Azərbaycanca
Türkçe
Сідэрый (ад стар.-грэч.: σίδηρος - жалеза) - геалагічны перыяд, частка палеапратэразоя. Ахоплівае часовы перыяд ад 2,5 да 2,3 мільярда гадоў таму. Датаванне чыста храналагічнае, а не заснаванае на стратыграфіі.
На пачатак гэтага перыяду прыпадае пік праявы палосчатых жалезістых кварцытаў. Пароды, якія змяшчалі жалеза, фармаваліся ва ўмовах, калі анаэробныя водарасці выраблялі адпрацаваны кісларод, які, змешваючыся з жалезам, утвараў магнетыт (Fe3O4, аксід жалеза). Гэты працэс вычышчаў жалеза з акіянаў. У канчатковым выніку, калі акіяны спынілі паглынаць кісларод, працэс прывёў да ўтварэння насычанай кіслародам атмасферы, якую мы маем на сённяшні дзень.
Гуронскае абледзяненне пачалося ў сідэрыі 2,4 млрд. гадоў назад і скончылася ў канцы рыясія, 2,1 млрд. гадоў таму.
Зноскі
- pdf Міжнародная стратыграфічная шкала (версія за жнівень 2012) на сайце Міжнароднай камісіі па Стратыграфіі
Літаратура
- Иорданский Н. Н. Развитие жизни на земле. — М.: Просвещение, 1981.
- Короновский Н.В., Хаин В.Е., Ясаманов Н.А. Историческая геология : Учебник. — М.: Академия, 2006.
- Ушаков С.А., Ясаманов Н.А. Дрейф материков и климаты Земли. — М.: Мысль, 1984.
- Ясаманов Н.А. Древние климаты Земли. — Л.: Гидрометеоиздат, 1985.
- Ясаманов Н.А. Популярная палеогеография. — М.: Мысль, 1985.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Geahranalagichnaya shkalaEon Era PeryyadF a n e r a z o j Kajnazoj ChacvyarcichnyNeagenPaleagenMezazoj MelYuraTryyasPaleazoj PermKarbonDevonSilurArdovikKembryjD a k e m b r y j P r a t e r a z o j Nea praterazoj EdyyakaryjKryagenijTonijMeza praterazoj StenijEktazijKalimijPalea praterazoj StateryjAraziryjRyasijSideryjA r h e j NeaarhejMezaarhejPaleaarhejEaarhejKatarhejKrynica Sideryj ad star grech sidhros zhaleza gealagichny peryyad chastka paleapraterazoya Ahoplivae chasovy peryyad ad 2 5 da 2 3 milyarda gadoy tamu Datavanne chysta hranalagichnae a ne zasnavanae na stratygrafii Na pachatak getaga peryyadu prypadae pik prayavy paloschatyh zhalezistyh kvarcytay Parody yakiya zmyashchali zhaleza farmavalisya va ymovah kali anaerobnyya vodarasci vyrablyali adpracavany kislarod yaki zmeshvayuchysya z zhalezam utvaray magnetyt Fe3O4 aksid zhaleza Gety praces vychyshchay zhaleza z akiyanay U kanchatkovym vyniku kali akiyany spynili paglynac kislarod praces pryvyoy da ytvarennya nasychanaj kislarodam atmasfery yakuyu my maem na syonnyashni dzen Guronskae abledzyanenne pachalosya y sideryi 2 4 mlrd gadoy nazad i skonchylasya y kancy ryyasiya 2 1 mlrd gadoy tamu Znoskipdf Mizhnarodnaya stratygrafichnaya shkala versiya za zhniven 2012 na sajce Mizhnarodnaj kamisii pa StratygrafiiLitaraturaIordanskij N N Razvitie zhizni na zemle M Prosveshenie 1981 Koronovskij N V Hain V E Yasamanov N A Istoricheskaya geologiya Uchebnik M Akademiya 2006 Ushakov S A Yasamanov N A Drejf materikov i klimaty Zemli M Mysl 1984 Yasamanov N A Drevnie klimaty Zemli L Gidrometeoizdat 1985 Yasamanov N A Populyarnaya paleogeografiya M Mysl 1985