaba pachali naladzhvacca i Frejdy zmagli perabracca y bolsh prymalnae dlya zhyllya mesca hoc raskoshy sabe dazvolic ne magli U gety zh chas Zigmund sur yozna zahapiysya litaraturaj lyuboy da chytannya pryvituyu backam yon zahavay na ysyo astatnyae zhyccyo Z uspaminay pra rannyae dzyacinstva Ya byy synam backoy yakiya spakojna i kamfortna zhyli y getym malenkim pravincyjnym gnyazdzechku Kali mne stala kalya troh gadoy backa zgaley i nam davyalosya pakinuc svayu vyosku i peraehac u vyaliki gorad Byla charada doygih i cyazhkih gadoy z yakih yak mne zdaecca nishto ne zaslugoyvae yspaminay Spachatku navuchannem syna zajmalasya maci ale potym yae zmyaniy Yakab yaki velmi hacey kab Zigmund atrymay dobruyu adukacyyu i pastupiy u pryvatnuyu gimnaziyu Damashnyaya padryhtoyka i vyklyuchnyya zdolnasci da navuki dazvolili Zigmundu Frejdu y dzevyacigadovym uzrosce zdac ustupny ekzamen i pastupic u gimnaziyu na god ranej pryznachanaga terminu Na gety momant u syam i Frejday bylo yzho vosem dzyacej i Zigmund vyluchaysya syarod usih starannascyu i zapalam da vyvuchennya ysyago novaga backi calkam padtrymlivali yago i imknulisya stvaryc takuyu atmasferu y dome yakaya b spryyala paspyahovaj navucy syna Tak kali astatniya dzeci zajmalisya pry svechkah Zigmundu byla vydzelena gazavaya lyampa i navat asobny pakoj Kab nishto ne adcyagvala yago astatnim dzecyam bylo zabaronena zajmacca muzykaj yakaya zaminala Zigmundu Malady chalavek sur yozna zahaplyaysya litaraturaj i filasofiyaj chytay Shekspira Kanta Gegelya Shapengayera Nicshe veday u daskanalasci nyameckuyu movu vyvuchay grechaskuyu i latyn begla razmaylyay na francuzskaj anglijskaj ispanskaj i italyanskaj Navuchayuchysya y gimnazii Zigmund pakazay vydatnyya vyniki i hutka stay pershym vuchnem u klase skonchyyshy navuchanne z adznakaj summa cum laude va yzrosce syamnaccaci gadoy Pa zakanchenni gimnazii Zigmund pracyagly chas sumnyavaysya adnosna buduchaj prafesii yago vybar zreshty byy dosyc nebagaty z prychyny yago sacyyalnaga statusu i antysemickih nastroyay yakiya panavali tady i abmezhavany kamercyyaj pramyslovascyu yurysprudencyyaj i medycynaj Pershyya dva varyyanty byli adrazu zh adhileny maladym chalavekam pa prychyne yago vysokaj adukavanasci yurysprudencyya taksama adyshla na drugi plan razam z yunackimi ambicyyami y sfery palityki i vaennaj spravy Impuls da prynyaccya kanchatkovaga rashennya Frejd atrymay z boku Gyote adnojchy pachuyshy yak na adnoj z lekcyj prafesar chytae ese myslicelya pad nazvaj Pryroda Zigmund vyrashyy zapisacca na medycynski fakultet hoc da medycyny yon ne mey niyakaj cikavasci paslya yon neadnarazova y getym pryznavaysya i pisay Ya ne adchuvay niyakaj shilnasci da zanyatkay medycynaj i prafesii lekara a y poznyya gady navat kazay shto y medycyne nikoli ne adchuvay syabe yak u svayoj talercy dy i zusim sapraydnym lekaram syabe nikoli ne lichyy Prafesijnae stanaylenne Dom u Prshybary u yakim naradziysya Frejd Maraviya Chehiya Frejd z maci 1872 Vosennyu 1873 goda syamnaccacigadovy Zigmund Frejd pastupiy na medycynski fakultet Venskaga yniversiteta Pershy god navuchannya ne byy nepasredna zvyazany z nastupnaj specyyalnascyu i skladaysya z mnostva kursay gumanitarnaga haraktaru Zigmund navedvay shmatlikiya seminary i lekcyi usyo yashche da kanca ne vybrayshy specyyalnasc pa gusce Na pracyagu getaga chasu yon mey mnostva cyazhkascej zvyazanyh sa svayoj nacyyanalnascyu z za panavayshyh u gramadstve antysemickih nastroyay pamizh im i adnakursnikami adbyvalisya shmatlikiya sutychki Ustojliva peranosyachy regulyarnyya kepiki i napadki adnagodkay Zigmund pachay razvivac u sabe ystojlivasc haraktaru zdolnasc davac godny adpor u sprechcy i ymenne supracstayac krytycy Z rannyaga dzyacinstva myane prymusili pryvyknuc da doli byc u apazicyi i znahodzicca pad zabaronaj pa pagadnenni bolshasci Takim chynam byli zakladzeny asnovy dlya peynaj stupeni nezalezhnasci y merkavannyah Zigmund pachay vyvuchac anatomiyu i himiyu ale najvyalikshae zadavalnenne atrymlivay ad lekcyj vyadomaga fiziyolaga i psiholaga Ernsta fon Bruke rusk yaki znachna payplyvay na yago Aproch getaga Frejd navedvay zanyatki yakiya vyoy znakamity zaolag Karl Klays angl znayomstva z getym navukoycam adkryvala shyrokiya perspektyvy dlya samastojnaj dasledchyckaj praktyki i navukovaj pracy da yakoj imknuysya Zigmund Namaganni ambicyjnaga studenta zavyarshylisya pospeham i y 1876 godze yon atrymay magchymasc azhyccyavic pershuyu dasledchyckuyu pracu y Instytuce zaalagichnyh dasledavannyay Tryesta adnoj z kafedr yakoga kiravay Klaus Menavita tam Frejd napisay pershy artykul apublikavany Akademiyaj navuk yana byla prysvechana vyyaylennyu palavyh adroznennyay u rachnyh vugroy Za chas pracy pad kiraynictvam Klausa Frejd hutka vyluchyysya syarod inshyh vuchnyay shto dazvolila yamu dvojchy u 1875 i 1876 gadah stac stypendyyatam Instytuta zaalagichnyh dasledavannyay Tryesta Frejd zahoyvay cikavasc da zaalogii adnak paslya atrymannya pasady stypendyyata dasledchyka y Instytuce fiziyalogii calkam trapiy pad uplyy psihalagichnyh idej Bruke i perajshoy da yago y labaratoryyu dlya navukovaj pracy pakinuyshy zaalagichnyya poshuki Pad yago Bruke kiraynictvam student Frejd pracavay u Venskim fiziyalagichnym instytuce prasedzhvayuchy pamnogu gadzin za mikraskopam Yon nikoli ne byy taki shchaslivy yak u gady patrachanyya y labaratoryi na vyvuchenne budovy nervovyh kletak spinnoga mozgu zhyvyol Navukovaya praca calkam zahapila Frejda yon vyvuchay aproch inshaga detalyovuyu strukturu zhyvyolnyh i raslinnyh tkanak i napisay nekalki artykulay pa anatomii i neyralogii Tut zha u Fiziyalagichnym instytuce u kancy 1870 h Frejd paznayomiysya z urachom Yozafam Breeram rusk z yakim u yago zavyazalisya tryvalyya syabroyskiya adnosiny abodva yany meli padobnyya haraktary i agulny poglyad na zhyccyo tamu hutka znajshli parazumenne Frejd zahaplyaysya navukovymi talentami Breera i mnogamu navuchyysya y yago Yon stay mne syabram i pamochnikam u cyazhkih umovah majgo isnavannya My pryvykli padzyalyac z im use nashy navukovyya intaresy Z getyh adnosin naturalna asnoynuyu karysc zdabyvay ya U 1881 godu Frejd zday na vydatna vypusknyya ekzameny i atrymay navukovuyu stupen doktara shto adnak ne zmyanila yago lad zhyccya yon zastaysya pracavac u labaratoryi pad kiraynictvam Bruke spadzeyuchysya y kanchatkovym vyniku zanyac nastupnuyu vakantnuyu pasadu i tryvala zvyazac syabe z navukovaj pracaj Navukovy kiraynik Frejda bachachy yago ambicyi i ylichvayuchy finansavyya cyazhkasci z yakimi yon sutykaysya z za bednaty syam i vyrashyy adgavaryc Zigmunda ad pracyagu dasledchyckaj kar ery U adnym z pisem Bruke zayvazhyy Malady chalavek vy vybrali shlyah yaki vyadze y nikudy Na kafedry psihalogii y blizhejshyya 20 gadoy vakansij ne pradbachycca a y vas nedastatkova srodkay dlya isnavannya Ya ne bachu inshaga rashennya syhodzce z instytuta i pachynajce praktykavac medycynu Frejd prysluhaysya da parady svajgo nastaynika u peynaj stupeni getamu spryyala toe shto y getym zha godze yon paznayomiysya z Martaj Bernajs angl zakahaysya y yae i vyrashyy z yoj zhanicca u suvyazi z getym Frejd mey patrebu y grashah Marta nalezhala da yayrejskaj syam i z bagatymi kulturnymi tradycyyami yae dzed Isak Bernajs byy rabinam u Gamburgu dva yago syny Mikal i Yakab vykladali y Myunhenskim i Bonskim universitetah Backa Marty Berman Bernajs pracavay sakratarom u Lorenca fon Shtajna Teador Mejnert angl Dlya adkryccya pryvatnaj praktyki y Frejda ne bylo dastatkovaga vopytu u Venskim universitece yon nabyy vyklyuchna tearetychnyya vedy tady yak klinichnuyu praktyku treba bylo napracoyvac samastojna Frejd vyrashyy shto dlya getaga najlepej padyhodzila Venskaya garadskaya balnica Zigmund pachay z hirurgii ale yzho praz dva mesyacy pakinuy getu ideyu znajshoyshy pracu zanadta stomnaj Vyrashyyshy zmyanic voblasc dzejnasci Frejd peraklyuchyysya na neyralogiyu u yakoj zmog dasyagnuc peynyh pospehay vyvuchayuchy metady dyyagnostyki i lyachennya dzyacej z paralicham rusk a taksama roznyya parushenni maylennya afazii rusk yon apublikavay sherag prac na dadzenyya temy yakiya stali vyadomyya y navukovyh i medycynskih kolah Yamu nalezhyc termin cyaper agulnaprynyaty Frejd nabyy reputacyyu vysokakvalifikavanaga yracha neyrapatolaga Pry getym yago zahaplenne medycynaj hutka spadala i na trecim godze pracy y Venskaj klinicy Zigmund kanchatkova y yoj rascharavaysya U 1883 godze yon prynyay rashenne perajsci na pracu y psihiyatrychnae addzyalenne yakoe yznachalvay pryznany navukovy aytarytet u svayoj voblasci Peryyad pracy pad kiraynictvam Mejnerta byy dlya Frejda velmi pradukcyjnym dasleduyuchy prablemy paraynalnaj anatomii rusk i gistalogii yon apublikavay takiya navukovyya pracy yak Vypadak krovazliccya y mozg z kompleksam asnoynyh uskosnyh simptomay zvyazanyh z cyngoj 1884 Da pytannya ab pramezhkavym razmyashchenni alivapadobnaga cela Vypadak atrafii muskulay z shyrokaj strataj adchuvalnasci parushenne bolevaj i temperaturnaj adchuvalnasci 1885 Skladany vostry neyryt nervay spinnoga i galaynoga mozga Pahodzhanne slyhavoga nerva Naziranne mocnaj adnabakovaj straty adchuvalnasci y hvoraga isteryyaj 1886 Aproch tago Frejd pisay artykuly dlya Agulnaga medycynskaga sloynika i stvaryy sherag inshyh prac prysvechanyh cerebralnaj gemiplegii rusk y dzyacej i Upershynyu y zhycci praca zahlisnula Zigmunda z galavoj i peratvarylasya dlya yago y praydzivy zapal U toj zha chas malady chalavek yaki imknuysya da navukovaga pryznannya adchuvay nezdavolenasc svayoj pracaj bo pa ylasnym uyaylenni sapraydy znachnyh pospehay ne dasyagnuy psihalagichny stan Frejda imkliva pagarshaysya yon regulyarna znahodziysya y stane nudy i depresii Nepracyagly chas Frejd pracavay u venerychnym padrazdzyalenni addzyalennya dermatalogii dze vyvuchay suvyaz zahvorvannya sifilisam z hvarobami nyarvovaj sistemy Svabodny chas yon prysvyachay labaratornym dasledavannyam Imknuchysya yak maga bolsh pashyryc svae praktychnyya navyki dlya dalejshaj samastojnaj pryvatnaj praktyki sa studzenya 1884 goda Frejd perajshoy na addzyalenne nervovyh hvarob Neyzabave paslya getaga y susednyaj z Aystryyaj Charnagoryi yspyhnula epidemiya halery i yrad krainy zvyarnuysya za dapamogaj u zabespyachenni medycynskaga kantrolyu na granicy bolshasc starejshyh kaleg Frejda vyzvalisya dobraahvotnikami a yago nepasredny kiraynik na toj momant znahodziysya y dvuhmesyachnym vodpusku z za yzniklyh abstavin na pracyagly chas Frejd zanyay pasadu galoynaga lekara addzyalennya Dasledavanni kakainu U 1884 godze Frejd prachytay pra dosledy nejkaga nyameckaga vaennaga yracha z novym preparatam kakainam U navukovyh pracah figuravali zayavy pra toe shto dadzenae rechyva zdolna pavyalichyc vynoslivasc angl i znachna zmenshyc stamlyalnasc Frejd velmi zacikaviysya prachytanym i vyrashyy pravesci sherag dosleday na sabe Pershae ypaminanne dadzenaga rechyva navukoycam datavana 21 krasavika 1884 goda u adnym z pisem Frejd adznachay Ya dastay nyashmat kakainu i pasprabuyu praveryc yago yplyy prymyaniyshy y vypadkah sardechnyh zahvorvannyay a taksama nervovaga znyasilennya asabliva pry zhudasnym stane advykannya ad morfiyu Dzeyanne kakainu zrabila na navukoyca mocnae yrazhanne preparat byy aharaktaryzavany im yak efektyyny analgetyk yaki dae magchymasc pravodzic najskladanejshyya hirurgichnyya aperacyi zahopleny artykul pra rechyva vyjshay z pad pyara Frejda y 1884 godze i atrymay nazvu Pra koku Doygi chas navukovec vykarystoyvay kakain yak abyazbolvalny srodak uzhyvayuchy yago samastojna i vypisvayuchy svayoj nyavesce Marce Zahopleny charoynymi ylascivascyami kakainu Frejd nastayay na yago vykarystanni svaim syabram Ernstam Flejshlem fon Marksavym yaki byy hvory cyazhkim infekcyjnym zahvorvannem peranyos amputacyyu palca i pakutavay pad mocnyh bolyay galavy i da tago zh pakutavay ad marfinavaj zalezhnasci U yakasci lekay ad zloyzhyvannya morfiem Frejd i paraiy syabru vykarystac kakain Zhadanaga vyniku dasyagnuc tak i ne atrymalasya fon Marksay paslya hutka ycyagnuysya y novae rechyva i y yago pachalisya chastyya prystupy padobnyya z belaj garachkaj yakiya supravadzhalisya strashennymi bolyami i galyucynacyyami U gety zh chas z usih kancoy Eyropy pachali pastupac pavedamlenni pra atruchvanni kakainam i pryvykanne da yago pra sumnyya nastupstvy yago yzhyvannya Adnak zapal Frejda ne zmyanshaysya yon dasledavay kakain yak anesteziruyuchy srodak pry roznyh hirurgichnyh aperacyyah Vynikam pracy navukoyca stala ab yomnaya publikacyya y Centralnym chasopise agulnaj terapii pra kakain u yakoj Frejd raskazay gistoryyu yzhyvannya liscya koki paydnyovaamerykanskimi indzejcami apisay gistoryyu praniknennya rasliny y Eyropu i padrabyazna apisay vyniki ylasnyh nazirannyay za efektam yaki yznikae pry yzhyvanni kakainu Vyasnoyu 1885 goda navukovec prachytay lekcyyu prysvechanuyu dadzenamu rechyvu u yakoj pryznay magchymyya negatyynyya nastupstvy ad yago yzhyvannya ale pry getym adznachyy shto ne naziray niyakih vypadkay pryvykannya geta adbyvalasya da pagarshennya stanu fon Marksava Frejd skonchyy lekcyyu slovami Ya ne vagayuchysya rayu yzhyvac kakain u padskurnyh in ekcyyah rusk pa 0 3 0 5 grama ne turbuyuchysya pra yago zbiranne y arganizme Krytyka ne prymusila syabe chakac uzho y cherveni z yavilisya pershyya znachnyya pracy yakiya asudzhali pazicyyu Frejda i dakazvali yae bezgruntoynasc Navukovaya palemika adnosna metazgodnasci yzhyvannya kakainu pracyagvalasya azh da 1887 goda U gety peryyad Frejd apublikavay yashche nekalki prac Da pytannya pra vyvuchenne dzeyannya kakainu 1885 Pra agulny yplyy kakainu 1885 Kakainamaniya i kakainafobiya 1887 K pachatku 1887 goda navuka kanchatkova vykryla aposhniya mify pra kakain yon byy publichna asudzhany yak adno z bedstvay chalavectva naroyni z opiumam i alkagolem Frejd na toj chas uzho kakainazalezhny azh da 1900 goda pakutavay ad bolyay galavy sardechnyh prystupay i chastyh kryvacyokay z nosa Harakterna shto razburalny yplyy nebyaspechnaga rechyva Frejd ne tolki vyprabavay na sabe ale i mimavoli bo na toj momant zgubnasc kakainizmu yashche ne byla dakazana pashyryy na mnogih znayomyh Gety fakt yago biyagrafii E Dzhons uparta havay i addavay peravagu ne asvyatlyac adnak dadzenaya infarmacyya stala veragodna vyadomaya z apublikavanyh listoy u yakih Dzhons scvyardzhay Da tago yak nebyaspeka narkotykay byla vyznachana Frejd uzho yyaylyay sacyyalnuyu pagrozu bo yon kazay usim kago veday prymac kakain Zaradzhenne psihaanalizu U 1885 godze Frejd vyrashyy uzyac udzel u konkurse syarod malodshyh urachoy peramozhca yakoga atrymlivay prava na navukovae stazhyravanne y Paryzhy y znakamitaga yracha psihiyatra Zhana Sharko Aproch samoga Frejda syarod pretendentay bylo nyamala padayuchyh vyalikiya nadzei lekaray i Zigmund zusim ne z yaylyaysya favarytam pra shto yamu bylo vydatna vyadoma adzinym shancam dlya yago byla dapamoga yplyvovyh u akademichnyh kolah prafesaray i navukoycay z yakimi yon ranej mey magchymasc pracavac Zaruchyyshysya padtrymkaj Bruke Mejnerta Lejdesdorfa angl u yago pryvatnaj klinicy dlya psihichna hvoryh Frejd nekatory chas zamyashchay adnago z daktaroy i yashche nekalkih znayomyh navukoycay Frejd vyjgray konkurs atrymayshy trynaccac galasoy u svayu padtrymku suprac vasmi Shanc vuchycca pad kiraynictvam Sharko byy dlya Zigmunda vyalikim pospeham yon uskladay velizarnyya nadzei na buduchynyu y suvyazi sa skorym padarozhzham Tak nezadoyga da ad ezdu yon z nathnennem pisay svayoj nyavesce Malenkaya Pryncesa maya malenkaya Pryncesa O yak geta budze vydatna Ya pryedu z grashami Potym ya adpraylyusya y Paryzh stanu vyalikim navukoycam i vyarnusya y Venu z vyalikim prosta velizarnym areolam nad galavoj my adrazu zh pazhenimsya i ya vylechu ysih nevylechnyh nervovahvoryh Zh Sharko demanstrue metad gipnozu pry raboce z isterychnaj pacyentkaj Vosennyu 1885 goda Frejd prybyy u Paryzh da Sharko yaki y toj chas znahodziysya y zenice svayoj slavy Sharko vyvuchay prychyny i lyachenne isteryi U pryvatnasci asnoynaj pracaj neyrolaga bylo dasledavanne prymyanennya gipnozu vykarystanne dadzenaga metadu dazvalyala yamu yak vyklikac tak i prybirac takiya isterychnyya simptomy yak paralich kanechnascej slepatu i gluhatu Pad kiraynictvam Sharko Frejd pracavay u klinicy Salpetryer rusk Nathnyony metadami pracy Sharko i yrazhany yago klinichnymi pospehami yon prapanavay svae paslugi y yakasci perakladchyka lekcyj svajgo nastaynika na nyameckuyu movu na shto atrymay yago dazvol U Paryzhy Frejd zahoplena zajmaysya neyrapatolagiyaj vyvuchayuchy adroznenni pamizh pacyentami yakiya perazhyli paralich z prychyny fizichnaj traymy i tymi u yakih simptomy paralichu prayavilisya pa prychyne isteryi Frejdu ydalosya ystanavic shto isterychnyya pacyenty mocna adroznivayucca pa stupeni cyazhkasci paralichu i mescah pashkodzhannyay a taksama vyyavic ne bez dapamogi Sharko nayaynasc peynyh suvyazej pamizh isteryyaj i prablemami seksualnaga haraktaru U kancy lyutaga 1886 goda Frejd pakinuy Paryzh i vyrashyy pravesci nekatory chas u Berline atrymayshy magchymasc vyvuchac dzicyachyya hvaroby y klinicy Adolfa Baginskaga angl dze i pravyoy nekalki tydnyay da vyartannya y Venu 13 verasnya tago zh goda Frejd zhaniysya sa svayoj kahanaj Martaj Bernej yakaya paslya naradzila yamu shascyaryh dzyacej Macildu 1887 1978 Marcina 1889 1969 Olivera 1891 1969 Ernsta angl 1892 1966 Safi 1893 1920 i Gannu 1895 1982 Paslya vyartannya y Aystryyu Frejd pachay pracavac u instytuce pad kiraynictvam Maksa Kasavica rusk Yon zajmaysya perakladami i aglyadami navukovaj litaratury vyoy pryvatnuyu praktyku galoynym chynam pracuyuchy z neyrotykami shto neadkladna stavila na paradak dnya pytanne pra terapiyu yakoe ne bylo nastolki aktualnym dlya navukoycay yakiya zajmalisya navukova dasledchyckaj dzejnascyu Frejd veday pra pospehi svajgo syabra Breera i magchymasci paspyahovaga prymyanennya yago katartychnaga rusk metadu lyachennya neyrozay dadzeny metad byy adkryty Breeram pry raboce z pacyentkaj Gannaj O nyam a paznej i paytorna vykarystoyvaysya supolna z Frejdam i byy upershynyu apisany y ale Sharko yaki zastavaysya dlya Zigmunda bespyarechnym aytarytetam velmi skeptychna staviysya da dadzenaj tehniki Ulasny vopyt padkazvay Frejdu shto dasledavanni Breera byli velmi perspektyynyya pachynayuchy sa snezhnya 1887 goda yon usyo chascej zvyartaysya da vykarystannya gipnozu pry raboce z pacyentami Adnak pershyh sciplyh pospehay u getaj praktycy yon dabiysya tolki praz god u suvyazi z chym zvyarnuysya da Breera z prapanovaj pracavac supolna Hvorymi yakiya da ih zvyartalisya byli galoynym chynam zhanchyny yakiya pakutavali isteryyaj Hvaroba vyyaylyalasya y roznyh simptomah strahah fobiyah strace adchuvalnasci agidze da ezhy razdvojvanni asoby galyucynacyyah spazmah i insh Prymyanyayuchy lyogki gipnoz vyklikany stan padobny snu Breer i Frejd prasili svaih pacyentak raskazvac pra padzei yakiya nekali supravadzhali z yaylenne simptomay hvaroby Vysvetlilasya shto kali hvorym udavalasya yspomnic pra geta i vygavarycca simptomy na nejki chas znikali lt gt Gipnoz aslablyay kantrol svyadomasci a chasam i zusim zdymay yago Geta palyagchala zagipnatyzavanamu pacyentu rashenne zadannya yakoe Breer i Frejd stavili raskryc dushu u raskaze pra vycesnenyya sa svyadomasci perazhyvanni Yarasheyski M R rusk Zigmund Frejd vydatny dasledchyk psihichnaga zhyccya chalaveka Doktar shto spryyay zaradzhennyu psihaanalizu U chas pracy z Breeram Frejd pastupova pachay usvedamlyac nedaskanalasc katartychnaga metadu i gipnozu y celym Na praktycy akazalasya shto yago efektyynasc dalyoka ne takaya vysokaya yak scvyardzhay Breer a y nekatoryh vypadkah lyachenne zusim ne prynosila vyniku u pryvatnasci gipnoz byy ne y stane peraadolec supraciylenne pacyenta shto prayaylyalasya y padaylenni traymatychnyh uspaminay Chasta traplyalisya pacyenty zusim ne prydatnyya dlya yvyadzennya y gipnatychny stan a stan nekatoryh hvoryh paslya seansay pagarshaysya U peryyad pamizh 1892 i 1895 gadami Frejd pachay poshuki inshaga metadu lyachennya yaki byy by bolsh efektyyny chym gipnoz Dlya pachatku Frejd pasprabavay vyzvalicca ad patreby prymyanennya gipnozu vykarystoyvayuchy metadychnuyu hitrasc naciskanne na lob dzelya ynushennya pacyentu tago shto yon abavyazkova pavinen uspomnic kolishniya padzei i perazhyvanni yago zhyccya Asnoynaya zadacha yakuyu vyrashay navukovec zaklyuchalasya y tym kab atrymac shukanyya zvestki pra minulae pacyenta y narmalnym a ne gipnatychnym yago stane Vykarystanne nakladannya daloni dalo peyny efekt dazvoliyshy adysci ad gipnozu ale ysyo zh zastavalasya nedaskanalaj metodykaj i Frejd pracyagvay poshuk rashennya prablemy Adkaz na pytanne yakoe tak zajmala navukoyca akazaysya zusim vypadkova padkazany knigaj adnago z lyubimyh pismennikay Frejda Yago ese Mastactva y try dni stac aryginalnym pismennikam zakanchvalasya slovami Pishyce ysyo shto vy dumaece pra samih sabe ab vashyh pospehah ab tureckaj vajne ab Gyote ab kryminalnym pracese i yago suddzyah ab vashyh nachalnikah i praz try dni vy yrazicesya yak shmat kryecca y vas zusim novyh nevyadomyh vam idej Geta dumka padshturhnula Frejda da vykarystannya ysyago masivu infarmacyi yaki klienty pavedamlyali pra syabe y dyyalogah z im u yakasci klyucha da razumennya ih psihiki Paznej metad svabodnyh asacyyacyj rusk stay asnoynym u raboce Frejda z pacyentami Mnogiya hvoryya pavedamlyali pra toe shto cisk z boku lekara nastojlivy prymus da pragavorvannya ysih pryhodzyachyh na rozum dumak zaminae im zasyarodzicca Menavita tamu Frejd admoviysya ad metadychnaj hitrasci z naciskannem na lob i dazvoliy svaim klientam gavaryc usyo shto zahochacca Sutnasc tehniki svabodnyh asacyyacyj zaklyuchaecca y prytrymlivanni pravila zgodna yakomu pacyentu prapanuecca svabodna bez utojvannya vykazvac svae dumki na prapanavanuyu psihaanalitykam temu ne sprabuyuchy pry getym zasyarodzicca Takim chynam zgodna tearetychnym palazhennyam Frejda dumka budze neysvyadomlena ruhacca y bok tago shto znachna tago shto turbue peraadolvayuchy supraciylenne z prychyny adsutnasci zasyarodzhanasci Z punktu gledzhannya Frejda niyakaya dumka ne z yaylyaecca vypadkovaj yana zaysyody yosc vytvornae ad pracesay yakiya adbyvalisya i adbyvayucca z pacyentam Kozhnaya asacyyacyya mozha stac pryncypova vazhnaj dlya ystanaylennya prychyn uzniknennya zahvorvannya Prymyanenne dadzenaga metadu dazvolila calkam admovicca ad vykarystannya gipnozu na seansah i pavodle sloy samoga Frejda pasluzhyla shturshkom da stanaylennya i razviccya psihaanalizu Vynikam supolnaj pracy Frejda i Breera stala publikacyya knigi 1895 Asnoyny klinichny vypadak shto apisvaecca y dadzenaj pracy vypadak Ganny O day shturshok da yzniknennya adnoj z najvazhnejshyh dlya frejdyzmu idej kancepcyi dadzenaya ideya ypershynyu yznikla y Frejda kali yon razvazhay nad vypadkam Ganny O yakaya byla na toj momant pacyentkaj Breera i zayavila aposhnyamu shto chakae ad yago dzicya i imitavala y stane poynaj adsutnasci pamyaci rody a taksama lyog u asnovu yyaylennyay pra i infantylnuyu dzicyachuyu seksualnasc rusk yakiya z yavilisya paznej Abagulnyayuchy atrymanyya y chas supracy danyya Frejd pisay Nashy isterychnyya hvoryya pakutuyuc uspaminami Ih simptomy z yaylyayucca reshtkami i znakami yspaminay pra vyadomyya traymatychnyya perazhyvanni Publikacyyu Dasledavannyay isteryi mnogiya dasledchyki nazyvayuc dnyom naradzhennya psihaanalizu Varta adznachyc shto na momant vyhadu pracy y druk adnosiny Frejda z Breeram kanchatkova perapynilisya Prychyny razyhodzhannya navukoycay u prafesijnyh poglyadah pa syonnya zastayucca ne da kanca yasnymi blizki drug Frejda i yago biyograf Ernest Dzhons rusk lichyy shto Breer kategarychna ne prymay dumku Frejda pra vazhnuyu rolyu seksualnasci y etyyalogii isteryi i geta z yavilasya asnoynaj prychynaj ih razryvu Ranni etap razviccya psihaanalizu Mnogiya pavazhanyya venskiya yrachy nastayniki i kalegi Frejda advyarnulisya ad yago ysled za Breeram Zayava pra toe shto menavita prygnechanyya yspaminy dumki idei seksualnaga haraktaru lyazhac u asnove isteryi spravakavala skandal i sfarmiravala velmi negatyynae staylenne da Frejda z boku intelektualnaj elity U gety zh chas pachalo zaradzhacca shmatgadovae syabroystva navukoyca z Vilgelmam Flisam rusk berlinskim otalaryngolagam yaki nekatory chas navedvay yago lekcyi Flis neyzabave stay velmi blizki Frejdu nepryznanamu akademichnaj supolnascyu yaki zgubiy staryh syabroy i adchuvay mocnuyu patrebu y padtrymcy i razumenni Syabroystva z Flisam peratvarylasya dlya yago y sapraydnae zahaplenne zdolnae paraynacca z kahannem da zhonki 23 kastrychnika 1896 goda pamyor Yakab Frejd chyyu smerc Zigmund perazhyvay asabliva vostra na fone rospachy i adchuvannya adzinoty y yago pachay razvivacca neyroz Menavita pa getaj prychyne Frejd vyrashyy prymyanic analiz da samoga syabe dasleduyuchy dzicyachyya yspaminy z dapamogaj metadu svabodnyh asacyyacyj Gety vopyt zaklay asnovy psihaanalizu Nivodzin z ranejshyh metaday ne byy prydatny dlya dasyagnennya patrebnaga vyniku i tady Frejd zvyarnuysya da vyvuchennya ylasnyh snoy Samaanaliz Frejda byy velmi hvaravitym i prahodziy velmi cyazhka adnak akazaysya pradukcyjnym i vazhnym dlya yago dalejshyh poshukay Use getyya adkrycci vyyaylenyya y sabe kahanne da maci i nyanavisc da backi u pershy momant vyklikali taki intelektualny paralich yaki ya i padumac ne mog Yon ne y stane pracavac toe supraciylenne yakoe yon sustrakay ranej u svaih pacyentay zaraz Frejd vypraboyvae na svayoj ulasnaj shkury Ale kankistador zavayoynik ne zavagaysya i pracyagnuy svoj shlyah vynikam chago stali dva fundamentalnyya adkrycci rolya snoy i asnovy i kraevugolnyya kamyani teoryi Frejda pra chalavechuyu psihiku Hasep Ramon Kasafont Zigmund Frejd 1900 vokladka pershaga vydannya Lejpcyg i Vena vydavectva Franca Dojtyke Franz Deuticke U peryyad z 1897 pa 1899 god Frejd uzmocnena pracavay nad tvoram yaki paslya lichyy samaj vazhnaj svayoj pracaj 1900 nyam Die Traumdeutung Vazhnuyu rolyu y padryhtoycy knigi i yae vydanni adygray Vilgelm Flis yakomu Frejd vysylay napisanyya chastki dlya acenki menavita z padachy Flisa z Tlumachennya byli prybrany mnogiya detali Adrazu paslya vyhadu y svet kniga ne zrabila kolki nebudz znachnaga yplyvu na gramadskasc i atrymala tolki nyaznachnuyu vyadomasc Psihiyatrychnaya supolnasc zusim praignaravala vypusk Tlumachennya snoy Vazhnasc getaj pracy dlya navukoyca na pracyagu ysyago yago zhyccya zastavalasya neasprechnaj tak u pradmove da trecyaga anglijskaga vydannya y 1931 godze syamidzesyacipyacigadovy Frejd pisay Geta kniga lt gt u poynaj adpavednasci z maimi cyaperashnimi yyaylennyami utrymlivae samae kashtoynae z adkryccyay yakiya pryhilny lyos dazvoliy mne zdzejsnic Azarenni padobnaga rodu vypadayuc na dolyu chalaveka ale tolki raz u zhycci Pavodle zdagadak Frejda sny mayuc yayny i shavany zmest Yayny zmest geta nepasredna toe pra shto chalavek raskazvae uspaminayuchy svoj son Shavany zh zmest z yaylyaecca galyucynatornym vykanannem nekatoraga zhadannya snaveda yaki maskiruecca peynymi vizualnymi karcinami pry aktyynym udzele yakoe imknecca abysci cenzurnyya abmezhavanni yakoe padaylyae geta zhadanne Tlumachenne snoy pa Frejdu zaklyuchaecca y tym shto na asnove svabodnyh asacyyacyj yakiya adshukvayucca da asobnyh chastak snoy mozhna vyklikac peynyya yyaylenni zamyashchalniki shto adkryvayuc shlyah da praydzivaga shavanaga zmestu snu Takim chynam dzyakuyuchy tlumachennyu fragmentay snu yznaylyaecca yago agulny sens Praces tlumachennya yyaylyae saboyu peraklad yaynaga zmestu snu y tyya shavanyya dumki yakiya yago vyklikali Frejd vykazay dumku pavodle yakoj vobrazy usprymanyya snavedam z yaylyayucca vynikam raboty snu yakaya prayaylyaecca y zrushenni neistotnyya yyaylenni nabyvayuc vysokuyu kashtoynasc pershapachatkova ylascivuyu inshaj z yave zgushchenni u adnym uyaylenni supadae mnostva znachennyay yakiya ytvarayucca praz asacyyatyynyya lancuzhki i zamyashchenni zamena peynyh dumak znakami i vobrazami yakiya peratvarayuc shavany zmest snu y yayny Dumki chalaveka transfarmuyucca y peynyya vobrazy i znaki dzyakuyuchy pracesu naglyadnaga i simvalichnaga pradstaylennya u adnosinah snu Frejd geta nazvay pershasnym pracesam Dalej getyya vobrazy peratvarayucca y nekatory asensavany zmest z yaylyaecca syuzhet snu tak funkcyyanue drugasnaya perapracoyka drugasny praces Zreshty drugasnaya perapracoyka mozha i ne adbycca u takim raze son peratvaraecca y patok dziyna peraplecenyh vobrazay robicca abryvistym i fragmentarnym Pershae psihaanalitychnae ab yadnanne Z 1902 goda vakol myane sabralasya nekalki maladyh urachoy z peynym nameram vyvuchac psihaanaliz prymyanyac yago na praktycy i pashyrac lt gt U myane zbiralisya y peynyya vechary vyali va ystanoylenym paradku dyskusii imknulisya razabracca y novaj voblasci dasledavannya yakaya zdavalasya dziynaj i pabudzic cikavasc da yae lt gt Malenki kruzhok hutka razrossya neadnarazova zmyanyayuchy sklad na pracyagu nekalkih gadoy Uvogule ya magu pryznacca shto pa bagacci i raznastajnasci talentay yon nayrad ci sastupay shtabu lyuboga klinichnaga vykladchyka Z Frejd 1914 Nyagledzyachy na dosyc halodnuyu reakcyyu navukovaj supolnasci na vyhad Tlumachennya snoy Frejd pastupova pachay farmiravac vakol syabe grupu adnadumcay zacikaylenyh yago teoryyami i poglyadami Frejda stali zredku prymac u psihiyatrychnyh kolah chasam vykarystoyvayuchy yago tehniki y raboce medycynskiya chasopisy pachali publikavac recenzii na yago pracy Z 1902 goda navukovec regulyarna prymay u svaim dome zacikaylenyh u razvicci i pashyrenni psihaanalitychnyh idej urachoy a taksama mastakoy i pismennikay Pachatak shtotydnyovyh shoday byy pakladzeny adnym z pacyentay Frejda Vilgelmam Shtekelem rusk yaki ranej paspyahova zavyarshyy u yago kurs lyachennya ad neyrozu menavita Shtekel u adnym z pisem prapanavay Frejdu sustrecca y yago y dome dlya abmerkavannya yago pracy na shto doktar adkazay zgodaj zaprasiyshy samoga Shtekelya i nekalkih asabliva zacikaylenyh sluhachoy i Alfreda Adlera Klub atrymay nazvu Psihalagichnae tavarystva pa seradah yago shody pravodzilisya azh da 1908 goda Za shesc gadoy tavarystva abzavyalosya dosyc vyalikaj kolkascyu sluhachoy sklad yakih regulyarna zmyanyaysya Yano nyayhilna nabirala papulyarnasc Akazalasya shto psihaanaliz pastupova abudziy da syabe cikavasc i znajshoy syabroy dakazay shto yosc navukovyya rabotniki gatovyya pryznac yago Tak chlenami Psihalagichnaga tavarystva yakiya atrymali paslya najbolshuyu vyadomasc byli Alfred Adler chlen tavarystva z 1902 goda Payl Federn angl z 1903 Ota Rank rusk Isidar Zadger rusk abodva z 1906 Maks Ejtyngan rusk Lyudvig Bisvanger rusk i Karl Abraham rusk use z 1907 Abraham Bryl rusk i Shandar Ferency rusk use z 1908 15 krasavika 1908 goda tavarystva bylo rearganizavana i atrymala novuyu nazvu Venskae psihaanalitychnae ab yadnanne angl Chas razviccya Psihalagichnaga tavarystva i rostu papulyarnasci idej psihaanalizu supay z adnym z samyh praduktyynyh peryyaday u tvorchasci Frejda u druk vyjshli yago knigi Psihapatalogiya paysyadzyonnaga zhyccya rusk 1901 dze razglyadaecca adzin z nemalavazhnyh aspektay teoryi psihaanalizu a menavita abmoyki rusk Dascipnasc i yae dachynenne da nesvyadomaga rusk i Try narysy pa teoryi seksualnasci abedzve 1905 Papulyarnasc Frejda yak navukovaga i praktykuyuchaga lekara nyayhilna rasla Pryvatnaya praktyka Frejda pavyalichylasya tak shto zajmala yves rabochy tydzen Velmi nyamnogiya yago pacyenty yak tady tak i paznej byli zhyharami Veny Bolshasc pacyentay pryyazdzhala z Ushodnyaj Eyropy Rasii Vengryi Polshchy Rumynii i g d Idei Frejda pachali znahodzic papulyarnasc za myazhoj cikavasc da yago prac prayavilasya asabliva vyrazna y shvejcarskim goradze Cyuryhu dze z 1902 goda psihaanalitychnyya kancepcyi aktyyna prymyanyalisya y psihiyatryi Ejgenam Blejleram i yago kalegam Karlam Gustavam Yungam yakiya zajmalisya dasledavannyami shyzafrenii Yung yaki vysoka caniy idei Frejda i zahaplyaysya im samim u 1906 godze apublikavay pracu Psihalogiya Dementia praecox yakaya zasnoyvalasya na yago ylasnyh raspracoykah kancepcyj Frejda Aposhni atrymayshy ad Yunga dadzenuyu pracu dosyc vysoka yae acaniy i pamizh dvuma navukoycami zavyazalasya perapiska yakaya pracyagvalasya amal sem gadoy Frejd z Yungam upershynyu asabista sustrelisya y 1907 godze maladomu dasledchyku mocna impanavay Frejd yaki u svayu chargu lichyy shto Yungu nakanavana stac yago navukovym spadchynnikam i pracyagnuc razviccyo psihaanalizu Fota na fone Universiteta Klarka angl 1909 Zleva naprava Verhni rad Nizhni rad Zigmund Frejd Grenvil S Hol Karl Gustay Yung U 1908 godze adbyysya aficyjny psihaanalitychny kangres u Zalcburgu dosyc scipla arganizavany yon zanyay usyago adzin dzen ale byy u rechaisnasci pershaj mizhnarodnaj padzeyaj u gistoryi psihaanalizu Syarod pramoycay aproch samoga Frejda bylo 8 chalavek shto pradstavili svae pracy sustrecha sabrala ysyago tolki 40 z nevyalikim sluhachoy Menavita y chas getaga vystuplennya Frejd upershynyu pradstaviy adzin z pyaci asnoynyh klinichnyh vypadkay rusk gistoryyu hvaroby Chalaveka pacuka taksama sustrakaecca peraklad Chalaveka z pacukami ci psihaanaliz neyrozu neadchepnyh stanay rusk Sapraydnym zha pospeham shto adkryy psihaanalizu shlyah da mizhnarodnaga pryznannya stala zaprashenne Frejda y ZShA u 1909 godze Grenvil Stenli Hol prapanavay yamu prachytac kurs lekcyj va Universitece Klarka angl Vuster shtat Masachusets Lekcyi Frejda byli ysprynyaty z vyalikim zahaplennem i cikavascyu a navukovec byy uznagarodzhany ganarovaj stupennyu doktara Usyo bolsh pacyentay z usyago svetu zvyartalisya da yago za kansultacyyami Pa vyartanni y Venu Frejd pracyagnuy publikavacca vydayshy nekalki prac u tym liku i Analiz fobii pyacigadovaga hlopchyka Nathnyonyya paspyahovym pryyomam u ZShA i papulyarnascyu psihaanalizu Frejd i Yung vyrashyli arganizavac drugi psihaanalitychny kangres yaki adbyysya y Nyurnbergu 30 31 sakavika 1910 goda Navukovaya chastka kangresa prajshla paspyahova u adroznenne ad neaficyjnaj Z adnago boku byla zasnavana Mizhnarodnaya psihaanalitychnaya asacyyacyya rusk ale y toj zha chas najblizhejshyya saratniki Frejda pachali padzel na supraciynyya grupy Raskol psihaanalitychnaj supolnasci Nyagledzyachy na nyazgody ysyaredzine psihaanalitychnaj supolnasci Frejd ne spynyay ulasnaj navukovaj dzejnasci u 1910 godze yon apublikavay yakiya chytay va yniversitece Klarka i nekalki inshyh nevyalikih prac U tym zha godze z pad pyara Frejda vyjshla kniga prysvechanaya vyalikamu italyanskamu mastaku Leanarda da Vinchy Ab razyhodzhanni z Alfredam Adleram Ya lichu shto poglyady Adlera z yaylyayucca nekarektnymi a tamu nebyaspechnymi dlya buduchaga razviccya psihaanalizu Yany z yaylyayucca navukovymi pamylkami abumoylenymi pamylkovymi metadami adnak geta kashtoynyya pamylki Hoc i ne prymayuchy zmest poglyaday Adlera mozhna pryznac ih lagichnasc i vazhnasc z krytyki idej Adlera Frejdam Paslya drugoga psihaanalitychnaga kangresa y Nyurnbergu naspelyya k tamu momantu kanflikty abvastrylisya da myazhy paklayshy pachatak raskolu y radah najblizhejshyh paplechnikay i kaleg Frejda Pershym z blizkaga kola Frejda vyjshay Alfred Adler chye nyazgody z backam zasnavalnikam psihaanalizu pachalisya yashche y 1907 godze kali byla apublikavana yago praca yakaya vyklikala aburenne mnogih psihaanalitykay Da tago zh Adlera mocna turbavala taya yvaga yakuyu Frejd nadavay svajmu pratezhe Yungu u suvyazi z getym Dzhons yaki haraktaryzavay Adlera yak zmrochnaga i prydzirlivaga chalaveka pavodziny yakoga vagayucca pamizh svarlivascyu i panurascyu pisay Lyubyya nyastrymalnyya dzicyachyya kompleksy magli prayaylyacca y sapernictve i reynasci za yago Frejda pryhilnasc Patrabavanne byc lyubym dzicyom mela taksama vazhny materyyalny matyy bo ekanamichnae stanovishcha maladyh analitykay bolshaj chastkaj zalezhala ad tyh pacyentay yakih Frejd mog da ih nakiravac Z za pryhilnascej Frejda yaki rabiy asnoynuyu stayku na Yunga i slavalyubstva Adlera adnosiny pamizh imi imkliva psavalisya Adler pry getym uves chas svaryysya z inshymi psihaanalitykami baronyachy pryyarytetnasc svaih idej Frejd i Adler razyshlisya y poglyadah pa sheragu palazhennyay Pershae Adler lichyy imknenne da ylady rusk galoynym matyvam yaki vyznachae pavodziny chalaveka tady yak Frejd advodziy asnoynuyu rolyu seksualnasci Drugoe akcent u dasledavannyah asoby Adler staviy na sacyyalnym atachenni chalaveka Frejd zha nadavay najbolshuyu yvagu Trecyae Adler lichyy fabrykacyyaj a geta calkam supyarechyla ideyam Frejda Zreshty adhilyayuchy asnovatvornyya dlya Adlera idei zasnavalnik psihaanalizu pryznavay ih vazhnasc i chastkovuyu abgruntavanasc Nyagledzyachy na geta Frejd byy vymushany vygnac Adlera z psihaanalitychnaga gramadstva padparadkoyvayuchysya patrabavannyam astatnih yago ydzelnikay Pryklad Adlera padtrymay yago najblizhejshy paplechnik i syabar Vilgelm Shtekel Ab razyhodzhanni z Karlam Gustavam Yungam Mozha akazacca shto my peraacenvaem Yunga i yago pracy y buduchyni Perad publikaj yon vyglyadae nespryyalna advarochvayuchysya ad myane to bok ad svajgo minulaga Ale y celym mayo merkavanne pa getym pytanni velmi padobna z vashym Ya ne chakayu yakoga nebudz neadkladnaga pospehu a prachuvayu besperastannae zmaganne Kozhny hto abyacae chalavectvu vyzvalenne ad cyazharu seksu budze vitacca yak geroj i yamu budze dazvolena nesci lyuboe glupstva yakoe yamu yzdumaecca z lista Zigmunda Frejda Ernestu Dzhonsu Praz nepracyagly chas kola najblizhejshyh saratnikay Frejda pakinuy i Karl Gustay Yung ih adnosiny byli kanchatkova sapsavany razyhodzhannyami y navukovyh paglyadah Yung ne prymay palazhennya Frejda pra toe shto padaylenni rusk zaysyody tlumachacca seksualnymi traymami i da tago zh aktyyna cikaviysya mifalagichnymi vobrazami spirytychnymi rusk fenomenami i akultnymi teoryyami shto mocna razdrazhnyala Frejda Bolsh tago Yung asprechvay adno z asnoynyh palazhennyay frejdayskaj teoryi yon lichyy nesvyadomae ne indyvidualnym fenomenam a spadchynaj prodkay usih lyudzej yakiya kali nebudz zhyli y svece to bok razglyaday yago yak kalektyynae nesvyadomae fr Yung ne prymay i poglyaday Frejda na libida kali dlya aposhnyaga dadzenae panyacce aznachala psihichnuyu energiyu asnovatvornuyu dlya prayay seksualnasci skiravanaj na roznyya ab ekty to dlya Yunga libida bylo prosta paznachennem agulnaga napruzhannya Kanchatkovy razryy pamizh dvuma navukoycami adbyysya paslya publikacyi Yungam 1912 u yakih krytykavalisya i asprechvalisya asnoynyya pastulaty Frejda i akazaysya velmi balyuchym dlya ih abodvuh Aproch tago shto Frejd straciy velmi blizkaga syabra mocnym udaram dlya yago stali razyhodzhanni y poglyadah z Yungam u yakim yon spachatku bachyy peraemnika pradayzhalnika razviccya psihaanalizu Svayu rolyu adygrala i strata padtrymki ysyoj cyuryhskaj shkoly z syhodam Yunga psihaanalitychny ruh pazbaviysya sheraga talenavityh navukoycay U 1913 godze Frejd skonchyy pracyagluyu i velmi skladanuyu rabotu nad fundamentalnaj pracaj Tatem i tabu rusk Z chasu napisannya Tlumachennyay snoy ya ne pracavay nad chym nebudz z takoj upeynenascyu i yzdymam pisay yon pra getu knigu Aproch inshaga praca prysvechanaya psihalogii pershabytnyh naroday razglyadalasya Frejdam yak adzin z najbujnejshyh navukovyh kontrargumentay cyuryhskaj shkole psihaanalizu na chale z Yungam Tatem i tabu na dumku aytara pavinen byy kanchatkova addzyalic yago najblizhejshae atachenne ad dysidentay Ab aposhnih Frejd paslya pisay nastupnae Abodva regresiruyuchyya adyhodzyachyya ad psihaanalizu ruhi indyvidualnaya psihalogiya Adlera i analitychnaya psihalogiya fr Yunga yakiya mne zaraz davodzicca paraynoyvac vyyaylyayuc i padabenstva y tym shto z dapamogaj uznyoslyh pryncypay niby z punktu gledzhannya spradvechnaga yany baronyac vygadnyya dlya ih zababony Dlya Adlera getu rolyu igrayuc adnosnasc usyakaga paznannya i prava asoby indyvidualna z dapamogaj mastackih srodkay rasparadzhacca navukovym materyyalam Yung lyamantue pra kulturna gistarychnae prava moladzi skinuc z syabe kajdany yakiya pazhadala naklasci na yae tyranichnaya starasc zdrancvelaya y svaih perakanannyah Zigmund Frejd Narys gistoryi psihaanalizu Nyazgody i svarki z bylymi paplechnikami nadzvychaj stamlyali navukoyca U vyniku pa prapanove Ernesta Dzhonsa yon prynyay rashenne stvaryc arganizacyyu asnoynymi metami yakoj byli b zahavanne fundamentalnyh asnoy psihaanalizu i abarona asoby samoga Frejda ad agresiynyh napadkay apanentay Frejd z vyalikim zahaplennem prynyay prapanovu pra z yadnanne daveranaga kola analitykay u lisce Dzhonsu yon pryznavaysya Maim uyaylennem neadkladna zavalodala vasha dumka pra stvarenne sakretnaga saveta skladzenaga z najlepshyh lyudzej yakiya karystayucca najbolshym daveram syarod nas i stanuc klapacicca pra dalejshae razviccyo psihaanalizu kali myane ne stane Tavarystva z yavilasya na svet 25 maya 1913 goda aproch Frejda u yago yvajshli Ferency Abraham Dzhons Rank i Saks angl Kryhu paznej pa inicyyatyve samoga Frejda da grupy daluchyysya Isnavanne supolnasci yakaya atrymala nazvu Kamitet trymalasya y tajne yae dzeyanni ne afishyravalisya Vajna i paslyavaennyya gady Kamitet u poynym skladze 1922 Zleva naprava Stayac Ota Rank Karl Abraham Maks Ejtyngan Ernest Dzhons Syadzyac Zigmund Frejd Shandar Ferency Gans Saks Pachalasya Pershaya susvetnaya vajna i Vena pryjshla y zanyapad shto zakanamernym chynam adbilasya na praktycy Frejda Ekanamichnae stanovishcha navukoyca imkliva pagarshalasya u vyniku chago y yago razvilasya depresiya Novaytvorany Kamitet akazaysya aposhnim kolam adnadumcay u zhycci Frejda My stali aposhnimi saratnikami yakih yamu kali nebudz nakanavana bylo mec uspaminay Ernest Dzhons Frejd yaki mey finansavyya cyazhkasci i dastatkova svabodnaga chasu z prychyny zmyanshennya kolkasci pacyentay adnaviy navukovuyu dzejnasc lt gt Frejd zamknuysya y sabe i zvyarnuysya da navukovaj pracy lt gt Navuka yvasablyala yago pracu yago zapal yago adpachynak i z yaylyalasya ratavalnym srodkam ad zneshnih nyagod i ynutranyh perazhyvannyay Nastupnyya gady stali dlya yago velmi praduktyynymi u 1914 godze z pad yago pyara vyjshli pracy i Paralelna Frejd pracavay nad seryyaj ese yakiya Ernest Dzhons nazyvae samymi glybokimi i vazhnymi y navukovaj dzejnasci navukoyca geta Imknenni i ih lyos Vycyasnenne Nesvyadomae Metapsihalagichny dadatak da navuki pra sny i Smutak i melanholiya U toj zha peryyad Frejd vyarnuysya da vykarystannya ranej pakinutaga panyaccya metapsihalogiya rusk upershynyu gety termin byy vykarystany y pisme Flisu ad 1896 goda Yano stala adnym z klyuchavyh u yago teoryi Pad slovam metapsihalogiya Frejd razumey tearetychny padmurak psihaanalizu a taksama specyfichny padyhod da vyvuchennya psihiki Na dumku navukoyca psihalagichnae tlumachenne mozha lichycca zakonchanym to bok metapsihalagichnym tolki y tym vypadku kali yano ystanaylivae nayaynasc kanfliktu ci suvyazi pamizh uzroynyami psihiki tapagrafiya vyznachae kolkasc i typ zatrachanaj energii ekanomika i suadnosiny sil u svyadomasci yakiya moguc byc skiravany na supolnuyu pracu ci supracstayac adna adnoj dynamika Praz god ubachyla svet praca yakaya tlumachyc asnoynyya palazhenni yago navuki Z zakanchennem vajny zhyccyo Frejda zmyanilasya tolki y gorshy bok adkladzenyya na starasc groshy yon byy vymushany patracic pacyentay stala yashche mensh adna z dachok Safiya pamerla ad grypu Tym ne mensh navukovaya dzejnasc navukoyca ne spynyalasya im byli napisany pracy Pa toj bok pryncypu zadavalnennya rusk 1920 1921 1923 U krasaviku 1923 goda y Frejda vyyavili puhlinu padnyabennya aperacyya pa yae vydalenni prajshla nyaydala i ledz ne kashtavala navukoycu zhyccya Yamu davyalosya perazhyc yashche 32 aperacyi Neyzabave rak rusk pachay shyrycca i Frejdu vydalili chastku skivicy z getaga momantu yon karystaysya velmi nyazruchnym pratezam yaki pakiday nezagojnyya rany i y dadatak da ysyago yashche i zaminay gavaryc Nastupiy samy zmrochny peryyad u zhycci Frejda yon bolsh ne mog vystupac z lekcyyami bo sluhachy yago ne razumeli Da samaj smerci pra yago klapacilasya dachka Ganna Menavita yana ezdzila na kangresy i kanferencyi dze zachytvala padryhtavanyya backam teksty vystuplennyay Charada gorkih dlya Frejda padzej pracyagvalasya u veku chatyroh gadoy ad suhot pamyor yago ynuk Gejnele syn pamerlaj Safii a praz nekatory chas skanay blizki syabar Karl Abraham Frejdam pachali avalodvac smutak i gora usyo chascej stali z yaylyacca y yago listah slovy pra ylasnuyu blizkuyu smerc Aposhniya gady zhyccya i smerc Vaza u yakoj pahavany prah Zigmunda i Marty Frejd Uletku 1930 goda Frejd byy ganaravany za vazhny yklad u navuku i litaraturu shto prynesla navukoycu vyalikae zadavalnenne i spryyala pashyrennyu psihaanalizu y Germanii Adnak geta padzeya akazalasya azmrochana chargovaj strataj u veku dzevyanosta pyaci gadoy ad gangreny pamerla maci Frejda Amaliya Samyya strashnyya vyprabavanni dlya navukoyca tolki pachynalisya u 1933 godze kancleram Germanii byy abrany Adolf Gitler i dzyarzhaynaj idealogiyaj stay nacyyanal sacyyalizm Novaj uladaj byy prynyaty sherag dyskryminacyjnyh zakonay nakiravanyh suprac yayreyay a knigi shto supyarechyli nacysckaj idealogii znishchalisya Razam z pracami Gejne Marksa Mana Kafki i Ejnshtejna pad zabaronu trapili i pracy Frejda Psihaanalitychnaya asacyyacyya byla raspushchana pa zagadze yrada mnogiya yae chleny padpali pad represii a fondy byli kanfiskavany Mnogiya saratniki Frejda nastojliva prapanoyvali yamu pakinuc krainu ale yon naadrez admaylyaysya U 1938 godze paslya daluchennya Aystryi da Germanii i prasledavannyay yayreyay z boku nacystay stanovishcha Frejda znachna yskladnilasya Paslya aryshtu dachki Ganny i dopytu y gestapa Frejd prynyay rashenne pakinuc Treci rejh i vyehac u Angliyu Azhyccyavic zadumanae akazalasya nyaprosta u abmen na prava pakinuc krainu ylady zapatrabavali vyalikuyu sumu groshaj yakoj Frejd ne mey Navukoycu pryjshlosya zvyarnucca da dapamogi yplyvovyh syabroy kab atrymac dazvol na emigracyyu Tak yago dayni syabar Uilyam Bulit rusk u toj chas pasol ZShA y Francyi zastupnichay za Frejda perad prezidentam Franklinam Ruzveltam Da prashennyay taksama daluchyysya germanski pasol u Francyi graf fon Velcek Agulnymi namagannyami Frejd atrymay prava na vyezd z krainy ale pytanne doygu germanskamu yradu zastavalasya nyavyrashanym Vyrashyc yago Frejdu dapamagla yago daynyaya syabroyka a taksama pacyentka i vuchanica pryncesa Mary Banapart rusk yakaya pazychyla patrebnyya srodki Letam 1939 goda Frejd asabliva mocna pakutavay ad pragresiruyuchaj hvaroby Navukovec zvyarnuysya da doktara Maksa Shura yaki daglyaday yago nagadayshy pra dadzenyya ranej abyacanni dapamagchy pamerci Spachatku Ganna yakaya ne adyhodzila ni na krok ad hvoraga backi zapracivilasya yago zhadannyu ale neyzabave pagadzilasya 23 verasnya Shur uvyoy Frejdu dozu morfiyu dastatkovuyu dlya spynennya zhyccya aslablenaga hvarobaj staroga U try gadziny ranicy Zigmund Frejd pamyor Cela navukoyca bylo kremiravana y Golders Gryn angl a prah zmeshchany y starazhytnuyu etruskuyu vazu padoranuyu Frejdu Mary Banapart Vaza z praham navukoyca staic u mayzalei Ernesta Dzhordzha angl Ernest George Mausoleum u U noch na 1 studzenya 2014 goda nevyadomyya pralezli y krematoryj dze stayala vaza z praham Marty i Zigmunda Frejday i razbili yae Paslya getaga naglyadchyki krematoryya peranesli vazu z praham u bolsh nadzejnae mesca U navucyIdejnyya papyaredniki Na razviccyo psihaanalitychnaj kancepcyi Frejda istotny yplyy zrabili mnostva roznyh navukoycay i dasledchykay U pershuyu chargu dasledchyki adznachayuc uplyy evalyucyjnaj teoryi Charlza Darvina biyagenetychnaga zakona rusk Ernsta Gekelya katartychnaga metadu i teoryi Zhana Sharko pra yzdzeyanne gipnozu dlya lyachennya isteryi Mnostva idej Frejd zapazychyy z prac Gotfryda Lejbnica u pryvatnasci z yago navuki ab manadah angl najdrabnejshyh duhoyna psihichnyh chascicah Karla Gustava Karusa a menavita dapushchenne pra toe shto nesvyadomaya psihichnaya dzejnasc vyyaylyaecca praz perazhyvanni i sny Eduarda Gartmana i yago Filasofii nesvyadomaga Iagana Frydryha Gerbarta yaki scvyardzhay shto peynyya chalavechyya imknenni moguc byc vycesneny za parog svyadomasci i Artura Shapengayera yaki vyluchay volyu da zhyccya yakuyu Frejd paznachyy yak Eras Znachny yplyy na farmiravanne poglyaday Frejda zrabiy nyamecki filosaf i psiholag yaki prysvyaciy nekalki prac nesvyadomym psihichnym pracesam Na psihaanaliz taksama payplyvali idei Gustava Fehnera rusk z yago raspracovak byaruc pachatak kancepcyi pryncypu zadavalnennya psihichnaj energii a taksama cikavasc da vyvuchennya agresii Aproch getaga Frejd znahodziysya pad uplyvam idej Frydryha Nicshe Klemensa Brentana i mnogih znakamityh navukoycay napryklad Mnostva aryginalnyh dlya svajgo chasu kancepcyj cyaper tradycyjna asacyiravanyh z imem Frejda na samaj sprave z yaylyalisya chastkova zapazychanymi napryklad nesvyadomae yak voblasc psihiki dasledavali Gyote i Shyler adzin z elementay psihichnaj arganizacyi Yano byy zapazychany Frejdam u nyameckaga yracha Georga Grodeka angl teoryya edypava kompleksu naveyana tvoram Safokla Car Edyp metad svabodnyh asacyyacyj naradziysya ne y yakasci samastojnaj metodyki a pry perapracoycy padyhodu Yozefa Breera ideya ab tlumachenni snoy taksama ne byla novaya pershyya yyaylenni pra ih simvalizm vykazvay yashche Arystocel Asnoyny yklad u navuku Asnoyny artykul Syarod dasyagnennyay Frejda najbolej vazhnymi z yaylyayucca raspracoyka trohkampanentnaj strukturnaj madeli psihiki yakaya skladaecca z i vyluchenne specyfichnyh faz asoby stvarenne teoryi vyyaylenne funkcyyanuyuchyh u psihicy psihalagizacyya panyaccya adkryccyo a taksama raspracoyka takih terapeytychnyh metodyk yak i Adnym z asnoynyh navukovyh dasyagnennyay Frejda z yaylyaecca raspracoyka aryginalnaj dlya svajgo chasu strukturnaj madeli psihiki chalaveka U chas shmatlikih klinichnyh nazirannyay navukovec dapusciy nayaynasc supracstayannya pamizh imknennyami vyyaviyshy shto sacyyalna determinavanyya zabarony chasta abmyazhoyvayuc prayaylenne biyalagichnyh imknennyay Na padstave atrymanyh danyh Frejd raspracavay kancepcyyu psihichnaj arganizacyi vyluchyyshy try strukturnyya elementy asoby ci Id nyam Das es ci Ega nyam Ego i ci Super Ega nyam Das Uber Ich Yano pavodle frejdayskaj kancepcyi abaznachae nevyadomuyu silu shto kirue ychynkami chalaveka i sluzhyc asnovaj dlya dzvyuh inshyh prayay asoby utrymlivayuchy energiyu dlya ih Ya geta i yosc asoba chalaveka uvasablenne yago rozumu Ya azhyccyaylyae kantrol nad usimi pracesami shto prahodzyac u psihicy indyvida i yago asnoynaya funkcyya zaklyuchaecca y padtrymanni yzaemasuvyazi pamizh instynktami i dzeyannyami Zvysh Ya z yaylyaecca psihichnaj instancyyaj yakaya yklyuchae aytarytet rusk samanaziranne idealy sumlenne u metafarychnym znachenni Zvysh Ya vystupae y yakasci ynutranaga golasu cenzara suddzi Inshym najvazhnejshym dasyagnennem Frejda z yaylyaecca adkryccyo chalaveka U najbolej agulnym sense pad terminam psihaseksualnae razviccyo razumeecca ruh dzicyaci ad infantylnyh sposabay zadavalnennya imknennyay da bolsh stalyh yakiya dazvalyayuc u kanchatkovym vyniku ystupic u seksualny kantakt z chalavekam procileglaga polu Psihaseksualnae razviccyo nadzvychaj vazhnae dlya stanaylennya asoby menavita pry prahodzhanni ysih yago etapay zakladvayucca peradumovy buduchyh seksualnyh emacyyanalnyh i kamunikatyynyh prablem Frejdam bylo vyluchana pyac takih stadyj aralnaya analnaya falichnaya latentnaya i genitalnaya Asobaj dlya ysyoj psihaanalitychnaj teoryi Frejda pasluzhyla kancepcyya sutnasc yakoj zaklyuchaecca y abaznachenni ambivalentnyh adnosin dzicyaci da svaih backoy sam termin haraktaryzue prayaylenne chalavekam nesvyadomyh imknennyay u yakih kahanne myazhue z nyanaviscyu da backoy U razumenni Frejda hlopchyk eratychna pryvyazany da maci i imknecca valodac yoyu a backu ysprymae yak sapernika i perashkodu dlya azhyccyaylennya dadzenaga zhadannya u dzyaychynki situacyya advarotnaya i nosic nazvu Kompleks Elektry rusk Edypay kompleks razvivaecca va yzrosce troh shasci gadoy i yago paspyahovae vyrashenne identyfikacyya z backam adnago pola ci identyfikacyya z agresaram pryncypova vazhnae dlya dzicyaci Vyrashenne razburenne kompleksu vyadze da perahodu ad falichnaj stadyi razviccya da latentnaj i z yaylyaecca padmurkam dlya ytvarennya Zvysh Ya aytarytet backoy takim chynam peramyashchaecca ynutr psihiki vyrashany edypay kompleks robicca asnoynaj krynicaj pachuccya viny yakim Zvysh Ya yplyvae na Ya i adnachasna aznachae zakanchenne peryyadu infantylnaj seksualnasci indyvida Nemalavazhnym dlya razviccya frejdyzmu bylo apisanne navukoycam yakiya funkcyyanuyuc u psihicy chalaveka Pa Frejdu abarona geta psihalagichny mehanizm supracstayannya tryvoze yaki u adroznenne ad kanstruktyynyh dzeyannyay skiravanyh na rashenne prablemnaj situacyi perakruchvae ci admaylyae realnasc adznachayuc Frejdzher i Fejdymen Ahoynyya mehanizmy adnosyacca da Ya chalaveka yakomu davodzicca supracstayac mase raznastajnyh pagroz z boku navakolnaga svetu i zhadannyam Yano yakiya strymlivayucca Zvysh Ya Frejd advodziy znachnuyu rolyu ih dasledavannyam ale ne sprabavay ih klasifikavac geta yzyala na syabe yago dachka Ganna yakaya y pracy Ya i ahoynyya mehanizmy 1936 sistematyzavala ranej apisanyya navukoycam psihichnyya fenomeny Frejd apisay nastupnyya ahoynyya mehanizmy vycyasnenne praekcyyu rusk zamyashchenne racyyanalizacyyu rusk reaktyynae ytvarenne rusk regresiyu rusk sublimacyyu rusk i admaylenne rusk Kraevugolnym kamenem u teoryi Frejda bylo adkryccyo chastki psihiki chalaveka pa ab yome zmesce i pryncypah funkcyyanavannya adroznaj ad U nesvyadomae lichycca adnoj z sistem psihichnaga aparata Paslya z yaylennya trohkampanentnaj madeli svyadomasci Yano Ya i Zvysh Ya nesvyadomae abaznachaecca vyklyuchna pry dapamoze prymetnika to bok adlyustroyvae psihichnuyu yakasc u roynaj stupeni ylascivuyu kozhnaj z troh struktur psihiki Asnoynyya rysy nesvyadomaga pavodle Frejda zaklyuchayucca y nastupnym zmest nesvyadomaga z yaylyaecca reprezentacyyaj imknennyay zmest nesvyadomaga regulyuecca pershasnymi pracesami u pryvatnasci i zrushennem yakiya padsilkoyvayucca energiyaj imknennyay zmesty nesvyadomaga imknucca vyarnucca y svyadomasc vyyaviyshysya y pavodzinah vyartanne vycesnenaga zmestu adnak faktychna z yavicca y peradsvyadomasci moguc vyklyuchna y perakruchanym cenzuraj Zvysh Ya vyglyadze u nesvyadomym velmi chasta fiksuyucca dzicyachyya zhadanni Adnym z asnoynyh metaday psihaanalityka y raboce z pacyentam z yaylyaecca raspracavany Frejdam Svabodnyya asacyyacyi geta vykazvanni zasnavanyya na advolnym vykladze lyubyh dumak adnosna chago b tam ni bylo Adnajmenny metad lyazhyc u asnove psihaanalizu i z yaylyaecca adnym z asnoynyh yago pryyomay U psihaanalize svabodnyya asacyyacyi razglyadayucca y yakasci signalu ab nayaynasci idej ci fantazij yakiya ne moguc byc usvyadomleny chalavekam bez analitychnaj dapamogi psiholaga bo znahodzyacca y peradsvyadomasci Lyubaya asacyyacyya mozha stac pryncypova vazhnaj dlya ystanaylennya prychyn uzniknennya zahvorvannya Prymyanenne dadzenaga metadu dazvolila calkam admovicca ad uzhyvannya gipnozu na seansah i pavodle sloy samoga Frejda pasluzhyla shturshkom da stanaylennya i razviccya psihaanalizu Inshaya najvazhnejshaya prylada psihaanalityka y yago raboce pradstaylena tehnikaj Tlumachenne snoy geta praces raskryccya sensu i znachennya snoy skiravany na rasshyfroyku ih nesvyadomaga zmestu Pavodle yyaylennya Frejda sny yyaylyayuc saboyu psihichnyya z yavy yakiya z yaylyayucca adlyustravannem chagosci nayaynaga y dushy chalaveka pra shto sam snaved ne zdagadvaecca takim chynam indyvid nikoli ne ysvedamlyae praydzivy sens svajgo snu Praca psihaanalityka adpavedna zvodzicca da tago kab raskryc perad chalavekam gety sens Pabudovaj svabodnyh asacyyacyj da asobnyh chastak snu chalavek raskryvae yago praydzivuyu sutnasc nesvyadoma aryentuyuchysya na yago realny zmest Praces tlumachennya zaklyuchaecca y perakladze yaynaga zmestu snu to bok yago syuzheta u shavany zmest Ne mensh vazhnym dlya psihaanalitychnaj terapii z yaylyaecca adkrytaya Frejdam z yava Transfer z yava y adnosinah dvuh lyudzej yakaya prayaylyaecca y peranyasenni pachuccyay i pryhilnascej imi adzin na adnago Pry psihaanalize transfer haraktaryzuecca yak zrushenne nesvyadomyh uyaylennyay zhadannyay imknennyay stereatypay myslennya i pavodzin z adnago indyvida na inshaga pry getym vopyt minulaga robicca madellyu yzaemadzeyannya y suchasnym Pad terminam kontr transfer adpavedna razumeecca advarotny transferu praces a menavita peranyasenne analitykam na svajgo klienta emacyyanalnaga staylennya da chalaveka sa svajgo minulaga Pracy Zigmunda Frejda 1899 1901 1905 Try narysy pa teoryi seksualnasci 1913 1920 1921 Psihalogiya mas i analiz chalavechaga Ya angl 1927 Buduchynya adnoj ilyuzii rusk 1930 Nezadavolenasc kulturaj rusk Uplyy i znachenne idej Frejda Dasledchyki adznachayuc shto yplyy idej Frejda na zahodnyuyu cyvilizacyyu XX stagoddzya byy glybokim i tryvalym doktar psihalogii dacent Dzyarzhaynaga yniversiteta Nyu Yorka angl i doktar psihalogii dekan rusk Vyshejshaj shkoly yniversiteta Vilanova angl adznachayuc shto va ysyoj gistoryi chalavectva velmi neshmatlikiya idei zrabili taki shyroki i magutny yplyy Na dumku nazvanyh aytaray da asnoynyh zaslug navukoyca varta adnesci stvarenne pershaj razgornutaj teoryi asoby raspracoyku sistemy klinichnyh nazirannyay zasnavanyh na ylasnym analize i terapeytychnym vopyce farmavanne aryginalnaga metadu lyachennya neyratychnyh rasstrojstvay yakiya nemagchyma dasledavac niyakim inshym chynam Robert Frejdzher angl doktar filasofii zasnavalnik i prezident Instytuta transpersanalnaj psihalogii angl i doktar filasofii vykladchyk va yniversitece San Francyska angl i Stenfardskim universitece nazyvayuc navukovyya poglyady Frejda radykalnymi i navatarskimi dlya svajgo chasu scvyardzhayuchy shto idei navukoyca i da syonnya pracyagvayuc akazvac znachny yplyy na psihalogiyu medycynu sacyyalogiyu antrapalogiyu litaraturu i mastactva Frejdzher i Fejdymen adznachayuc shto sherag adkryccyay Frejda napryklad pryznanne vazhnasci snoy i vyyaylenne energii nesvyadomyh pracesay na dadzeny momant z yaylyayucca agulnapryznanymi hoc mnogiya inshyya aspekty yago teoryi aktyyna krytykuyucca Dasledchyki robyac vysnovu Nezalezhna ad chasu Frejd geta figura y psihalogii z yakoj varta lichycca Vyadomy rasijski psiholag taksama prytrymlivaecca dumki shto pracy Frejda vyznachyli kirunak razviccya psihalogii y XX stagoddzi i dagetul vyklikayuc cikavasc a suchasnaya psihaterapiya zasvoila yroki navukoyca adbirayuchy y ih usyo toe shto budarazhyc tvorchuyu dumku urach psihiyatr chlen Asacyyacyi psihaanalizu Buenas Ajresa i Mizhnarodnaj asacyyacyi psihaanalizu nazyvae Frejda nyastomnym dasledchykam entuziyastam dalyokim ad kanfarmizmu i pisha Syonnya my mozham dapaynyac asprechvac ci zmyanyac akcenty y spadchyne Frejda ale ysyo taki yago metad yago padyhod da dasledavannyay pracyagvae isnavac tolki z nyaznachnymi zmenami Francuzski psihaanalityk Andre Gryn angl u svayu chargu scvyardzhae Niyaki artadaksalny paslyadoynik Frejda yaki hoc i zrabiy znachny yklad u navuku ne y stane prapanavac shto nebudz pryncypova novae Adzin z najbolsh yarkih paslyadoynikay navukoyca francuzski psiholag i filosaf Zhak Lakan haraktaryzavay navuku Frejda yak kapernikayski peravarot Paplechnik i vuchan Frejda apisvayuchy yplyy navukoyca na medycynu pisay Yak ni dziyna ale da Frejda dasledchyki lichyli amal amaralnym razglyad seksualnyh prablem i psihalagichnaga boku lyuboynyh adnosin menavita geta pryvyalo Frejda da peraasensavannya praktyki i teoryi terapii shto calkam pravalilasya y sprobah lyachennya neyrozay Ferency adznachay shto najbolsh vazhnae dasyagnenne navukoyca geta stvarenne specyfichnaj movy i tehniki dlya dasledavannya nesvyadomaga yakiya dapamagayuc pry tlumachenni snoy i neyratychnyh psihatychnyh simptomay u shtodzyonnym zhycci Padobna Lakanu Ferency nazyvae adkrycci Frejda vyalikim peravarotam paraynoyvayuchy ih z ukaranennem u medycynu metaday perkusii rusk rentgenalogii bakteryyalogii i himii Dasledchyk zakanchvae artykul slovami Frejd padarvay stroguyu demarkacyjnuyu myazhu pamizh navukami pra pryrodu i duh lt gt Uplyy Frejda na medycynu glyboka yzdzejnichay na razviccyo getaj navuki Magchyma shto imknenne da yae razviccya isnavala i ranej ale faktychnae azhyccyaylenne zapatrabavala z yaylennya asoby takoj znachnasci yak Frejd Rasijski filosaf Syargej Mareey dapusciy shto frejdyzm rusk mozhna razglyadac yak adnu z troh asnoynyh naroyni z marksizmam i hrysciyanstvam sistem svetapoglyadu XX stagoddzya Mareey pisha shto yplyy Frejda y asnoynym prayaviysya y psihalogii i filasofii Na dumku dasledchyka uklad Frejda y filasofiyu zaklyuchaecca y vyluchenni pryncypova novaga scvyardzhennya yakoe abvyashchae shto dusheynae zhyccyo chalaveka zusim ne yosc patok urazhannyay i reakcyj a ytrymlivae y sabe nejkuyu substancyyu nejkuyu kanstantu yakaya ne tolki ne paddaecca yplyvu vonkavyh urazhannyay a naadvarot znutry ih vyznachae prydayuchy im takoe znachenne yakoe zusim nevytlumachalnae ni z suchasnasci ni z minulaga vopytu Takim chynam tlumachyc Mareey Frejd asprechyy daminantnae y empirychnaj navucy yyaylenne pra dushu yak nemateryyalny pachatak adpavedna backa zasnavalnik psihaanalizu vyarnuy panyaccyu dusha stroga navukovy sens hoc i chastkova zanava sfarmiravany yak vynik dadzenae panyacce vyjshla za ramki adnoj tolki filasofii da yakoj bylo ranej adnesena navukoycami empirykami Inshy dasledchyk psiholag Lyudmila Abuhava pisha shto galoyny sakret velizarnaga yplyvu Frejda zaklyuchaecca y raspracavanaj im dynamichnaj teoryi razviccya asoby yakaya dakazala shto dlya razviccya chalaveka galoynae znachenne mae inshy chalavek a ne pradmety yakiya yago atachayuc Spasylayuchysya na Dzhejmsa Uotsana Obuhava zayvazhyla shto Frejd znachna aperadzhay svoj chas i naroyni z Charlzam Darvinam razburyy vuzkiya nyagibkiya mezhy cvyarozaga rozumu svajgo chasu i raschysciy novuyu terytoryyu dlya vyvuchennya chalavechyh pavodzin A P Karakina adznachae znachny yplyy Frejda na razviccyo kulturalagichnaj dumki y XX stagoddzi asnoyny yklad navukoyca y dadzenaj voblasci zaklyuchaecca y stvarenni aryginalnaj kancepcyi kultury pavodle yakoj use kulturnyya kashtoynasci yosc pradukt sublimacyi ci inshymi slovami pracesu padnachalennya kulturaj energii Yano i peranakiravannya yae z seksualnyh met na duhoynyya mastackiya Karakina pisha Kultura u razumenni psihaanalitychnaj teoryi zasnavana na prymuse i zabarone imknennyay yana yosc mehanizm prygnechannya pershasnyh zhadannyay shto pagrazhayuc gramadstvu yana skiroyvae instynkty u tym liku i agresiynasc u inshae rechyshcha i menavita tamu kultura z punktu gledzhannya Frejda z yaylyaecca krynicaj psihichnaga nezdaroyya indyvida Frejd istotna payplyvay na evalyucyyu teoryj asoby yago poglyady na razviccyo chalaveka ab yadnanyya y ramkah psihaanalizu dagetul zastayucca dobra vyadomymi y psihalogii Nyamnogiya idei y gistoryi chalavechaj cyvilizacyi meli taki shyroki i glyboki yplyy yak frejdayskiya Papulyarnasc kancepcyj Frejda pracyagvae pashyracca y roznyya navukovyya sfery Yak zayvazhyy doktar filasofii prafesar Kalifarnijskaga yniversiteta y Santa Krus angl u Frejda yashche yosc chamu pavuchycca Krytyka Na Zahadze psihaanaliz Frejda yzho pry samym svaim z yaylenni byy raskrytykavany u pryvatnasci aryentavanymi aytarami takih yak K Yaspers A Kronfeld rusk K Shnajder angl Vajtbreht i mnogiya inshyya Spachatku neprymanne kancepcyi Frejda eyrapejskimi psihiyatrami bylo rashuchym i paysyudnym za neshmatlikimi vyklyuchennyami yak napryklad O Blejler i U P Serbski rusk Shkolu Frejda bolshasc psihiyatray lichyla marginalnaj sektaj shto zajmaecca psihaterapiyaj neyrozay samo panyacce yakih uyaylyalasya fantomam nedyferencyravanaj zbornaj grupaj samataneyralagichnyh rasstrojstvay pagranichnyh z normaj Adnak u 1909 pachalasya zavayavanne navukaj Frejda ZShA a paslya Drugoj susvetnaj vajny i nyameckaj psihiyatryi K Yaspers staviysya z bezumoynaj pavagaj da Frejda yak asoby i navukoyca i pryznavay znachny yklad yago teoryj u navuku ale lichyy psihaanalitychny kirunak dasledavannyay nepraduktyynaj vulgaryzacyyaj idej Shapengayera i Nicshe sparadzhennem mifatvorchyh fantazij a sam ruh psihaanalizu sektanckim Vysoka acenvayuchy asobnyya gipotezy Frejda i sabrany im empirychny materyyal Yaspers tym ne mensh pakazvay na fantastychnasc mnogih yago abagulnennyay Yaspers nazyvay psihaanaliz papulyarnaj psihalogiyaj yakaya dazvalyae abyvacelyu lyogka vytlumachyc shto zaygodna Frejdyzm dlya K Yaspersa getak zha yak i marksizm suragat very Na dumku Yaspersa psihaanaliz nyase znachnuyu dolyu adkaznasci za agulnae znizhenne duhoynaga yzroynyu suchasnaj psihapatalogii E Krepelin taksama negatyyna staviysya da frejdyzmu scvyardzhayuchy Na padstave roznabakovaga vopytu ya scvyardzhayu shto pracyaglyya i nastojlivyya rospyty hvoryh pra ih intymnyya perazhyvanni a taksama zvychajnae mocnae padkreslivanne palavyh adnosin i zvyazanyya z getym parady moguc pacyagnuc za saboj samyya nespryyalnyya nastupstvy Krepelin E Uvodziny y psihiyatrychnuyu kliniku Vyadomyya antrapolagi Margaret Mid Rut Benedykt Kara Dzyubua i Franc Boas sabrali danyya yakiya asprechvayuc scvyardzhenne pra yniversalnasc takih asnoynyh frejdayskih panyaccyay yak libida instynkty razburennya i smerci pryrodzhanyya infantylnyya seksualnyya stadyi i edypay kompleks Sherag getyh kancepcyj pravyaraysya eksperymentalna u vyniku chago vyyavili shto yany pamylkovyya Robert Sirs rusk razglyadayuchy getyya eksperymentalnyya danyya y svayoj pracy Aglyad ab ektyynyh dasledavannyay psihaanalitychnyh panyaccyay zrabiy vyvad Pavodle kryteryyay fizichnyh navuk psihaanaliz ne z yaylyaecca sapraydnaj navukaj lt gt Psihaanaliz zasnoyvaecca na metadah yakiya ne dazvalyayuc paytaryc naziranni ne valodayuc vidavochnascyu ci denatatyynaj validnascyu i nyasuc na sabe y nekatoraj stupeni adbitak sub ektyynyh praduzyatascej naziralnika Kali taki metad vykarystoyvaecca dlya adkryccya psihalagichnyh faktaray yakiya pavinny valodac ab ektyynaj validnascyu yon akazvaecca zusim neabgruntavanym Psihaanaliz padvyargaysya prasledavannyam u Germanii z pryhodam nacystay da ylady i velmi hutka akazaysya y padobnym stanovishchy na terytoryi SSSR hoc nepracyagly chas teoryi Frejda byli tam dosyc papulyarnyya Psihaanaliz yak navukovy kirunak u psihalogii z yaviysya y Rasii yashche da 1917 goda yago paslyadoyniki vypuskali ylasny navukovy chasopis syarod pryhilnikay navuki Frejda byli vidnyya chleny Rasijskaj akademii navuk U Petragradze byla arganizavana admyslovaya analitychnaya grupa dlya dzyacej z neyratychnymi rasstrojstvami k kancu dzesyacigoddzya paspyahova funkcyyanavali navuchalny instytut ambulatornaya klinika i eksperymentalnaya shkola zasnavanyya na psihaanalitychnyh pryncypah Pracy Frejda aktyyna perakladalisya na ruskuyu movu Adna sa stalichnyh vyshejshyh navuchalnyh ustanoy zajmalasya padryhtoykaj psihaanalitykay Adnak k syaredzine 1920 h gadoy psihaanaliz akazaysya vycesneny z asyaroddzya aficyjnaj navuki Najbolej vostra supyarechnasci pamizh pryhilnikami i praciynikami Frejda vyyavilisya y dyskusii ab magchymasci ab yadnannya psihaanalizu z marksizmam Ab ektam krytyki y chas getyh debatay chasta rabiysya ne sam Frejd a roznyya tlumachalniki i interpretatary yago idej lt gt Tamu kab sklasci abvinavachanne suprac psihaanalizu byla zusim ne cyazhka znajsci lyubuyu kolkasc durnavatyh idej yakiya vydavalisya za frejdysckiya napryklad scvyardzhenne nejkaga analityka yakoe cytavalasya y chas adnoj z saveckih palemichnyh kampanij suprac Frejda pra toe shto kamunistychny lozung Praletaryi ysih krain zluchajcesya na samaj sprave z yaylyaecca neysvyadomlenaj prayavaj gomaseksualnasci Takiya zh grubyya i sproshchanyya traktoyki sustrakalisya i y sfery litaraturnaj krytyki dze psihaanaliz zdavalasya mala chago zmog dabicca aproch poshuku falichnyh znakay Ale zh zrazumela shto takuyu skladanuyu i shmatbakovuyu teoryyu yak psihaanaliz treba acenvac pa yae lepshyh a ne gorshyh prayavah Advazhnaya dumka Psihaanaliz u Saveckim Sayuze Z 1930 h gadoy z punktu gledzhannya aficyjnaj saveckaj psihalagichnaj navuki Frejd stay zlachyncam 1 Getamu y znachnaj stupeni spryyala asabistaya nepryyaznasc da psihaanalizu Iosifa Stalina U Saveckim Sayuze teoryi Frejda z getaga chasu razumelisya vyklyuchna yak brudnyya slovy shto asacyiruyucca z seksualnaj razbeshchanascyu Dlya aficyjnaj idealogii frejdyzm byy neprymalny yashche pa adnoj prychyne psihaanaliz razglyaday indyvida izalyavana ne ylichvayuchy yago suvyazi z gramadstvam Vynik kanfrantacyi byy velmi sumny Uzho y 1930 godze lyubaya aktyynasc saveckaga psihaanalitychnaga ruhu byla spynena i z getaga momantu zgadvac frejdysckuyu teoryyu dazvalyalasya tolki y plane asudzhennya Yak i velmi mnogiya inshyya perspektyynyya kulturnyya tendencyi vyklikanyya samoj revalyucyyaj psihaanaliz byy vyrvany z koranem i znishchany stalinskim teroram Adnak krytyka psihaanalizu byla abumoylena ne tolki palitychnymi prychynami Paslya smerci Frejda y 1939 godze garachyya sprechki vakol psihaanalizu i samoga navukoyca ne spynilisya naadvarot yany razgarelisya z novaj silaj Supyarechlivasc u acenkah ukladu Frejda y navuku naziraecca i da syonnya Biyolag i nobeleyski layreat Piter Medavar aharaktaryzavay psihaanaliz yak samae grandyyoznae intelektualnae ashukanstva dvaccataga stagoddzya Filosaf navuki angl Karl Poper krytychna adklikaysya pra navuku Frejda Poper scvyardzhay shto teoryi psihaanalizu ne valodayuc pradkazalnaj silaj i shto nemagchyma pastavic taki eksperyment yaki b mog ih asprechyc to bok psihaanaliz nelga falsifikavac rusk takim chynam getyya teoryi pseydanavukovyya Aproch Karla Popera idei Frejda krytykavali i yakiya adznachali nedastatkovasc empirychnaga bazisa psihaanalizu i nepravyaralnasc asnoynyh yago palazhennyay navukoycy nazyvali frejdyzm pabudavanym na spekulyacyjnyh razvazhannyah i azarennyah Tak A Grunbaym pakazvay shto tryvaly terapeytychny pospeh na yakim zasnoyvaecca scvyardzhenne Frejda ab dokaznasci metadu svabodnyh asacyyacyj nikoli ne mey mesca y rechaisnasci shto vymushany byy pryznac Frejd i y pachatku i y samym kancy svayoj kar ery a chasovyya terapeytychnyya vyniki calkam vytlumachalnyya ne sapraydnaj efektyynascyu getaga metadu a efektam Ci ne velmi geta prosta kab byc praydaj to shto htosci mozha paklasci psihichna zaklapochanaga sub ekta na kushetku i vyyavic etyyalogiyu yae ci yago zahvorvannya z dapamogaj svabodnaj asacyyacyi Paraynalna z vysvyatlennem prychyn asnoynyh samatychnyh zahvorvannyay angl geta vyglyadae amal dzivam kali tolki praydziva pisha A Grunbaym Yon adznachae shto za ysyo minulae stagoddze ne bylo pakazana bolshaj efektyynasci lyachennya psihaanalizam u paraynanni z kantrolnaj grupaj takih zha pacyentay chye vycyasnenni ne byli znyaty Grunbaym byare pad sumnenne efektyynasc metadu svabodnyh asacyyacyj u vyznachenni prychyn yak neyratychnyh simptomay tak i snoy ci pamylak i abmovak i nazyvae ab yadnanne pershyh drugih i trecih dzyakuyuchy yakomu stvaraecca yrazhanne yhvalnaj useahopnasci centralnaj teoryi vycyasnennya pseyda ab yadnannem i sumneynaj unifikacyyaj Yon zgadvae shto pavodle danyh starannyh dasledavannyay tak zvanyya svabodnyya asacyyacyi y rechaisnasci ne svabodnyya ale zalezhac ad ledz zayvazhnyh padkazak psihaanalityka pacyentu i tamu ne moguc nadzejna ruchacca za zmest merkavanyh vycyasnennyay yakiya imi niby zdymayucca Navukovaya spadchyna Frejda byla padvergnuta krytycy z boku Eryha Froma yaki lichyy shto navukovec znahodzyachysya pad uplyvam burzhuaznaga materyyalizmu ne mog uyavic sabe psihichnyya sily shto ne meli fiziyalagichnaj krynicy adsyul zvarot Frejda da seksualnasci From taksama skeptychna staviysya da prapanavanaj Frejdam struktury asoby chalaveka Yano Ya i Zvysh Ya lichachy yae ierarhichnaj to bok admaylyayuchaj magchymasc svabodnaga isnavannya chalaveka yaki ne znahodzicca pad prygnyotam gramadstva Pryznayuchy zaslugu navukoyca y vyvuchenni From znahodziy poglyad Frejda na dadzeny fenomen zalishne vuzkim pavodle backi zasnavalnika psihaanalizu kanflikt pamizh byccyom i myslennem yosc kanflikt pamizh myslennem i infantylnaj seksualnascyu From lichyy padobny vyvad hibnym krytykuyuchy samo razumenne seksualnasci Frejdam yaki ignaravay yae yak magchymy pradukt impulsay abumoylenyh sacyyalna ekanamichnymi i kulturnymi faktarami Inshy vazhny slup psihaanalitychnaj teoryi kancepcyya edypava kompleksu taksama byy raskrytykavany Fromam Frejd dapusciy pamylku vytlumachyyshy pryhilnasc hlopchyka da maci praz seksualnasc Tym samym Frejd nyapravilna vytlumachyy svayo adkryccyo ne zrazumey shto pryhilnasc da maci adna z najbolsh glybokih emacyjnyh suvyazej ne abavyazkova seksualnyh yakiya karanyacca y sapraydnym gumanistychnym isnavanni chalaveka Inshy aspekt edypava kompleksu yaki zaklyuchaecca y varozhyh adnosinah syna da backi taksama byy nyapravilna vytlumachany Frejdam yaki razglyaday dadzeny kanflikt yak seksualny tym chasam yak yago vytoki lyazhac u pryrodze patryyarhalnaga gramadstva Inshaya chastka Edypava kompleksu to bok varozhae sapernictva z backam shto dasyagae kulminacyi y zhadanni zabic yago taksama z yaylyaecca dakladnym nazirannem yakoe adnak ne abavyazkova pavinna byc zluchana z pryhilnascyu da maci Frejd prydae yseagulnuyu znachnasc ryse harakternaj tolki dlya patryyarhalnaga gramadstva U patryyarhalnym gramadstve syn padnachalvaecca voli backi yon nalezhyc backu i yago lyos vyznachaecca backam Kab byc spadchynnikam backi to bok u shyrejshym sense dabicca pospehu yon pavinen ne tolki dagadzhac backu yon pavinen skaracca yamu i zamyanyac svayu volyu volyaj backi Yak vyadoma prygnyot pryvodzic da nyanavisci da zhadannya vyzvalicca ad prygnyatalnika i y kanchatkovym rahunku znishchyc yago Frejd ubachyy gety kanflikt ale ne zrazumey shto geta rysa patryyarhalnaga gramadstva a vytlumachyy yago yak seksualnae sapernictva pamizh backam i synam Lejbin V M rusk Adkrycci i abmezhavanasc teoryi Frejda Eryh From raskrytykavay kozhny znachny aspekt frejdysckaj teoryi uklyuchayuchy kancepcyi narcysizmu haraktaru i From scvyardzhay shto psihaanalitychnaya teoryya byla adaptavana da patreb burzhuaznaga gramadstva kancentracyya na prablemah seksu y rechaisnasci vyala ad krytyki gramadstva i takim chynam nasila chastkova reakcyjny palitychny haraktar Kali y asnove ysih psihichnyh rasstrojstvay lyazhyc nyazdolnasc chalaveka vyrashyc svae seksualnyya prablemy to adpadae ysyakaya patreba krytychnaga analizu ekanamichnyh sacyyalnyh i palitychnyh faktaray shto stayac na shlyahu indyvidualnasci yakaya razvivaecca Z inshaga boku palitychny radykalizm stali razglyadac yak admyslovuyu prykmety neyrozu tym bolsh shto Frejd i yago paslyadoyniki yzoram psihichna zdarovaga chalaveka lichyli liberalnaga burzhua Levy ci pravy radykalizm stali tlumachyc nastupstvami neyratychnyh pracesay nakshtalt Edypava kompleksu i y pershuyu chargu neyratychnymi ab yaylyalisya palitychnyya perakananni adroznyya ad poglyaday liberalnaga syarednyaga klasa Doktar filasofii Robert Keral angl u knize Sloynik skeptyka krytykavay psihaanalitychnuyu kancepcyyu nesvyadomaga yakoe zahoyvae pamyac pra traymy dzyacinstva yak supyarechnuyu suchasnym uyaylennyam pra rabotu implicytnaj pamyaci angl Psihaanalitychnaya terapiya y mnogih adnosinah zasnavana na poshuku tago shto napeyna ne isnue prygnechanyya dzicyachyya yspaminy zdagadcy yakaya napeyna pamylkovaya shto dzicyachy vopyt z yaylyaecca prychynaj prablem pacyentay i na terapeytychnaj teoryi yakaya amal ne mae shancay byc vernaj shto peravod prygnechanyh uspaminay u svyadomasc yosc istotnaya chastka kursa lyachennya filosaf ganarovy lektar Sent Endruskaga yniversiteta yaki padrabyazna razglyaday kancepcyi Frejda y knize Dzesyac teoryj pra pryrodu chalaveka angl Ten Theories of Human Nature 1974 adznachay shto pryhilniki frejdyzmu moguc lyogka y znevazhalnym klyuchy praanalizavac matyvacyyu yago krytykay to bok spisac na nesvyadomae supraciylenne angl lyubyya sproby ysumnicca y praydzivasci kancepcyi yakuyu yany padzyalyayuc Pa sutnasci frejdyzm uyaylyae saboyu zamknyonuyu sistemu yakaya nejtralizue lyubyya svedchanni yakiya gavorac pra falsifikacyi i mozha byc usprynyaty yak idealogiya prynyacce yakoj abavyazkovae dlya kozhnaga psihaanalityka Empirychnaya veryfikacyya psihaanalitychnaj kancepcyi Frejda praktychna nevykanalnae zadanne pa sheragu prychyn pershae nastupstvy traymatychnaga dzyacinstva dalyoka ne zaysyody paddayucca znishchennyu drugoe slushnaya teoryya mozha dac drennyya vyniki pry nyapravilnym yae prymyanenni y klinichnaj praktycy trecyae kryteryi lyachennya ad neyratychnyh zahvorvannyay vyrazna ne vyznachany Styvensan taksama adznachae Psihaanaliz geta hutchej ne nabor navukovyh gipotez abavyazanyh prahodzic empirychnuyu praverku a y pershuyu chargu sposab razumennya lyudzej razglyad sensu ih uchynkay pamylak zhartay snoy i neyratychnyh simptomay Mnogiya frejdayskiya kancepcyi mozhna razglyadac yak dadatak da zvychajnyh sposabay razumennya lyudzmi adzin adnago y terminah shtodzyonnyh panyaccyay kahannya nyanavisci strahu tryvogi sapernictva i t p I y vopytnym psihaanalityku mozhna ybachyc tago hto znajshoy glybokae intuityynae razumenne spruzhyn chalavechaj matyvacyi i avaloday mastactvam interpretacyi dzeyannyay getyh raznastajnyh skladanyh mehanizmay u peynyh situacyyah nezalezhna ad tearetychnyh poglyaday yakih yon prytrymlivaecca Styvensan L Dzesyac teoryj pra pryrodu chalaveka Sur yoznaj krytycy padverglasya i sama asoba Frejda U pryvatnasci yago paprakali y nenavukovasci scvyardzhali shto yago klinichnyya dasledavanni byli nyaredka pamylkovymi a yon sam prayaylyay seksizm Aproch getaga navukoyca vinavacili y padvyadzenni psihalagichnaga gruntu pad praktychna kozhnae zahvorvanne azh da alergii ci astmy rusk Neadnarazova krytykavalasya prymyanenne metaday psihaanalizu da litaraturnyh tvoray interpretacyya mastackih tekstay z pazicyj frejdysckaj teoryi na dumku sheraga dasledchykay staic na bespadstaynym i hibnym dapushchenni pavodle yakoga na papery vyyaylyayucca nesvyadomyya dumki i zhadanni aytara a mnogiya litaraturnyya geroi yosc ne shto inshae yak ih stvaralnika Nekatoryya apanenty Frejda nazyvali yago ne navukoycam a geniyalnym dramaturgam Shekspiram XX stagoddzya u prydumanyh yakim dramah zmagayucca zlydzen Yano geroj Zvysh Ya i ysyo krucicca vakol seksu Pavodle dasledavannyay Amerykanskaj asacyyacyi psihaanalitykay nyagledzyachy na toe shto y mnogih gumanitarnyh navukah psihaanaliz shyroka pashyrany fakultety psihalogii prynamsi na terytoryi ZShA stavyacca da yago tolki yak da gistarychnaga artefakta Sherag aytaray adznachae shto z navukovaga punktu gledzhannya vuchenne Frejda myortvae i yak teoryya razviccya i yak terapeytychnaya tehnika empirychnyh dokazay prahodzhannya chalavekam stadyj psihaseksualnaga razviccya tak i ne bylo atrymana taksama ne bylo atrymana dokazay tago shto i z yaylyayucca prychynami efektyynasci psihaanalitychnaj terapii Niyakih dokazay tago shto psihaanaliz z yaylyaecca bolsh praduktyynym metadam lyachennya chym inshyya formy psihaterapii taksama na dadzeny momant nyama Prafesar medycynskaga addzyalennya Garvardskaga yniversiteta Dru Vestern angl Drew Western napryklad nazyvae frejdayskaga teoryyu arhaichnaj i sastarelaj Dasledavannem navuki Frejda zajmaysya taksama vyadomy psiholag G Yu Ajzenk rusk Yon pryjshoy da vysnoy shto perakanaychaj eksperymentalnaj padtrymki frejdayskih teoryj ne z yavilasya Ajzenk adznachay shto na pracyagu pracyaglaga chasu peravaga psihaanalizu prosta merkavalasya na grunce pseydanavukovyh argumentay bez yakih nebudz ab ektyynyh dovaday a vypadki z praktyki apisanyya Frejdam ne z yaylyayucca takimi dovadami bo toe shto zayaylyalasya im yak lyachenne u rechaisnasci lyachennem ne bylo U pryvatnasci znakamity chalavek voyk rusk nasuperak scvyardzhennyam pra geta zusim ne byy vylechany bo na samaj sprave simptomy yago rasstrojstva zahoyvalisya y nastupnyya 60 gadoy zhyccya hvoraga na pracyagu yakih yon uves chas lyachyysya Bespaspyahovym bylo lyachenne i chalaveka pacuka Padobnaya situacyya i z vyadomym vypadkam vylechvannya Breeram Ganny O u rechaisnasci yak pakazali gistoryki dyyagnaz isteryi vystayleny hvory byy pamylkovym zhanchyna pakutavala tuberkulyoznym meningitam i doygi chas znahodzilasya y shpitali z simptomami getaga zahvorvannya Na padstave mnogih dasledavannyay Ajzenk pryhodzic da zaklyuchennya shto remisiya angl bez lyachennya spantannaya remisiya razvivaecca y neyratychnyh hvoryh getak zha chasta yak i lyachenne paslya psihaanalizu kalya 67 hvoryh z sur yoznymi simptomami papraylyalisya na pracyagu dvuh gadoy Zyhodzyachy z tago shto psihaanaliz ne efektyynej chym placeba rusk Ajzenk robic vysnovu shto sama teoryya shto lyazhyc u yago asnove nyaslushnaya a taksama shto zusim neetychna pryznachac yago hvorym brac z ih za geta groshy ci navuchac terapeytay takomu neefektyynamu metadu Aproch tago Ajzenk pryvodzic danyya shto psihaanaliz mozha akazvac i negatyynae dzeyanne na pacyentay pagarshac ih psihalagichny i fizichny stan Adlyustravanne y kulturyLitaratura i kinematograf Frejd neadnarazova zgadvaysya y mastackih tvorah U yakasci persanazha navukovec z yaylyaysya y ramanah 1971 Irvinga Stoyna 1975 1981 1992 2006 Dzheda Rubenfelda angl 2008 i 2009 Brendy Vebster angl Znachny yplyy Z Frejd i yago teoryya zrabili na vyadomaga rasijskaga i amerykanskaga pismennika Uladzimira Nabokava nyagledzyachy na staranna zadakumentavanuyu i dobra vyadomuyu nepryyaz aposhnyaga da Frejda i psihaanalitychnyh interpretacyj u celym uplyy backi zasnavalnika psihaanalizu na pismennika prasochvaecca y mnogih ramanah tak napryklad apisanni Nabokavym incesta y ramane y yaynaj stupeni padobnyya z frejdayskim razumennem teoryi spakushennya angl Aproch Lality adsylki da prac Frejda ytrymlivayucca i y mnogih inshyh tvorah Nabokava nyagledzyachy na shmatlikiya napadki aposhnyaga na psihaanaliz i zaklyajmenne Frejda Venskim Napryklad aytar knigi The Talking Cure Literary Representations of Psychoanalysis Dzhefry Berman angl Jeffrey Berman prafesar anglijskaj movy y Universiteta y Olbani angl pisha Frejd z yaylyaecca centralnaj figuraj u zhycci Nabokava zaysyody idze cenem za pismennikam Frejd ne raz rabiysya geroem dramatychnyh tvoray da prykladu Isteryi 1993 Tery Dzhonsana angl Lyachennya gutarkaj 2002 ekranizavana Devidam Kronenbergam u 2011 godze pad nazvaj Iglaka 2008 Aposhnyaga seansa Frejda 2009 Marka Germajna angl Navukovec taksama stay persanazham shmatlikih kinastuzhak i teleseryyalay poyny ih spis pa kataloze IMDb skladae 71 karcinu Muzei i pomniki U gonar Frejda ystalyavana nekalki pomnikay u Londane u Venyu kalya Alma matar navukoyca yago statuya taksama y goradze yosc yago stela na dome u yakim naradziysya dasledchyk u goradze Prshybar razmeshchana memaryyalnaya doshka U Aystryi partrety Frejda vykarystoyvalisya y afarmlenni manet i banknot Isnue nekalki muzeyay prysvechanyh pamyaci Frejda Adzin z ih razmeshchany y Sankt Pecyarburgu yon byy adkryty y 1999 godze da stagoddzya vydannya Tlumachenni snoy i prysvechany teoryyam navukoyca snam mastactvu i roznym starazhytnascyam Muzej uyaylyae saboyu na temu snoy i razmeshchany y budynku Bujnejshy razmeshchany y Vene pa adrase Bergase 19 u dome dze vyalikuyu chastku zhyccya pracavay navukovec Muzej byy stvorany y 1971 godze pry spryyanni Ganny Frejd i na dadzeny momant zajmae pamyashkanni byloj kvatery i rabochyh kabinetay dasledchyka yago kalekcyya ytrymlivae vyalikuyu kolkasc aryginalnyh pradmetay inter era yakiya nalezhali navukoycu pradmety dayniny aryginaly mnogih rukapisay i shyrokuyu bibliyateku Aproch getaga u muzei demanstruyucca kinazapisy z arhiva syam i Frejday zabyaspechanyya kamentaryyami Ganny Frejd funkcyyanuyuc lekcyjnaya i vystavachnyya zaly taksama isnue y Londane i razmyashchaecca y budynku dze zasnavalnik psihaanalizu zhyy paslya vymushanaj emigracyi z Veny Muzej valodae velmi bagataj ekspazicyyaj shto zmyashchae aryginalnyya pradmety pobytu navukoyca peravezenyya z yago doma na Bergase Aproch tago vystayka yklyuchae mnostva yzoray antykvaryyatu z asabistaj kalekcyi Frejda u tym liku tvory starazhytnagrechaskaga starazhytnarymskaga i starazhytnaegipeckaga mastactva U budynku muzeya funkcyyanue navukova dasledchycki centr razmeshchany na radzime navukoyca u cheshskim goradze Prshybar Yago adkryli da 150 goddzya z dnya naradzhennya Frejda dom byla vykuplena garadskimi yladami i atrymala status kulturnaj spadchyny adkryccyo muzeya prajshlo pry spryyanni prezidenta Cheshskaj Respubliki Vaclava Klausa i chatyroh unukay navukoyca Muzej snoy Sankt Pecyarburg Stela Frejda Vena Memaryyalnaya doshka Prshybar Chehiya Statuya Frejda Londan Pomnik Frejdu Vena Belaruskiya perakladyDyskamfort ad kultury Zygmund Frojd Mn Encyklapedyks 2001 98 1 s Seryya Galereya chalavechaj dumki KrynicySigmund Freud KulturNav 2015 Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q16323063 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q16323066 gt lt a gt Sigmund Freud Nacyyanalny muzej Shvecyi 1792 Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q842858 gt lt a gt Frejd Zigmund Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 Praverana 28 verasnya 2015 lt a href https wikidata org wiki Track Q5061737 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Narodni autority Ceske republiky Praverana 23 listapada 2019 lt a href https wikidata org wiki Track Q13550863 gt lt a gt The Fine Art Archive Praverana 1 krasavika 2021 lt a href https wikidata org wiki Track Q107456632 gt lt a gt http www tandfonline com doi full 10 1080 10481885 2014 911601 Lundy D R The Peerage lt a href https wikidata org wiki Track Q67129259 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q21401824 gt lt a gt Kindred Britain lt a href https wikidata org wiki Track Q75653886 gt lt a gt unspecified title Praverana 7 zhniynya 2020 Deutsche Nationalbibliothek Record 118535315 Agulny narmatyyny kantrol 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt https hls dhs dss ch de articles 045697 2007 04 18 Praverana 19 chervenya 2024 Frejdzher Fejdimen 2008 s 51 2 Frejd 2002 s 7 Yarovickij Vyacheslav Zigmund Frejd 100 velikih psihologov Veche 2004 432 s 100 velikih ISBN 5 94538 397 X Hell Zigler 2003 s 106 Korduell Majk Zigmund Frejd Psihologiya A Ya Slovar spravochnik Per s angl K S Tkachenko 2001 448 s ISBN 5 8183 0105 2 Lejbin Valerij Moiseevich Otkrytiya i ogranichennost teorii Frejda nyavyzn nedastupnaya spasylka Voprosy Psihologii voppsy ru Arhivavana z pershakrynicy 1 verasnya 2012 Praverana 13 05 2012 Ellis Albert The Albert Ellis reader a guide to well being using rational emotive behavior therapy N J A Citadel Press Book 1998 P 316 25 Szasz Thomas Karl Kraus And the Soul Doctors a Pioneer Critic and His Criticism of Psychiatry and Psychoanalysis angl nedastupnaya spasylka Webster University webster edu 18 maya 2004 Arhivavana z pershakrynicy 9 krasavika 2012 Praverana 12 05 2012 Grayling A C Scientist or storyteller nyavyzn nedastupnaya spasylka The Guardian guardian co uk 22 chervenya 2002 Arhivavana z pershakrynicy 2 studzenya 2012 Praverana 12 maya 2012 Jose Brunner Freud and politics of psychoalanysis N J Transaction Publishing 2001 P xxi 241 p ISBN 0 7658 0672 X Schick Theodore Readings in the Philosophy of Science C A Mayfield Publishing Company 2000 P 9 13 Polnoe Sobranie sochinenij Zigmunda Frejda v 26 tomah nyavyzn nedastupnaya spasylka Psihoterapevticheskij centr Moskovskij psihoanaliz i informacionnyj portal Vsyo o psihoanalize psychoanalyse ru Arhivavana z pershakrynicy 30 maya 2012 Praverana 17 05 2012 Lejbin 2010 s 836 Karpenko L Petrovskij A Zigmund Frejd Istoriya psihologii v licah Personalii PER SE 2005 784 s Psihologicheskij leksikon Enciklopedicheskij slovar v 6 tomah ISBN 5 9292 0064 5 Kasafont 2006 s 112 Zaraz Frajberg mae nazvu Prshybar i znahodzicca na terytoryi Chehii Dzhons 1996 s 19 Kasafont 2006 s 15 6 Kasafont 2006 s 19 Kasafont 2006 s 16 Dzhons 1996 s 25 Kasafont 2006 s 20 Kasafont 2006 s 18 Kasafont 2006 s 23 Kasafont 2006 s 21 Dzhons 1996 s 30 Frejd 2002 s 10 Hell Zigler 2003 s 107 Kasafont 2006 s 30 Dzhons 1996 s 33 Dadun 1994 s 51 Kasafont 2006 s 31 3 Frejdzher Fejdimen 2008 s 29 Dzhons 1996 s 37 Kasafont 2006 s 34 5 Dadun 1994 s 53 Dzhons 1996 s 41 Frejd 2002 s 11 Frejdzher Fejdimen 2008 s 30 Dzhons 1996 s 129 Dzhons 1996 s 46 Kasafont 2006 s 39 Dadun 1994 s 59 Dzhons 1996 s 49 Dzhons 1996 s 50 Dadun 1994 s 54 Kasafont 2006 s 64 Dzhons 1996 s 51 Kasafont 2006 s 64 8 Dzhons 1996 s 56 65 Dadun 1994 s 62 3 Frejd Zigmund Valerij Zelenskij Frejd i kokain Stati o kokaine per s angl Yu Donca SPb Azbuka 2011 160 s ISBN 978 5 389 02819 7 Dzhons 1996 s 54 Kasafont 2006 s 69 Kasafont 2006 s 55 Dadun 1994 s 65 Dzhons 1996 s 122 Hell Zigler 2003 s 108 Frejd 2008 s 10 Dzhons 1996 s 124 Kasafont 2006 s 46 7 Dzhons 1996 s 134 Hergenhahr B R An Introduction to the History of Psychology Cengage Learning 2008 P 520 2 728 p ISBN 9780495506218 Kasafont 2006 s 74 5 Kasafont 2006 s 75 Frejd 2002 s 11 2 Dzhons 1996 s 140 Lejbin 2010 s 326 8 Kasafont 2006 s 76 Lejbin 2010 s 690 2 Rajkroft 1995 s 168 9 Kuper Adam Kuper Jessica The Social Science Encyclopedia Taylor amp Francis 2003 P 544 952 p ISBN 9780415285605