Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Ліва́н (араб. لبنان) — дзяржава на Блізкім Усходзе. Знаходзіцца на ўсходнім беразе Міжземнага мора, на поўначы і ўсходзе мяжуе з Сірыяй, на поўдні — з Ізраілем. Плошча — 10,4 тыс.км². Дзяржаўная мова — арабская. Сталіца — г. Бейрут. Краіна падзяляецца на 5 мухафаз. Нацыянальная свята — Дзень незалежнасці (22 лістапада).
| |||||
 | |||||
| Гімн: «كلّنا للوطن» | |||||
| Заснавана | 1920 (як Вялікі Ліван) | ||||
| Дата незалежнасці | 8 лістапада 1943 (ад ) | ||||
| Афіцыйная мова | Арабская | ||||
| Сталіца | Бейрут | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Бейрут | ||||
| Форма кіравання | парламенцкая рэспубліка | ||||
| | Мішэль Наім Аун Саад Харыры | ||||
| Плошча • Агулам • % воднай паверхні | 166-я ў свеце 10.452 км² 1,8 | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2011) • Шчыльнасць | 4.516.100 чал. 380 чал./км² | ||||
| ВУП (ППЗ) • Разам (2011) • На душу насельніцтва | $61,444 млрд (83-ы) $15.522 (57-ы) | ||||
| ВУП (намінал) • Разам (2011) • На душу насельніцтва | $39,039 млрд (80-ы) $9.862 (63-ы) | ||||
| ІРЧП (2013) | ▲0,745 (высокі) (72-ы) | ||||
| Этнахаронім | |||||
| Валюта | Ліванскі фунт (LBP, 422) | ||||
| Інтэрнэт-дамен | .lb | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | LB | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | LBN | ||||
| Код МАК | LBN | ||||
| Тэлефонны код | +961 | ||||
| Часавыя паясы | +2 | ||||
Дзяржаўны лад і палітыка
Ліван — рэспубліка. Дзеючая Канстытуцыя дзяржавы была прынятая ў 1926 года, у перыяд французскага мандата. Пазней у яе неаднаразова ўносіліся папраўкі і змены (апошнія — у 1999).
Кіраўнік дзяржавы — , якога выбірае тэрмінам на 6 гадоў. Заканадаўчая ўлада належыць аднапалатнаму парламенту, 128 дэпутатаў якога выбірае насельніцтва на 4 гады. Выканаўчую ўладу ажыццяўляе ўрад пад кіраўніцтвам , якога назначае Прэзідэнт.
Паводле традыцыі, што ўсталявалася з 1943, Прэзідэнта выбіраюць ад хрысціянскай часткі насельніцтва, Прэм’ер-міністра прызначаюць ад мусульман-сунітаў, кіраўніка парламента — ад мусульман-шыітаў. Для згоды паміж рэлігійнымі абшчынамі краіны з 1992 усталяваўся прынцып роўнага падзелу паміж хрысціянамі і мусульманамі міністэрскіх і іншых вышэйшых пасад у дзяржаўнай адміністрацыі.
Насельніцтва Лівана — каля 4 мільёнаў чалавек. Рэспубліка вылучаецца ў арабскім свеце надзвычайнай рэлігійнай разнастайнасцю. У Ліване дзейнічае асаблівая палітычная сістэма — , які разумее арганізацыю дзяржаўнай улады ў адпаведнасці з падзелам грамадства на рэлігійныя абшчыны.
Да 1975—1990 гг. Ліван быў квітнеючай дзяржавай, фінансавай і банкаўскай сталіцай арабскага свету з пераважнай доляй хрысціянскага насельніцтва, завошта атрымаў неафіцыйную назву «Блізкаўсходняя Швейцарыя». Ліван карыстаецца таксама папулярнасцю сярод турыстаў. Пасля завяршэння вайны пачалася рэканструкцыя эканомікі.
Геаграфія
Ліван — пераважна горная краіна. 2 паралельныя горныя хрыбты перасякаюць Ліван з поўначы на поўдзень. На захадзе — хрыбет Ліван (г. , 3082 м), на ўсходзе — Антыліван (г. Эш-Шэйх, 2814 м); паміж імі — даліна Бекаа (шырыня 8-14 км). Раўнінныя ўчасткі на ўзбярэжжы. Карысныя выкапні: буры вугаль, жалезныя, марганцавыя, уранавыя руды. Клімат субтрапічны, міжземнаморскі. Сярэдняя тэмпература студзеня 13 °C, ліпеня 28 °C. У гарах бываюць маразы, снег трымаецца да 6-7 месяцаў. Ападкаў за год 1000 мм на ўзбярэжжы, 3000 мм на заходніх схілах Лівана, 700 мм у Антыліване, 400 мм у даліне Бекаа. Рэкі горныя, багатыя гідраэнергіяй, выкарыстоўваюцца на арашэнне. Найбуйнейшая р. . Расліннасць пераважна хмызняковая. Невялікія лясы з ліванскага кедру, алепскай хвоі, дубу, клёну, піхты, ядлоўцу разам з хмызнякамі займаюць 8 % тэрыторыі краіны. Ёсць некалькі невялікіх рэзерватаў.
Гісторыя
Тэрыторыя Лівана заселена з часоў верхняга палеаліту. У старажытнасці прыбярэжныя раёны былі часткай Фінікіі, дзе існавалі такія важныя фінікійскія гарады, як Тыр, Берыт, Сідон, Бібл. Тэрыторыя Лівана ўваходзіла ў склад Старажытнага Егіпта (2-я палова 2-га тыс.да н.э.), Асірыі (8-7 ст.да н.э.), дзяржаў Ахеменідаў (6-4 ст.да н.э.), Аляксандра Македонскага (4 ст.да н.э.), Пталамеяў (4-3 ст.да н.э.), Селеўкідаў (3-1 ст.да н.э.). У 64 годзе да н.э. заваяваны Рымам. У 4-7 ст. н.э. у складзе Візантыі. У сярэдзіне 7 стагоддзя заваяваны арабамі, уваходзіў у склад халіфата Амеядаў, халіфата Абасідаў, халіфата Фатымідаў. З 8-9 ст. у Горным Ліване пасяліліся прадстаўнікі хрысціянскай секты маранітаў, з 11 стагоддзя пашыралася вучэнне шыіцкай секты друзаў.
Вядомыя асобы
- Эміль Лахуд
- Шарбэль Маклуф (1828—1898) — каталіцкі святы.
Зноскі
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ліван
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Livan znachenni Liva n arab لبنان dzyarzhava na Blizkim Ushodze Znahodzicca na yshodnim beraze Mizhzemnaga mora na poynachy i yshodze myazhue z Siryyaj na poydni z Izrailem Ploshcha 10 4 tys km Dzyarzhaynaya mova arabskaya Stalica g Bejrut Kraina padzyalyaecca na 5 muhafaz Nacyyanalnaya svyata Dzen nezalezhnasci 22 listapada Livanskaya Respublika الجمهورية اللبنانية Scyag Livana Gerb LivanaGimn كل نا للوطن Zasnavana 1920 yak Vyaliki Livan Data nezalezhnasci 8 listapada 1943 ad Aficyjnaya mova ArabskayaStalica BejrutNajbujnejshyya garady BejrutForma kiravannya parlamenckaya respublikaMishel Naim Aun Saad HaryryPloshcha Agulam vodnaj paverhni 166 ya y svece 10 452 km 1 8Naselnictva Acenka 2011 Shchylnasc 4 516 100 chal 380 chal km VUP PPZ Razam 2011 Na dushu naselnictva 61 444 mlrd 83 y 15 522 57 y VUP naminal Razam 2011 Na dushu naselnictva 39 039 mlrd 80 y 9 862 63 y IRChP 2013 0 745 vysoki 72 y EtnaharonimValyuta Livanski funt LBP 422 Internet damen lbKod ISO Alpha 2 LBKod ISO Alpha 3 LBNKod MAK LBNTelefonny kod 961Chasavyya payasy 2Dzyarzhayny lad i palitykaKartaAsnoyny artykul Livan respublika Dzeyuchaya Kanstytucyya dzyarzhavy byla prynyataya y 1926 goda u peryyad francuzskaga mandata Paznej u yae neadnarazova ynosilisya paprayki i zmeny aposhniya u 1999 Kiraynik dzyarzhavy yakoga vybirae terminam na 6 gadoy Zakanadaychaya ylada nalezhyc adnapalatnamu parlamentu 128 deputatay yakoga vybirae naselnictva na 4 gady Vykanaychuyu yladu azhyccyaylyae yrad pad kiraynictvam yakoga naznachae Prezident Pavodle tradycyi shto ystalyavalasya z 1943 Prezidenta vybirayuc ad hrysciyanskaj chastki naselnictva Prem er ministra pryznachayuc ad musulman sunitay kiraynika parlamenta ad musulman shyitay Dlya zgody pamizh religijnymi abshchynami krainy z 1992 ustalyavaysya pryncyp roynaga padzelu pamizh hrysciyanami i musulmanami ministerskih i inshyh vyshejshyh pasad u dzyarzhaynaj administracyi Naselnictva Livana kalya 4 milyonay chalavek Respublika vyluchaecca y arabskim svece nadzvychajnaj religijnaj raznastajnascyu U Livane dzejnichae asablivaya palitychnaya sistema yaki razumee arganizacyyu dzyarzhaynaj ulady y adpavednasci z padzelam gramadstva na religijnyya abshchyny Da 1975 1990 gg Livan byy kvitneyuchaj dzyarzhavaj finansavaj i bankayskaj stalicaj arabskaga svetu z peravazhnaj dolyaj hrysciyanskaga naselnictva zavoshta atrymay neaficyjnuyu nazvu Blizkayshodnyaya Shvejcaryya Livan karystaecca taksama papulyarnascyu syarod turystay Paslya zavyarshennya vajny pachalasya rekanstrukcyya ekanomiki GeagrafiyaLivanski kedr na shile hrybta Livan Livan peravazhna gornaya kraina 2 paralelnyya gornyya hrybty perasyakayuc Livan z poynachy na poydzen Na zahadze hrybet Livan g 3082 m na yshodze Antylivan g Esh Shejh 2814 m pamizh imi dalina Bekaa shyrynya 8 14 km Rayninnyya ychastki na yzbyarezhzhy Karysnyya vykapni bury vugal zhaleznyya margancavyya uranavyya rudy Klimat subtrapichny mizhzemnamorski Syarednyaya temperatura studzenya 13 C lipenya 28 C U garah byvayuc marazy sneg trymaecca da 6 7 mesyacay Apadkay za god 1000 mm na yzbyarezhzhy 3000 mm na zahodnih shilah Livana 700 mm u Antylivane 400 mm u daline Bekaa Reki gornyya bagatyya gidraenergiyaj vykarystoyvayucca na arashenne Najbujnejshaya r Raslinnasc peravazhna hmyznyakovaya Nevyalikiya lyasy z livanskaga kedru alepskaj hvoi dubu klyonu pihty yadloycu razam z hmyznyakami zajmayuc 8 terytoryi krainy Yosc nekalki nevyalikih rezervatay GistoryyaAsnoyny artykul Terytoryya Livana zaselena z chasoy verhnyaga palealitu U starazhytnasci prybyarezhnyya rayony byli chastkaj Finikii dze isnavali takiya vazhnyya finikijskiya garady yak Tyr Beryt Sidon Bibl Terytoryya Livana yvahodzila y sklad Starazhytnaga Egipta 2 ya palova 2 ga tys da n e Asiryi 8 7 st da n e dzyarzhay Ahemeniday 6 4 st da n e Alyaksandra Makedonskaga 4 st da n e Ptalameyay 4 3 st da n e Seleykiday 3 1 st da n e U 64 godze da n e zavayavany Rymam U 4 7 st n e u skladze Vizantyi U syaredzine 7 stagoddzya zavayavany arabami uvahodziy u sklad halifata Ameyaday halifata Abasiday halifata Fatymiday Z 8 9 st u Gornym Livane pasyalilisya pradstayniki hrysciyanskaj sekty maranitay z 11 stagoddzya pashyralasya vuchenne shyickaj sekty druzay Vyadomyya asobyEmil Lahud Sharbel Makluf 1828 1898 katalicki svyaty Znoskihttps data iana org time zones tzdb 2021e asiaLitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 9 Kulibin Malaita Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 9 560 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0155 9 t 9 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Livan