Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Пап’ямента (саманазва на востраве Аруба Papiamento) або Пап’яменту (саманазва на астравах Кюрасаа і Банайрэ Papiamentu) — крэольская мова, распаўсюджаная на поўдні Малых Антыльскіх астравоў, галоўным чынам на астравах Аруба, Кюрасаа і Банайрэ. У аснове ляжаць партугальская і іспанская мовы, з ясна акрэсленым уплывам галандскай, англійскай моў, а таксама розных дыялектаў, на якіх размаўлялі афрыканцы-рабы і індзейцы-аравакі.
| Пап'ямента | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | Papiamento, Papiamentu |
| Краіны | Востраў Банайрэ, Востраў Кюрасаа, Аруба |
| Афіцыйны статус | Востраў Кюрасаа, Аруба |
| Агульная колькасць носьбітаў | 329002 |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
| Індаеўрапейская сям'я
| |
| Пісьменнасць | лацінка |
| Моўныя коды | |
| ДАСТ 7.75–97 | пап 533 |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | pap |
| ISO 639-3 | pap |
| pap | |
| Ethnologue | pap |
| Linguasphere | 51-AAC-be |
| IETF | pap |
| Glottolog | papi1253 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Гісторыя
Пап’ямента сфарміравалася на поўдні Малых Антыльскіх астравоў у галандскіх калоніях, аднак у аснову ўвайшлі гутарковыя партугальская і іспанская мовы, на якіх размаўлялі пасяленцы з Пірэнейскага паўвострава, што з’явіліся раней за сярэдзіну XVII ст. Некаторыя даследчыкі ўпэўнены, што асновай была мова яўрэяў-сефардаў. Моцны ўплыў таксама аказалі гаворкі афрыканскіх рабоў і мясцовых індзейцаў-аравакаў. У сярэдзіне XVII — XX стст. ішло лексічнае запазычанне з галандскай і англійскай моў.
Такі рознабаковы ўплыў тлумачыцца гістарычнымі асаблівасцямі развіцця дадзенага рэгіёну, а таксама сталымі гандлёвымі і культурнымі кантактамі з іншымі Антыльскімі астравамі і Лацінскай Амерыкай.
Назва мовы паходзіць ад слова «Papia» («размаўляць», «балбатаць»), меркавана запазычанага з старой гаворкі партугальскіх маракоў або партугальскіх сефардаў.
У пісьмовых крыніцах пап’ямента была зафіксавана ў XVIII ст. Першы слоўнік складзены ў 1876 г.
У 2007 г. стала афіцыйнай мовай Нідэрландскіх Антыльскіх астравоў. У 2010 г. гэты статус фактычна захаваўся на астравах Аруба і Кюрасаа. На Банайрэ мясцовыя жыхары маюць права звяртацца на пап’ямента да ўладаў і атрымоўваць на гэтай мове адказ.
Асаблівасці
Вылучаюць 2 асноўныя дыялекты: непасрэдна пап’ямента, на якім размаўляюць на Арубе, і пап’яменту, характэрны для насельнікаў Кюрасаа і Банайрэ. Яны адрозніваюцца лексічна, а таксама ў напісанні і інтанацыі вымаўлення пэўных слоў:
| Беларуская | Дыялект пап’ямента | Дыялект пап’яменту | Партугальская | Іспанская |
|---|---|---|---|---|
| Кол | Palo | Palu | Pau | Palo |
| Жытло | Cas | Kas | Casa | Casa |
| Нож | Cuchíu | Kuchú | Faca | Cuchillo |
Пісьмовасць на аснове лацінкі.
Для паляпшэння артыкула пажадана |
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Pap yamenta samanazva na vostrave Aruba Papiamento abo Pap yamentu samanazva na astravah Kyurasaa i Banajre Papiamentu kreolskaya mova raspaysyudzhanaya na poydni Malyh Antylskih astravoy galoynym chynam na astravah Aruba Kyurasaa i Banajre U asnove lyazhac partugalskaya i ispanskaya movy z yasna akreslenym uplyvam galandskaj anglijskaj moy a taksama roznyh dyyalektay na yakih razmaylyali afrykancy raby i indzejcy aravaki Pap yamentaSamanazva Papiamento PapiamentuKrainy Vostray Banajre Vostray Kyurasaa ArubaAficyjny status Vostray Kyurasaa ArubaAgulnaya kolkasc nosbitay 329002KlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiIndaeyrapejskaya syam ya Ramanskaya grupaIbera ramanskaya padgrupaKreolskiya movy dd dd Pismennasc lacinkaMoynyya kodyDAST 7 75 97 pap 533ISO 639 1 ISO 639 2 papISO 639 3 pappapEthnologue papLinguasphere 51 AAC beIETF papGlottolog papi1253Vikipedyya na getaj moveGistoryyaPap yamenta sfarmiravalasya na poydni Malyh Antylskih astravoy u galandskih kaloniyah adnak u asnovu yvajshli gutarkovyya partugalskaya i ispanskaya movy na yakih razmaylyali pasyalency z Pirenejskaga payvostrava shto z yavilisya ranej za syaredzinu XVII st Nekatoryya dasledchyki ypeyneny shto asnovaj byla mova yayreyay sefarday Mocny yplyy taksama akazali gavorki afrykanskih raboy i myascovyh indzejcay aravakay U syaredzine XVII XX stst ishlo leksichnae zapazychanne z galandskaj i anglijskaj moy Taki roznabakovy yplyy tlumachycca gistarychnymi asablivascyami razviccya dadzenaga regiyonu a taksama stalymi gandlyovymi i kulturnymi kantaktami z inshymi Antylskimi astravami i Lacinskaj Amerykaj Nazva movy pahodzic ad slova Papia razmaylyac balbatac merkavana zapazychanaga z staroj gavorki partugalskih marakoy abo partugalskih sefarday U pismovyh krynicah pap yamenta byla zafiksavana y XVIII st Pershy sloynik skladzeny y 1876 g U 2007 g stala aficyjnaj movaj Niderlandskih Antylskih astravoy U 2010 g gety status faktychna zahavaysya na astravah Aruba i Kyurasaa Na Banajre myascovyya zhyhary mayuc prava zvyartacca na pap yamenta da yladay i atrymoyvac na getaj move adkaz AsablivasciVyluchayuc 2 asnoynyya dyyalekty nepasredna pap yamenta na yakim razmaylyayuc na Arube i pap yamentu harakterny dlya naselnikay Kyurasaa i Banajre Yany adroznivayucca leksichna a taksama y napisanni i intanacyi vymaylennya peynyh sloy Belaruskaya Dyyalekt pap yamenta Dyyalekt pap yamentu Partugalskaya IspanskayaKol Palo Palu Pau PaloZhytlo Cas Kas Casa CasaNozh Cuchiu Kuchu Faca Cuchillo Pismovasc na asnove lacinki Dlya palyapshennya artykula pazhadanaPastavic znoski z dakladnejshym ukazannem krynicy Peraklasci tekst z inshaj movy na belaruskuyu Amaro s Project Papiamentu Arhivavana 23 krasavika 2011 Ethnologue Aruba Language section